Mấy câu h�i với xăng dầu

Ä�ợt tăng giá xăng dầu gần nhất hôm 26-10 là cú sốc đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng sản xuất của doanh nghiệp (DN) và tiêu dùng của ngÆ°á»�i dân, tạo “dÆ° chấn” đến hôm nay. Vá»›i má»—i lít xăng bán lẻ tăng thêm 1.459 đồng (RON 95) và dầu 1.171 đồng (diesel), nhiá»�u khả năng trong những ngày tá»›i ná»�n kinh tế sẽ thiết lập mặt bằng giá má»›i bởi đây là mặt hàng thiết yếu, liên quan mật thiết đến kết cấu giá thành của hầu hết các hàng hóa, dịch vụ.

Từ đầu năm 2021 đến nay, giá xăng dầu được đi�u chỉnh 19 lần, trong đó xu hướng chủ đạo là tăng, hiện xăng RON 95 đã cán mức 24.338 đồng/lít, dầu diesel 18.716 đồng/lít, đây là những mức giá cao nhất từ trước tới gi�, lại rơi vào th�i điểm DN và ngư�i dân đang gượng dậy sau nhi�u tháng oằn mình bởi Covid-19. Chịu tác động nặng n� nhất là lĩnh vực vận tải, vì ti�n xăng dầu luôn chiếm đến 40% trong kết cấu giá dịch vụ của ngành này. Vừa chịu thất bát suốt 4-5 tháng giãn cách xã hội, nay chi phí xăng dầu tăng, các chi phí khác cũng leo theo do phải bảo đảm đi�u kiện phòng dịch, trong khi giá dịch vụ không thể tăng tương ứng (vì khách hàng giảm cầu), ngành vận tải thật sự khóc ròng!

Nhiệm vụ Ä‘iá»�u hành giá trong nÆ°á»›c cho dù có thể bám sát tình hình giá thế giá»›i nhÆ°ng cần phải luôn tính tá»›i sức chịu Ä‘á»±ng của ná»�n kinh tế và sức khá»�e DN cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»�i tiêu dùng tại từng thá»�i Ä‘iểm. Nghị định 83/2014/NÄ�-CP (đã sá»­a đổi) quy định chu kỳ tăng/giảm giá các mặt hàng xăng dầu là 10 ngày, các công ty xăng dầu đầu mối có quyá»�n Ä‘iá»�u chỉnh giá nhÆ°ng không được vượt quá mức giá tối Ä‘a nhà nÆ°á»›c đã quy định; đồng thá»�i, giá cÆ¡ sở được xác định từ nguồn nhập khẩu (chính) và nguồn trong nÆ°á»›c (phụ); sá»­ dụng quỹ bình ổn để Ä‘iá»�u tiết… Quy định đó vá»� lý thuyết là khá rõ ràng song trên thá»±c tế thì còn nhiá»�u vấn Ä‘á»� vẫn chÆ°a sáng tá»�.

Chẳng hạn, trước đây chúng ta phụ thuộc 100% vào xăng dầu thành phẩm nhập khẩu, còn nay sản lượng từ 2 nhà máy l�c dầu Dung Quất (Quảng Ngãi) và Nghi Sơn (Thanh Hóa) đã đáp ứng được khoảng 30% tổng nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trong nước, vậy tại sao giá bán xăng dầu cứ tăng mãi? Có thể tăng sản lượng trong nước để giảm lượng nhập, qua đó kéo giá xuống phần nào, được không?

Và nữa, trong giá bán lẻ (ví dụ 1 lít xăng) có khá nhiá»�u loại thuế và phí, gồm: thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trÆ°á»�ng, chi phí định mức, lợi nhuận định mức, trích quỹ bình ổn…, trong đó thuế bảo vệ môi trÆ°á»�ng chiếm nhiá»�u nhất, tối Ä‘a 4.000 đồng. Tính ra, các loại thuế và phí chiếm gần 65% tổng giá! Ä�áng nói, vá»›i xăng sinh há»�c RON 92 (E5), đây được gá»�i là nhiên liệu bảo vệ môi trÆ°á»�ng nhÆ°ng sao lại phải “cõng” thuế bảo vệ môi trÆ°á»�ng đến 3.800 đồng/lít?

Nhìn từ kết cấu giá nhiên liệu, thêm má»™t câu há»�i đặt ra là tại sao không giảm bá»›t thuế, phí để giữ giá xăng dầu? Khi Ä‘ang dịch bệnh và trong thá»�i gian “bình thÆ°á»�ng má»›i”, Chính phủ đã chủ trÆ°Æ¡ng giảm rất nhiá»�u loại thuế, phí để há»— trợ DN và ngÆ°á»�i dân cÆ¡ mà?!