Có thể nhiá»u ngÆ°á»i chÆ°a biết, ngÆ°á»i vẽ lá cá» Ä‘á» sao và ng – Quốc kỳ của nÆ°á»›c CHXHCN Việt Nam – là má»™t chiến sÄ© cá»™ng sản, liệt sÄ© Nguyá»…n Hữu Tiến, má»™t ngÆ°á»i con Æ°u tú của quê hÆ°Æ¡ng Hà Nam.
Lá cá» Ä‘á» có má»™t ngôi sao và ng 5 cánh nằm ngay chÃnh giữa lần đầu tiên tung bay trên chiến trÆ°á»ng là trong khởi nghÄ©a Nam Kỳ. Sau nà y lá cỠấy được chá»n là m Quốc kỳ của nÆ°á»›c CHXHCN Việt Nam. NgÆ°á»i vẽ nên lá cỠđó là chiến sÄ© cá»™ng sản Nguyá»…n Hữu Tiến.
Liệt sĩ Nguyễn Hữu Tiến sinh ngà y 5/3/1901 tại là ng Lũng Xuyên. Từ nhỠNguyễn Hữu Tiến đã sớm giác ngộ cách mạng và tham gia và o các phong trà o đấu tranh chống thực dân Pháp.
Năm 1930, Nguyá»…n Hữu Tiến cùng các đồng chà nhÆ° Trần Tá» Yến, VÅ© Văn Uyển đứng ra thà nh láºp Chi há»™i Việt Nam cách mạng thanh niên tại là ng LÅ©ng Xuyên, theo quyết định của Kỳ bá»™ Há»™i Việt Nam cách mạng thanh niên. Äây là tổ chức cách mạng đầu tiên do Äảng lãnh đạo tại Hà Nam, Nguyá»…n Hữu Tiến được tÃn nhiệm giữ chức Phó Bà thÆ° phụ trách công tác tuyên truyá»n.
Hoạt Ä‘á»™ng được má»™t thá»i gian thì ông bị địch bắt. Sau 2 năm bị tù Ä‘Ã y ở Côn Äảo, chịu bao nhiêu khổ cá»±c, được chỉ thị của Äảng bá»™ Côn Äảo, Nguyá»…n Hữu Tiến cùng 6 đồng chà khác vượt ngục thoát ra khá»i nhà tù trở vỠđất liá»n tiếp tục hoạt Ä‘á»™ng cách mạng. Sau chuyến vượt ngục ấy, Nguyá»…n Hữu Tiến được Xứ ủy Nam Kỳ giao phụ trách liên tỉnh Äảng bá»™ Châu Äốc, Long Xuyên, Hà Tiên, Rạch Giá.
Tháng 7/1940, Xứ ủy Nam Kỳ há»p mở rá»™ng thông qua Ä‘á» cÆ°Æ¡ng khởi nghÄ©a, được đồng chà Nguyá»…n Thị Minh Khai mô tả lại má»™t số lá Quốc kỳ của các nÆ°á»›c. Tại đây chiến sÄ© Nguyá»…n Hữu Tiến đã nung nấu ý định sẽ vẽ lá cá» Tổ quốc nhằm tuyên truyá»n cho cuá»™c khởi nghÄ©a Nam Kỳ.
Và o trÆ°á»›c khi cuá»™c khởi nghÄ©a Nam Kỳ bùng nổ (23/11/1940), lá cá» Ä‘á» sao và ng 5 cánh lần đầu tiên được in trên trang nháºt báo Tiến Lên, cùng vá»›i má»™t bà i thÆ¡ do chÃnh ông sáng tác, kêu gá»i nhân dân Việt Nam Ä‘oà n kết chiến đấu dÆ°á»›i lá cá» thiêng liêng của Tổ quốc:
“Việt Nam ta con Hồng cháu Lạc
Dòng máu Ä‘á», giống da và ng, trải bốn ngà n năm oanh liệt.
Thế mà chịu tám mươi năm rên xiết
Dưới già y đinh đế quốc sà i lang!
Hỡi những ai máu đỠda và ng
Hãy chiến đấu dưới cỠthiêng Tổ quốc
Ná»n cá» thắm máu Ä‘Ã o vì nÆ°á»›c
Sao và ng tươi da của giống nòi
Äứng lên mau! Hồn nÆ°á»›c gá»i ta rồi
Hỡi sĩ, nông, công, thương, binh
Äoà n kết lại nhÆ° sao và ng năm cánh
Äoà n kết lại sức mình sẽ mạnh
Quyết đánh tan phát xÃt Nháºt – Tây
Hỡi hai lăm triệu con yêu nước Việt Nam nà y
Äoà n kết lại nhÆ° sao và ng năm cánh…â€.
Ngay sau đó, Nguyá»…n Hữu Tiến đã vẽ lá cá» và o phiến đá và in ra nhiá»u bản cho chuyển xuống các cÆ¡ sở bà máºt. Công việc in ấn gần xong thì lÃnh Pháp áºp đến bắt giữ.
Sau khi khởi nghÄ©a Nam Kỳ thất bại, Nguyá»…n Hữu Tiến bị thá»±c dân Pháp xá» bắn và o ngà y 28/8/1941. TrÆ°á»›c khi ra pháp trÆ°á»ng, ông đã để lại lá»i nhắn tha thiết vá» lòng yêu nÆ°á»›c, căm thù giặc cÅ©ng nhÆ° tinh thần bất khuất, cùng niá»m tin và o tÆ°Æ¡ng lai.
“VÄ©nh biệt hôm nay có mấy lá»i
Nhắn cùng đồng chà khắp nơi nơi
Tinh thần để lại cho non nước
Thù háºn ghi sâu giữa đất trá»i
Ãn chém Hà Nam Ä‘Ã rÅ© sạch
Khổ sai Côn Äảo đã qua rồi
Anh em Ä‘i trá»n con Ä‘Æ°á»ng nhé
Cá» Ä‘á» sao và ng sáng tÆ°Æ¡ng lai”.
GS.TS Nguyá»…n Quang Ngá»c, Phó chủ tịch Há»™i khoa há»c lịch sá» Việt nam nháºn định, hình tượng lá cá» Ä‘á» sao và ng do Nguyá»…n Hữu Tiến đã thể hiện rõ ý tưởng thiết kế ná»n Ä‘á» tượng trÆ°ng cho cách mạng, mà u và ng tượng trÆ°ng cho dân tá»™c Việt Nam, 5 cánh tức là các tầng lá»›p nhân dân VN. Tôi cho rằng đây là 1 sá»± kết tinh, 1 sá»± nghiên cứu rất kỹ rất sâu của ông Nguyá»…n Hữu Tiến
Tháng 5.1941 tại Há»™i nghị TƯ 8 đã quyết định lấy lấy cá» Ä‘á» sao và ng 5 cánh là m Quốc kỳ. Và trong suốt chiá»u dà i lịch sá» cách mạng Việt Nam hÆ¡n 70 năm qua, hình ảnh lá cá» Tổ quốc tung bay trong niá»m vui chiến thắng đã là m nên những dấu mốc son vÄ© đại của nhân dân ta. Trân trá»ng và biết Æ¡n ngÆ°á»i đã thắp sáng hình ảnh đó.
