‘Tôi từng áp lá»±c khủng khiếp’

Ông Phan Văn Mãi nói v� th�i điểm không ban bố tình trạng khẩn cấp cũng như những áp lực chống dịch khi nhận nhiệm vụ Chủ tịch thành phố, trong cuộc ph�ng vấn với VnExpress.

– Sau hÆ¡n má»™t tháng “mở cá»­a”, cuá»™c sống ngÆ°á»�i dân TP HCM Ä‘ang dần trở lại bình thÆ°á»�ng. Nhìn vá»� giai Ä‘oạn chống dịch khốc liệt, Bí thÆ° Thành
ủy Nguyá»…n Văn Nên từng chia sẻ “ná»—i lo lắng, ám ảnh vẫn còn hiện hữu đến hôm nay”. Vá»›i cá nhân ông thì sao?

– Tôi đã có những khoảng thá»�i gian rất lo lắng. Nhất là khi số bệnh nặng liên tục tăng cao, số tá»­ vong có hôm trên 300 ngÆ°á»�i, hay những lúc
ngÆ°á»�i dân cần nhập viện mà không có chá»—… Tôi vừa lo cho sức khá»�e ngÆ°á»�i dân vừa thấy mình chÆ°a làm tròn trách nhiệm khi không cung cấp được đầy
đủ v� y tế. Bây gi� nhìn lại, không biết lúc đó sao mình chịu đựng được, có thể vượt qua giai đoạn khó khăn như vậy.

Có những lúc tôi thấy áp lực khủng khiếp. Nhưng rồi tôi nghĩ, đây là việc phải làm, chỉ có cách đối diện để cố gắng mỗi ngày. Bên cạnh mình
còn có anh em, có lực lượng tăng cư�ng hỗ trợ. Mừng cái nữa là sau này thành phố có thêm vaccine, thuốc, kinh nghiệm tiếp nhận, đi�u trị bớt lúng
túng… nên tình hình dần cải thiện.

– Ä�ược bổ nhiệm làm Phó bí thÆ° thÆ°á»�ng trá»±c Thành ủy vào đầu tháng 6 và hai tháng sau, ông được Ä‘iá»�u Ä‘á»™ng làm Chủ tịch UBND thành phố,
Trưởng ban chỉ đạo phòng chống Covid-19 trong giai đoạn dịch căng thẳng nhất. Ông đã đối diện với việc này như thế nào?

– Tôi vá»� thành phố được thá»�i gian rất ngắn, công việc còn má»›i mẻ. Nhận nhiệm vụ lúc dịch bệnh bùng phát nên tập trung lá»›n nhất của tôi là cùng
các lãnh đạo và hệ thống chính trị, nhân dân thành phố thực hiện biện pháp phòng chống dịch theo chỉ đạo của Trung ương, sự hướng dẫn của bộ ngành
chuyên môn.

Có thể nói, đến gi� này, dù ở nhiệm vụ là Phó bí thư thư�ng trực Thành ủy hay Chủ tịch UBND thành phố đ�u trong giai đoạn cao điểm dịch bệnh
nên công tác phòng chống dịch gần như chiếm hết th�i gian của tôi cũng như các lãnh đạo thành phố. Hơn một tháng gần đây, khi dịch bệnh dần được
kiểm soát, tôi má»›i có thá»�i gian cho các nhiệm vụ khác nhÆ° phát triển kinh tế, xã há»™i…

– Trong suốt 5 tháng chống dịch, TP HCM đã ra nhiá»�u quyết định tác Ä‘á»™ng đến ngÆ°á»�i dân. Ảnh hưởng lá»›n nhất là quyết định nâng cấp Ä‘á»™ giãn
cách xã hội trong tình huống dịch bệnh khẩn cấp từ ngày 23/8. �ã có những lo ngại, cân nhắc nào được đưa ra trước quyết định này, thưa
ông?

– Ở má»™t đô thị lá»›n nhÆ° TP HCM, không có quyết định nào gá»�i là nhá»�, nhất là những quyết định tác Ä‘á»™ng đến toàn bá»™ ngÆ°á»�i dân. Cho nên, lúc đầu
thành phố cũng đặt vấn đ� ban bố tình trạng khẩn cấp. Sau khi cân nhắc nhi�u mặt, chúng tôi thấy rằng việc đó có thể sẽ tạo ra những hệ lụy mà
mình chưa lư�ng hết được. Do vậy, thành phố bàn đi, bàn lại và đ� xuất thống nhất áp dụng một số biện pháp của tình huống khẩn cấp mà không ban
bố tình trạng khẩn cấp.

MÆ°á»�i mấy triệu dân thá»±c hiện “ở đâu yên đó”. Mình thấy việc hạn chế Ä‘i lại, ngÆ°á»�i dân có thể chịu được, nhÆ°ng vấn Ä‘á»� cung cấp lÆ°Æ¡ng thá»±c, thá»±c
phẩm rồi các nhu cầu thiết yếu của ngư�i dân, trong đó có nhu cầu v� y tế đang rất nóng, sẽ đáp ứng bằng cách nào? Tổ chức lực lượng, hậu cần để
đáp ứng là một nhiệm vụ quá lớn.

Việc cung ứng hàng hoá của thành phố bình thư�ng do thị trư�ng đi�u tiết. Khi mình cho dừng lại hết rồi, chuỗi cung ứng sẽ bị đứt gãy, các
dịch vụ phải tạm dừng. Cho nên, lúc đó rất khó khăn, thành phố phải mất hơn một tuần để chuẩn bị.

Chưa kể, khi Trung ương quyết định tăng cư�ng các lực lượng của Bộ Quốc phòng, Công an và lực lượng khác vào, thành phố cũng phải tổ chức phối
hợp, phân, giao nhiệm vụ sao cho tốt, cũng rất khó khăn. Rất may các anh ở Bộ Quốc phòng và Công an có nhi�u kinh nghiệm đi�u, bố trí quân nên đã
hỗ trợ rất nhi�u cho thành phố.

Trong quá trình đó, TP HCM bằng thực tiễn của mình cũng đ� xuất với Tổ công tác đặc biệt của Chính phủ. Ví dụ, theo kế hoạch ban đầu ngư�i dân
ở nhà, ai ở đâu yên đó, lực lượng quân đội sẽ đảm nhận việc đi mua hàng và cung cấp lương thực thực phẩm. Tuy nhiên, chúng tôi thấy rằng, việc
này nếu tổ chức theo đặc điểm của thành phố, sẽ phát huy một phần lực lượng cung ứng của thị trư�ng. Vì vậy, sau đó, lực lượng shipper đã được
hoạt động để phục vụ nhu cầu ngư�i dân.

�ó là những việc chưa có ti�n lệ, thành phố chưa bao gi� xảy ra tình huống như thế, tất cả đ�u rất mới mẻ, thách thức. Quá trình làm, anh em
cũng bàn bạc, cái gì nhận diện ra sẽ thống nhất làm, rút ra đi�u gì sẽ tiếp tục đi�u chỉnh. Cho nên, có thể nói công tác phòng chống dịch của TP
HCM vừa qua là quá trình vừa h�c vừa đi�u chỉnh rất nhi�u.

– Theo ông, quyết định nào giúp tình hình dịch của TP HCM thay đổi?

– Kết quả của má»™t quá trình nhÆ° vừa qua mình không thể nói do má»™t hay hai yếu tố quyết định được. Tuy nhiên, theo tôi, tại thá»�i Ä‘iểm dịch bùng
phát mạnh, chủ trÆ°Æ¡ng xây dá»±ng “má»—i xã phÆ°á»�ng là má»™t pháo đài, ngÆ°á»�i dân là chiến sÄ©” đã có hiệu quả trong việc ngăn chặn dịch lây lan.

Cùng với đó, lực lượng tăng cư�ng xuống từng pháo đài để củng cố các trạm y tế hiện hữu và lập thêm các trạm y tế lưu động với sự tham gia của
các quân y hỗ trợ F0 tại nhà. �ồng th�i, thành phố phát huy các đội hình hỗ trợ ngư�i dân tại cơ sở như đội phản ứng nhanh, nhóm tư vấn online
theo địa bàn… là những lá»±c lượng đóng góp rất lá»›n giúp tình hình chuyển biến.

– Trong suốt những tháng chống dịch vừa qua, có nuối tiếc nào mà ông nghÄ© thành phố có thể làm tốt hÆ¡n?

– Chắc chắn có nhiá»�u việc mình cần phải rút kinh nghiệm, nhÆ°ng thật sá»± chúng ta đã làm hết sức. Thành phố Ä‘ang chuẩn bị sÆ¡ kết công tác chống
dịch và sẽ đánh giá đầy đủ hơn việc này. Tôi nghĩ chúng ta nên đánh giá việc này theo th�i điểm. Tức là mình rút kinh nghiệm để chuẩn bị cho tình
huống tương tự sẽ xử lý thế nào để hiệu quả hơn. Còn nếu nói quay lại và nuối tiếc gì thì nó đã xảy ra rồi.

– Ở thá»�i Ä‘iểm ngày 1/10, TP HCM bắt đầu mở cá»­a hoạt Ä‘á»™ng, dần tái thiết thành phố. NhÆ°ng cÅ©ng lúc này, dòng lao Ä‘á»™ng di cÆ° ồ ạt rá»�i thành
phố v� quê. Khi ấy, ông cảm thấy như thế nào?

– Những ngày đầu tháng 10, tôi có mặt ở các cá»­a ngõ và chứng kiến dòng ngÆ°á»�i khá đông rá»�i thành phố bằng xe máy. Lúc đó, tôi có rất nhiá»�u cảm
xúc và suy nghĩ.

Trước mắt tôi, những cặp vợ chồng cùng con nh� đèo nhau qua quãng đư�ng dài để v� quê, thấy rất xót xa. Tôi rất chia sẻ với bà con đã trải qua
th�i gian dài phải chịu đựng. Nhưng việc lớn nữa là tại th�i điểm đó, thành phố chưa thể nào mở ra các hoạt động kinh tế để bà con có thể yên tâm
ở lại, để có việc làm, có sinh kế, thu nhập. �ó là đi�u khiến tôi ray rứt nhưng không thể làm khác được. Bởi vì các hoạt động kinh tế, xã
hội phải mở dần dần theo tình hình kiểm soát dịch. Thực tế cho đến lúc này, sau hơn một tháng ngưng giãn cách, thành phố vẫn chưa thể mở lại hết
các hoạt Ä‘á»™ng kinh tế – xã há»™i nhÆ° trÆ°á»›c.

Việc ngư�i lao động r�i thành phố nhi�u như thế sẽ ảnh hưởng lực lượng lao động của n�n kinh tế. Chuyện đó cũng đặt ra suy nghĩ cho thành phố
phải có chiến lược v� lao động, an sinh xã hội, việc làm, nhà ở cho ngư�i lao động. Việc này phải đi từ cơ cấu kinh tế của thành phố, rồi từ đó
có chiến lược bài bản v� lao động, v� đào tạo ngh� để đáp ứng. Sau đó là các chính sách v� nhà ở và các chính sách khác cho ngư�i lao động.

Thành phố đặt mục tiêu từ đây đến năm 2030 xây dựng một triệu căn hộ giá rẻ cho ngư�i thu nhập thấp. Trong đó phân kỳ từ nay đến năm 2025, tập
trung cho phân khúc nhà ở cho công nhân, nhà trên kênh rạch, thay thế chung cư cũ. Bên cạnh đó, thành phố sẽ xây dựng cơ chế, chính sách giúp chủ nhà tr� cải tạo, nâng cao chất lượng nhà cho thuê đúng quy chuẩn, góp phần cải thiện nơi ở của ngư�i lao động. �ể thực hiện mục tiêu này, thành
phố sẽ đẩy nhanh thủ tục, rút ngắn thá»�i gian chuẩn bị đầu tÆ° dá»± án, tạo nguồn lá»±c đất Ä‘ai, xã há»™i hoá nguồn vốn đầu tÆ°…

– Ở giai Ä‘oạn quyết định chỉ mở cá»­a dần các hoạt Ä‘á»™ng của thành phố, có nhiá»�u ý kiến chuyên gia cho rằng, TP HCM thận trá»�ng không cần
thiết vì khi đã phủ đủ vaccine, Covid-19 không thể biến mất thì phải xác định sống chung với dịch. Quan điểm của ông như thế nào?

– Sau thá»�i gian phòng chống dịch, có nhiá»�u ý kiến nhận định vá»� các biện pháp kiểm soát dịch khác nhau. Có ngÆ°á»�i ủng há»™ mở cá»­a để sá»›m phục
hồi kinh tế, có ý kiến đ� nghị chưa mở vì lo sợ dịch bùng phát trở lại. Ngay bây gi� thành phố cũng nhận được 2 luồng quan điểm. Một luồng cho rằng
như vậy là chậm, dè dặt, quá thận tr�ng. Nhưng cũng có luồng nói thành phố mở như vậy là nguy hiểm, chủ quan, cho nên mình phải cân nhắc rất
kỹ.

Sau gần một tháng rưỡi mở cửa, dù số ca nhiễm tăng nhưng số ca nặng, ca tử vong vẫn trong theo dõi và kiểm soát. Trước ý kiến của các chuyên
gia, mình cần ghi nhận, tiếp thu để có sự đi�u chỉnh.

Từ khi nhận nhiệm vụ Trưởng ban chỉ đạo phòng chống dịch của thành phố, tôi có các kênh tiếp thu ý kiến chuyên gia, doanh nghiệp và ngư�i dân.
Ở các quyết định v� biện pháp phòng chống dịch th�i gian qua, thành phố có nhi�u đi�u chỉnh từ việc tiếp thu này.

Thế giới đã đúc kết và đưa ra công thức nào trong phòng chống Covid-19 hay không, chứ theo cá nhân tôi, việc này có lẽ không có đáp án đúng hoàn toàn
mà chỉ ch�n giải pháp phù hợp ở từng th�i điểm. Có thể biện pháp đó đúng với tình huống hiện tại nhưng sau này mình nhìn lại sẽ thấy khác.
Cho nên việc đánh giá công tác chống dịch nên đặt trong từng tình huống và bối cảnh lịch sử của nó.

– Sau hÆ¡n má»™t tháng mở cá»­a, nhiá»�u hoạt Ä‘á»™ng kinh tế Ä‘ang có những dấu hiệu hồi phục, ông đánh giá thế nào vá»� kết quả này?

– HÆ¡n má»™t tháng qua, TP HCM vừa tiếp tục các biện pháp phòng chống dịch vừa dần mở các hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i, sản xuất kinh doanh theo tinh thần
Nghị quyết 128 của Chính phủ. Sau nhi�u tháng giãn cách, các hoạt động xã hội, sinh hoạt ngư�i dân trở lại bình thư�ng trong đi�u kiện mới. Các
hoạt động sản xuất, kinh doanh được phục hồi, nhi�u lĩnh vực đạt 70-90%. Việc này đã tạo ra những cơ hội việc làm, sinh kế và thu nhập cho
ngư�i dân. Ngư�i dân, doanh nghiệp trên địa bàn đ�u phấn khởi với kết quả này.

TP HCM đã trải qua th�i điểm khó khăn nhất, và chúng tôi tự đáy lòng rất biết ơn Bộ Y tế, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an cũng như các bộ ngành
trung ương, các địa phương đã chia sẻ kịp th�i, giúp đỡ hiệu quả để thành phố vượt qua những khó khăn.

Nói v� cảm xúc lúc này, tôi vừa mừng vừa lo. Mừng vì đến gi� tình hình dịch vẫn kiểm soát được, các hoạt động bình thư�ng của ngư�i dân, của
xã hội, sản xuất kinh doanh dần phục hồi trở lại. Tôi vui khi thấy TP HCM đang trở lại một thành phố năng động vốn có, đúng vị thế của
mình.

Tuy nhiên, tôi cũng rất lo vì nguy cơ dịch bùng phát trở lại do TP HCM là trung tâm giao thương lớn, mật độ dân cư cao và đặc biệt biến chủng
của virus rất phức tạp. Trên thực tế, nhi�u thành phố, nhi�u quốc gia trên thế giới cũng phải đóng cửa trở lại khi vừa mở ra. �ây cũng là tình
huống, nhiệm vụ khó khăn, phức tạp đối với tôi. Thành phố đang theo dõi sát sao, nghiên cứu và thư�ng xuyên cập nhật các kế hoạch phòng chống
dịch với những kịch bản, giải pháp phù hợp.

– Vậy thành phố Ä‘Æ°a ra kế hoạch ứng phó nhÆ° thế nào để dịch không bùng phát trở lại?

– Nghị quyết 128 của Chính phủ thể hiện tÆ° tưởng rất rõ là thích ứng an toàn, sống trong Ä‘iá»�u kiện có dịch, phải kiểm soát được dịch. Cho
nên mình phải nhất quán quan điểm này.

Với TP HCM, việc ca nhiễm tăng nằm trong dự tính của thành phố. Chúng tôi biết khi mở cửa và giao thương, khả năng tiếp xúc nhi�u, chắc chắn
ca nhiễm sẽ tăng. �ể chuẩn bị cho chuyện đó, thành phố tiếp tục củng cố hệ thống y tế, nhất là y tế cơ sở, khắc phục một số bất cập sẵn sàng
ứng phó.

�ồng th�i, thành phố đang theo dõi sát sao, giám sát tình hình bằng cơ chế cảnh báo dịch và cố gắng xây dựng các cơ chế để mở các hoạt động xã
hội, kinh tế, sản xuất theo cấp độ dịch. Tinh thần của thành phố là chủ động các biện pháp phòng chống, ổn định sinh hoạt, sản xuất kinh doanh,
chứ không phải tình hình dịch cứ tăng lên một chút là đóng lại, giảm sẽ mở ra. �ể làm được đi�u này không h� dễ. Do đó, thành phố tiếp tục nghiên
cứu, tìm kiếm những cách thức để thích ứng an toàn.

– Trong giai Ä‘oạn tiếp theo, Thành phố sẽ Ä‘Æ°a ra kế hoạch phục hồi, phát triển kinh tế nhÆ° thế nào để thích ứng an toàn, linh hoạt vá»›i
Covid-19?

– Thành phố Ä‘ang hoàn thiện kế hoạch phòng chống dịch và phục hồi kinh tế vá»›i 2 giai Ä‘oạn chính: phục hồi và phát triển.

Giai đoạn thành phố hồi phục từ nay đến tháng 6/2022. Thứ nhất, chúng tôi sẽ tập trung củng cố hệ thống y tế nhất là khối cơ sở và dự phòng,
làm sao đảm bảo năng lá»±c, các biện pháp y tế vá»� phòng chống dịch, làm ná»�n tảng phục hồi các hoạt Ä‘á»™ng kinh tế – xã há»™i.

Thứ hai, thành phố tập trung khắc phục những đổ gãy trong chuỗi sản xuất, cung ứng, hỗ trợ các doanh nghiệp gia nhập lại thị trư�ng, phục hồi
những hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thành phố cũng tập trung chăm lo v� an sinh xã hội, việc làm, sinh kế cho ngư�i dân. �ây là 3 nhiệm vụ chính trong giai đoạn phục hồi.

Ở giai đoạn phát triển, sau tháng 6/2022, thành phố sẽ giải quyết các bất cập, điểm nghẽn đã bộc lộ
trong th�i gian dịch bệnh vừa qua, đã ảnh hưởng tăng trưởng kinh tế, xã hội. Cụ thể, chúng tôi sẽ tập trung tái cơ cấu kinh tế, quản trị thành phố và triển khai giải pháp khắc phục
các điểm nghẽn, bất cập.

�ể triển khai nhiệm vụ ở hai giai đoạn tr�ng tâm trên, thành phố đã xây dựng 11 chiến lược thành phần. Trong đó, có thể kể đến: Chiến lược y tế
chăm sóc sức khá»�e tinh thần và thể chất. Chiến lược huy Ä‘á»™ng các nguồn lá»±c cho phát triển kinh tế – xã há»™i thành phố, gồm cÆ¡ chế phát huy các
nguồn lực ngoài ngân sách. Chiến lược cải cách hành chính gắn với xây dựng chính quy�n số. Chiến lược đảm bảo an sinh xã hội, trong đó chú tr�ng
vấn Ä‘á»� lao Ä‘á»™ng, việc làm, nhà ở của ngÆ°á»�i dân thành phố…

Hữu Công – VÅ© Thịnh – Khánh Hoàng