Thi thoảng, trong Ä‘á»i sống công chức, chúng ta vẫn thưá»ng là m má»™t việc không lấy gì là m má»›i mẻ: Kê khai tà i sản. Nhìn bản Kê khai, ta lại má»§i lòng: Sao mãi mình vẫn chưa già u được nhỉ? Và rồi, ta lại được an á»§i. Hóa ra ta vẫn chưa phải là ngưá»i nghèo nhất. Ngay cả má»™t ngưá»i nông dân chân lấm, tay bùn, ở dưới đáy xã há»™i, nhưng vẫn có mảnh vưá»n, cái ao, hay chà Ãt cÅ©ng có con lợn, con gà . NghÄ©a là vẫn có tà i sản. Chỉ duy nhất má»™t ngưá»i dưá»ng như không có gì cả, má»™t ngưá»i nghèo nhất nước. Ngưá»i đó là Bác Hồ, Chá»§ tịch Hồ Chà Minh.
Lục lá»i trong tiểu sá» Bác, đến cả nhà riêng cá»§a Ngưá»i, ta thấy Ngưá»i có gì? Má»™t tấm áo kaki, đôi dép cao su, chiếc quạt bằng lá cá»â€¦ Váºt chất là thế đấy. Còn tinh thần ư? Bác cÅ©ng là ngưá»i duy nhất không có bất kỳ các loại Huân, Huy chương gì, đến cả sÆ¡ đẳng nhất là Bằng khen, Giấy khen, Ngưá»i cÅ©ng không có. Bác còn là ngưá»i nghèo nhất cả trong cõi riêng tư. Äồng chà VÅ© Kỳ, Thư ký riêng cá»§a Bác kể lại, có những đêm, khuya rồi, Bác đã tắt đèn, nhưng trong phòng vẫn có tiếng đà i. Äồng chà VÅ© Kỳ tưởng Bác đã ngá»§, rón rén đến tắt. Bác ngăn lại: “Äừng… Cứ để thế cho căn phòng Bác nó ấm, vì có tiếng ngưá»i, tiếng phụ nữ…â€
Ôi! Äà i Tiếng nói Việt Nam! Vinh quang biết bao! Hạnh phúc biết bao khi Äà i đã trở thà nh ngưá»i bạn đưá»ng, ngưá»i sẻ chia, an á»§i Bác, trong những khoảnh khắc Ngưá»i cô đơn nhất!
NghÄ© đến Bác, ngay cả má»™t ngưá»i bất hạnh đến cùng cá»±c, cÅ©ng thấy được an á»§i, sẻ chia. Hóa ra mình cÅ©ng vẫn chưa phải là ngưá»i bất hạnh nhất. Má»™t ngưá»i nghèo nhất nước như Bác, nhưng lại để cho chúng ta má»™t di sản đồ sá»™. Äó là má»™t đất nước độc láºp, toà n vẹn, má»™t sá»± nghiệp Cách mạng chói ngá»i, má»™t tấm gương trong sáng và lối sống cao đẹp đến tinh khiết.
Ta hiểu vì sao Bác luôn quan tâm đến những ngưá»i nghèo, ngưá»i lao động. Bác luôn hướng đến ngưá»i lao động. Bác đặt tên Äảng là Äảng Lao động Việt Nam. NghÄ©a là Äảng cá»§a tất cả má»i ngưá»i, vì ai mà chẳng là ngưá»i lao động. Bác còn dà nh lương mua quà cho ngưá»i nghèo. Và o những dịp tết đến, xuân vá», Bác thưá»ng chá»n những gia đình nghèo nhất để đến thăm và chúc Tết.
Chuyến thăm rất bà máºt, không báo trước để địa phương nghênh đón, rồi tuyên truyá»n, đưa tin. Thưá»ng chỉ có Bác và đồng chà VÅ© Kỳ. Má»™t chị lao công, ở trong khu hẻm nhá», đêm 30 Tết còn Ä‘i gánh nước thuê. Bà n thá» trống hoang, không có cả nải chuối, tấm bánh. Tết đến vá»›i má»i nhà , nhưng Tết lại quên căn nhà chị.
Bởi thế, chị bà ng hoà ng đến sá»ng sốt, buông rÆ¡i cả hai thùng nước, khi thấy Bác đột ngá»™t xuất hiện trong căn nhà tồi tà n cá»§a mình: “Trá»i Æ¡i, Bác…Gia đình cháu khổ lắm…Cháu không ngá» Bác lại đến vá»›i cháu..â€. “Thế Bác không đến vá»›i cháu thì Bác còn đến vá»›i ai?…â€. Chị báºt khóc. Và Bác cÅ©ng khóc. Äó là má»™t trong những cái Tết cuối cùng cá»§a Bác trong ký ức cá»§a đồng chà VÅ© Kỳ.
Dân còn nghèo như thế, nên Bác sống rất đạm bạc tằn tiện. Bữa ăn cá»§a Ngưá»i là bữa ăn cá»§a má»™t nông dân nghèo. Tiếp khách quốc tế, Bác vẫn mang trang phục cá»§a má»™t ngưá»i nông dân nghèo. Bá»™ quần áo nâu và đôi dép cao su. Má»™t đồng chà cán bá»™ tỉnh ái ngại: “Thưa Bác, Bác thay mặt cho Äảng, cho Dân, Bác vất vả thế nà y, có khi bạn bè quốc tế lại trách Äảng trách Dân không chu toà n vá»›i Bác…â€.
Bác cưá»i Ä‘iá»m đạm: “Bác sống thế nà y mà ở dưới, có chú còn nhÅ©ng nhiá»…u là m khổ dân. Bác mà sống xa hoa thì ở dưới các chú đục khoét hết cá»§a dân à ?â€
Cuá»™c Ä‘á»i cá»§a Bác, nếp sống cá»§a Bác là má»™t bà i há»c lá»›n cho các cán bá»™ cấp dưới. Ta hiểu vì sao trong những năm chiến tranh, đất nước loạn lạc, mà xã há»™i lại rất thanh bình, lòng dân không ly tán. Ra đưá»ng không lo trấn lá»™t. Vá» nhà không sợ trá»™m cắp. CÅ©ng không có tham nhÅ©ng, đĩ Ä‘iếm. Má»™t Ä‘á»i sống là nh mạnh giữa má»™t bầu khà quyển trong veo.
Má»™t ngưá»i suốt Ä‘á»i sống vì dân, lo cho dân, ngay trong những giây phút cuối cùng giã từ cõi Ä‘á»i, phần nói vá» mình, Vá» việc riêng, Ngưá»i cÅ©ng chỉ dà nh cho mình đúng 79 chữ. 79 chữ tổng kết cả má»™t Ä‘á»i ngưá»i 79 năm, trong má»™t Ãt chữ phong phanh ấy, Ngưá»i cÅ©ng lại chỉ canh cánh lo cho dân, không muốn tổ chức tang lá»… Ä‘iếu phúng linh đình để đỡ tốn thá»i giá» và tiá»n bạc cá»§a dân.
Chúng ta Ä‘ang há»c táºp tấm gương Äạo đức và Tư tưởng Hồ Chà Minh. Nhưng thế nà o là Tư tưởng Hồ Chà Minh? Tôi cÅ©ng đã theo há»c và nghiên cứu. Có rất nhiá»u định nghÄ©a. Nhưng cÅ©ng không Ãt những quan niệm áp đặt và chá»§ quan. Nói vá» Tư tưởng Hồ Chà Minh, có lẽ không có ai nói hay hÆ¡n và chuẩn xác hÆ¡n cá»±u Tổng Bà thư Äá»— Mưá»i. Mà ông cụ lại nói vo ở Há»™i Nhà văn, nói suốt 4 giá» liá»n vá» nhiá»u vấn đỠmà giá»›i văn chương rất tâm đắc.
Khi bà n vá» Tư tưởng Hồ Chà Minh, cụ Äá»— Mưá»i đưa ra má»™t định nghÄ©a rất ngắn mà vô cùng chuẩn xác: “Tư tưởng Hồ Chà Minh là gì? Là Việt Nam hóa tất cả những tư tưởng tiên tiến nhất, đặc sắc nhất cá»§a nhân loại và biến chúng thà nh hiện thá»±c ở Việt Nam!â€
Quả đúng như váºy. Ta có thể tìm thấy trong những câu nói bất há»§ cá»§a Ngưá»i, những kinh nghiệm được đúc kết cá»§a rất nhiá»u thá»i đại. Và má»™t trong những bà i há»c sâu sắc Ngưá»i để lại cho chúng ta là sá»± chiêm cảm tinh vi đến chuẩn xác và nghệ thuáºt dùng ngưá»i. Äây chÃnh là má»™t bà máºt cá»§a Bác mà chúng ta cần nghiên cứu, khám phá. Bác có tầm nhìn rất xa và rất chuẩn xác.
Năm 1941, Bác có bức tranh, vẽ cây kèn, con số 1945 cùng câu thÆ¡ “Việt Nam Äá»™c láºp thổi kèn loaâ€. Sau quả đúng như váºy. Và như thế, Bác đã “nhìn†thấy ngà y Äá»™c láºp từ năm 1941. Sau nà y Ngưá»i cÅ©ng Ä‘oán chuẩn xác năm giải phóng Sà i gòn. Tối 30/4/1960, trong diá»…n văn chà o mừng Quốc tế Lao động tại Nhà hát Lá»›n Hà Ná»™i, có má»™t dòng rất đặc biệt, lúc đó Ngưá»i đã giấu Ä‘i bằng má»™t nét gạch xóa, nhưng vẫn còn được lưu giữ trong Bảo tà ng Hồ Chà Minh “…Cùng lắm cÅ©ng chỉ 15 năm nữa, nước nhà sẽ thống nhất, đồng bà o Nam, Bắc sẽ sum há»p má»™t nhà …â€. 15 năm nữa…†tÃnh từ thá»i Ä‘iểm năm 1960 thì đúng là năm 1975. Rất chuẩn xác. Bởi thế, có ngưá»i coi Bác như má»™t vị Thánh.
Tà i nhất là nghệ thuáºt dùng ngưá»i. Äây chÃnh là mấu chốt quyết định sá»± thắng lợi cá»§a Cách mạng. Năm 1946, khi phải rá»i Tổ Quốc, Ngưá»i lại trao toà n quyá»n Ä‘iá»u hà nh đất nước cho cụ Huỳnh Thúc Kháng và chỉ dặn má»™t câu: “DÄ© bất biến ứng vạn biếnâ€. Vá»›i má»™t nhà Nho uyên thâm như cụ Huỳnh, chỉ nói thế là đủ.
Äiá»u đáng ngạc nhiên, sao lúc ấy, tình thế rất phức tạp, thù trong, giặc ngoà i, trong ChÃnh phá»§ có bao nhiêu Äảng viên cốt cán, Bác không trao, mà lại trao quyá»n Ä‘iá»u hà nh đất nước cho má»™t nhân sÄ© không phải Äảng viên là cụ Huỳnh Thúc Kháng? ÄÆ°a má»™t ngưá»i không phải Äảng viên lên chức vụ lá»›n, lại trao cho cả váºn mệnh đất nước là má»™t quyết định táo bạo.
Nhưng bằng lối ứng xá» rất đẹp ấy, Bác đã quy tụ được tất cả những tinh hoa cá»§a dân tá»™c đến vá»›i cuá»™c kháng chiến cứu nước và kiến quốc. Bởi thế, rất nhiá»u nhân sÄ©, trà thức, ở nhiá»u đảng phái khác nhau Ä‘á»u tìm đến vá»›i Ngưá»i, có không Ãt ngưá»i từ bá» Ä‘á»i sống nhung lụa, trở vá» Tổ Quốc, cùng đồng cam cá»™ng khổ vá»›i Ngưá»i. Những năm tháng cam go ấy, không có nhiá»u ban bệ, tư vấn, mà sao Bác dùng ngưá»i chuẩn thế. Những cán bá»™ được Bác chá»n, trao việc Ä‘á»u trở thà nh những nhân váºt xuất sắc cá»§a lịch sỠđất nước.
Äặc biệt là Äại tướng Võ Nguyên Giáp. Nhiá»u lúc tôi cứ vân vi tá»± há»i, bằng phép nhiệm mà u nà o mà Bác đã nhìn thấy khả năng thiên tà i quân sá»± trong Võ Nguyên Giáp, má»™t ngưá»i chưa từng qua bất kỳ má»™t khóa há»c quân sá»± nà o?. Lúc ấy, ông Giáp chỉ đơn thuần là má»™t ông giáo dạy sỠở trưá»ng tư thục Thăng Long.
Má»™t con ngưá»i hoà n toà n xa lạ vá»›i quân binh, tráºn mạc, váºy mà Bác lại trao cho việc phụ trách quân sá»±, rồi phong thẳng lên Äại tướng và ủy nhiệm cho toà n quyá»n quyết định việc quân: “Chú là Tướng biên ải, Tướng ngoà i mặt tráºn, có gì cần thiết, chú cứ quyết rồi báo cáo Bác sau!â€.
Sau nà y, ta má»›i biết việc chá»n Tướng Giáp cá»§a Bác tà i tình đến như thế nà o. Võ Nguyên Giáp quả là má»™t thiên tà i quân sá»±. Tên tuổi ông có thể đặt bên cạnh những tên tuổi lừng danh nhất trong lịch sá» chống ngoại xâm cá»§a dân tá»™c: những Trần Hưng Äạo, Lý Thưá»ng Kiệt, Quang Trung… Váºy bằng cách nà o Bác phát hiện được khả năng tiá»m ẩn má»™t Thiên tà i quân sá»± trong dáng vẻ bạch diện thư sinh cá»§a má»™t ông giáo dạy sỠở má»™t trưá»ng phổ thông? Äó chÃnh là má»™t bà máºt.
Nhà báo nổi tiếng Mỹ Lady Borton kể lại rằng, có lần, mấy nhà báo Pháp cÅ©ng rất ngỡ ngà ng há»i Chá»§ tịch Hồ Chà Minh má»™t câu há»i khá hắc búa: “Thưa ngà i Chá»§ tịch, ngà i phong ông Giáp lên thẳng chức Äại tướng, là phong theo tiêu chà nà o?â€. Bác bảo: “Nước tôi là nước du kÃch. Chúng tôi đánh giặc theo lối du kÃch, thì phong hà m cÅ©ng là phong theo kiểu du kÃch. Ông Giáp cá»§a chúng tôi đã đánh thắng tất cả các ông tướng tà i giá»i cá»§a nước Pháp, váºy thì ông ấy phải là Äại tướng thôiâ€. Nói rồi, Bác cưá»i rất sảng khoái. Mấy nhà báo quốc tế cÅ©ng cưá»i. Câu há»i móc mói nhuốm mà u bùa chú đã bị hóa giải.
Bác cá»§a chúng ta là thế đấy! Ngưá»i rất tà i biến những chuyện to tát, nghiêm trá»ng thà nh những Ä‘iá»u hết sức giản dị, má»™c mạc. Chỉ những ngưá»i từng trải, uyên thâm và lịch lãm lắm má»›i có thể là m được như thế.
Nguồn: sưu tầm, tìm hiểu lịch sá»