Một dự án cao tốc Bắc Nam nguy cơ tắc tín dụng

Trả l�i Quốc hội tại phiên chất vấn ngày 12/11, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, trong số 11 dự án thành phần của tuyến đư�ng bộ cao tốc Bắc Nam, hiện 3 dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) gặp rất nhi�u khó khăn v� thu xếp vốn.

Ba dá»± án này đã được Bá»™ Giao thông Vận tải ký kết hợp đồng vá»›i nhà đầu tÆ° là Diá»…n Châu – Bãi Vá»�t (Nghệ An – Hà TÄ©nh), Nha Trang – Cam Lâm (Khánh Hoà) và Cam Lâm – VÄ©nh Hảo (Bình Thuận).

Theo hợp đồng BOT, nhà đầu tư có 6 tháng để ký hợp đồng huy động vốn tín dụng ngân hàng hoặc các nguồn vốn hợp pháp khác. Nếu hết th�i hạn, nhà đầu tư không huy động được vốn, hợp đồng sẽ tự động huỷ, Bộ thu hồi lại dự án và ti�n bảo lãnh.

Ngày 13/11, đại diện Bá»™ Giao thông Vận tải cho hay, hiện nay đã đến thá»�i hạn 2 dá»± án Diá»…n Châu – Bãi Vá»�t và Nha Trang – Cam Lâm phải ký hợp đồng huy Ä‘á»™ng vốn, song má»›i có dá»± án Nha Trang – Cam Lâm được đảm bảo. Vá»›i dá»± án Diá»…n Châu – Bãi Vá»�t, Bá»™ Giao thông Vận tải và nhà đầu tÆ° Ä‘ang ná»— lá»±c tìm giải pháp, thuyết phục ngân hàng cho vay trong tuần tá»›i.

“Nếu nhà đầu tÆ° Diá»…n Châu – Bãi Vá»�t không huy Ä‘á»™ng được vốn tín dụng, Bá»™ Giao thông Vận tải đành thu hồi dá»± án theo quy định và báo cáo Chính phủ hÆ°á»›ng giải quyết”, đại diện Bá»™ nói.

Dá»± án cao tốc Diá»…n Châu – Bãi Vá»�t được Bá»™ Giao thông Vận tải ký hợp đồng BOT ngày 13/5 vá»›i nhà đầu tÆ° (Liên danh Công ty TNHH Hòa Hiệp – Công ty CP tập Ä‘oàn Cienco4 – Công ty TNHH đầu tÆ° Núi Hồng – Tổng công ty xây dá»±ng TrÆ°á»�ng SÆ¡n – Công ty CP đầu tÆ° và xây dá»±ng Vina2) và doanh nghiệp dá»± án (Công ty cổ phần đầu tÆ° Phúc Thành HÆ°ng). Sau khi ký hợp đồng, để đảm bảo tiến Ä‘á»™, dá»± án đã được khởi công ngày 22/5.

Tổng vốn đầu tư dự án này là hơn 11.157 tỷ đồng, trong đó Nhà nước đầu tư trên 6.000 tỷ đồng, còn lại là nguồn vốn huy động. Ngoài vốn chủ sở hữu chiếm 20%, nhà đầu tư cần ký kết hợp đồng vay vốn với bên cho vay hoặc các nguồn vốn hợp pháp khác để huy động khoảng 4.067 tỷ đồng thực hiện dự án.

Dự án này gặp khó khăn huy động vốn do trong quá trình đàm phán, phía ngân hàng đã yêu cầu doanh nghiệp trao đổi với Bộ Giao thông Vận tải đưa đi�u khoản chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu theo quy định tại �i�u 82, Luật �ầu tư theo phương thức PPP vào hợp đồng dự án. Mục đích của yêu cầu là Nhà nước phải chia sẻ rủi ro với nhà đầu tư trong trư�ng hợp dự án bị giảm doanh thu.

Tuy nhiên, phía Bộ Giao thông Vận tải cho rằng, đi�u khoản này không áp dụng với các dự án được chấp thuận đầu tư trước khi luật PPP có hiệu lực. Do các dự án cao tốc Bắc Nam được Quốc hội chấp thuận chủ trương đầu tư từ năm 2017, trong khi luật có hiệu lực từ năm 2021.

Do pháp luật không quy định cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu đối với 3 dự án cao tốc Bắc Nam nên trong chủ trương đầu tư, báo cáo nghiên cứu ti�n khả thi, hồ sơ m�i sơ tuyển, hồ sơ m�i thầu trước đó đ�u không có cơ chế này.

Theo đại diện Bộ Giao thông Vận tải, nhà nước đã chia sẻ rủi ro với nhà đầu tư bằng cơ chế hỗ trợ vốn trực tiếp từ ngân sách, cả 3 dự án PPP đ�u có phần vốn nhà nước tham gia trên 50% tổng vốn đầu tư, trong khi theo Luật PPP sau đó thì vốn nhà nước hỗ trợ dưới 50%.

Ngoài ra, 3 dự án này đ�u đã được tính toán v� lưu lượng phương tiện, khả năng thu hồi vốn cao trong số 11 dự án cao tốc Bắc Nam.

V� phía chuyên gia, ông Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình giao thông đư�ng bộ (VARSI), cho rằng việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng của các dự án PPP đư�ng cao tốc quy mô lớn vẫn gặp nhi�u khó khăn, do đây là những công trình có th�i gian hoàn vốn kéo dài, hơn nữa vướng mắc tại các dự án BOT trước đây chậm được xử lý dứt điểm, khiến các ngân hàng thận tr�ng.

Theo ông Chủng, các nhà đầu tư cần phải chủ động phương thức huy động vốn khác, như phát hành trái phiếu công trình, huy động vốn từ các nhà thầu, nhà đầu tư công chúng để tránh lệ thuộc vào vốn tín dụng.

Ä�Æ¡n cá»­, dá»± án Cam Lâm – VÄ©nh Hảo tuy chÆ°a đến thá»�i hạn 6 tháng song nhà đầu tÆ° đã khẳng định huy Ä‘á»™ng đủ vốn thông qua phát hành thí Ä‘iểm trái phiếu và chuẩn bị phát hành cổ phiếu thay vì vay ngân hàng.

Công ty CP Ä�ầu tÆ° hạ tầng giao thông Ä�èo Cả đã công bố phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu vá»›i giá trị khoảng 2.600 tá»· đồng.”Sau khi phát hành thành công, chúng tôi sẽ đủ vốn để đầu tÆ° cho dá»± án cao tốc Cam Lâm – VÄ©nh Hảo mà không phải vay ngân hàng”, đại diện Tập Ä‘oàn Ä�èo Cả nói.

�oàn Loan