Ba chuyện đáng suy ngẫm v� �ại tướng Võ Nguyên Giáp

1. Chuyện thi trượt và quyết tâm h�c tập

�ại tướng Võ Nguyên Giáp là con của bà Nguyễn Thị Kiên và ông Võ Khắc Nghiêm, quê ở làng An Xá, Lệ Thủy, Quảng Bình. �ây là một gia đình nhà Nho; hai bên nội ngoại đ�u là những chí sĩ yêu nước, tham gia phong trào Cần Vương. Ông Võ Khắc Nghiêm được xem là ngư�i hiểu nhi�u, biết rộng, hay chữ nhưng đi thi không đỗ đạt gì. �i�u này được lý giải là ông không phục, không tr�ng chính quy�n lúc bấy gi�. Có lẽ vì thế, ông rất kỳ v�ng vào ngư�i con là Võ Nguyên Giáp.

Ngay từ khi còn là cậu bé 4, 5 tuổi, Võ Nguyên Giáp đã được cha cho h�c chữ Nho. Ông Nghiêm dùng kẹo để thưởng khi con h�c tập chăm chỉ, tiến bộ; dùng roi để phạt khi con chểnh mảng. Vốn là cậu bé thông minh nên Võ Nguyên Giáp được hưởng khá nhi�u kẹo. Nhưng là đứa trẻ hiếu động nên cũng không ít lần Giáp bị phạt, thậm chí có lần chui xuống gầm bàn trốn roi và xin tha tội.

Là ngư�i hiểu rõ th�i thế, ông Nghiêm nhanh chóng chuyển sang dạy chữ quốc ngữ cho các con và h�c trò. Cậu bé Giáp là ngư�i h�c gi�i nổi bật trong vùng, khi nào cũng đứng đầu lớp, nhất trư�ng. Và khác với cha, Võ Nguyên Giáp thi đỗ đầu tỉnh ngay trong kỳ thi tốt nghiệp sơ h�c. �i�u này không chỉ mang lại cho cậu bé Giáp sự nổi tiếng, mà khiến cả h� hàng, làng xóm được thơm lây.

Tuy nhiên, ngay sau đó, năm 13 tuổi, Võ Nguyên Giáp thi vào Trư�ng Quốc h�c Huế, nhưng trượt. Không gỡ thể diện bằng cách viện dẫn câu nói “h�c tài, thi phận�, mà ngay lập tức, Võ Nguyên Giáp vào Huế để h�c ôn. Năm sau (hè 1925) Võ Nguyên Giáp thi đỗ vào Quốc h�c Huế, đứng thứ nhì. Ngư�i đỗ đầu năm đó là Nguyễn Thúc Hào (sau này là Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân, thầy của những ngư�i nổi tiếng như Văn Như Cương), kể: “Trong kỳ thi vào Quốc h�c, tôi đỗ đầu còn anh Võ Nguyên Giáp đỗ thứ hai, nhưng suốt cả năm h�c đệ nhất niên, tháng nào anh cũng được làm “major�, nghĩa là đầu lớp, mà tôi thì luôn luôn đứng thứ hai… Anh Giáp hơn tôi một tuổi, nhưng đã có những suy nghĩ của ngư�i lớn, còn tôi lúc ấy chỉ là một cậu bé chăm h�c và ngoan, dễ bảo thế thôi. Các giáo sư Việt cũng như Pháp đ�u t� vẻ bằng lòng đối với hai chúng tôi, nhất là đối với anh Giáp, h�c gi�i�. Nhà giáo trác việt Nguyễn Thúc Hào đã nói như vậy chứng t� ngày đó Võ Nguyên Giáp h�c tập vô cùng xuất sắc.

Qua chuyện này, có thể thấy, lần thi trượt vào Trư�ng Quốc h�c Huế đã tác động rất sâu sắc tới Võ Nguyên Giáp, khiến ông quyết tâm hơn trong chuyện h�c tập. Theo Trung tướng Phạm Hồng Cư, có lẽ đây là lần duy nhất trong đ�i �ại tướng Võ Nguyên Giáp chủ quan. Ông đã rút được ra bài h�c quan tr�ng v� tác hại của sự chủ quan, do đó khi cầm quân đánh giặc, không bao gi� ông chủ quan. Rất có thể đi�u này góp phần tạo nên một vị tướng huy�n thoại.

2. Tổng tư lệnh không “ra lệnh� cho con

Những cái bắt tay thật chặt với đồng bào địa phương trong lần trở v� �iện Biên cuối cùng của �ại tướng

Trong số những ngư�i con thì �ại tướng Võ Nguyên Giáp yêu quý Võ Hồng Anh hơn cả. Có ba lý do để �ại tướng làm đi�u này: 1. Võ Hồng Anh là con gái đầu; 2. Mẹ của Võ Hồng Anh là Nguyễn Thị Quang Thái, em gái Nguyễn Thị Minh Khai, tham gia hoạt động cách mạng rất sớm, đã hi sinh trước Cách mạng tháng Tám 1945, khi Võ Hồng Anh còn rất bé; 3. Võ Hồng Anh luôn luôn phải sống xa �ại tướng, ngay từ những năm năm mươi của thế kỷ XX, Võ Hồng Anh đã sang h�c tập ở Trung Quốc, Liên Xô.

Khi lớn lên, Võ Hồng Anh là một cô gái xinh đẹp và thông minh. �ại tướng Võ Nguyên Giáp muốn gả con gái mình cho con một nhà cách mạng hoạt động cùng th�i với mình. Nhưng Võ Hồng Anh lại yêu một ngư�i bạn h�c là Phan Long – con trai của Luật sư Phan Anh. Khi hai ngư�i từ Liên Xô v� ra mắt và “báo cáo� �ại tướng, ông không vui, thậm chí là thất v�ng vì “kế hoạch� của ông bị đổ vỡ. Tuy nhiên, ông không phản đối gay gắt, dần dần ông vui vẻ chấp nhận. Hơn nữa, Phan Long cũng là một chàng trai thông minh, lịch lãm, hiểu biết sâu rộng nhi�u vấn đ�.

�ại tướng Võ Nguyên Giáp không nói vì sao ông xử sự như vậy. Nhưng căn cứ vào những gì đã xảy ra, có thể phán đoán. Thứ nhất, ông rất tôn tr�ng sự lựa ch�n của con gái, mặc dù nó trái với mong muốn của ông. Thứ hai, ông soi vào chính bản thân mình và trung thành với ý niệm “Tình cảm là chuyện của con tim�: Th�i trẻ ở quê, một gia đình giàu có muốn gả con gái cho ông; bố ông mong muốn đi�u này, còn mẹ ông thì để cho ông tự quyết định. Kết quả là ông không làm đám cưới với cô gái mà bố ông mong muốn trở thành con dâu của mình.

�i�u đáng nói là lúc này ông là Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam, mệnh lệnh của ông được hàng triệu ngư�i thừa hành răm rắp, nhưng ông đã không “ra lệnh� cho con gái làm theo ý mình. �ây là cách xử sự rạch ròi của một con ngư�i đầy tình thương, trách nhiệm, đầy tính nhân văn.

3. Tết Mậu Thân 1968 – Chuyện bây gi� mới kể

�ầu năm 1968, �ại tướng Võ Nguyên Giáp được đưa ra nước ngoài chữa bệnh. Cụ thể là ông được đưa tới Hungary để nghỉ ngơi, an dưỡng. Vì không biết tiếng Hungary, mà bên ấy cũng không có ngư�i thân, bạn bè nên �ại tướng ng� ý muốn v� Nga. Lãnh đạo Nhà nước Liên Xô lúc bấy gi� đáp ứng ngay nguyện v�ng của �ại tướng.

Tuy không phải là khách m�i chính thức, nhưng Chính phủ Liên Xô cũng bố trí để �ại tướng Võ Nguyên Giáp nghỉ ở khu biệt thự cao cấp trên đồi Lenin, gần Trư�ng �ại h�c Tổng hợp Moskva mang tên Lomonosov. Khung cảnh nơi đây vừa hoành tráng, vừa thơ mộng với những cánh rừng chạy d�c b� sông Moskva. An ninh ở đây được bảo đảm tuyệt đối. Và đi�u tuyệt v�i là �ại tướng có thể tiếp chuyện, đàm đạo với ngư�i thân, bạn bè ở nơi này.

Tuy là được tiếp khách thoải mái, nhưng �ại tướng Võ Nguyên Giáp cũng chỉ m�i tới đây những ngư�i thân tín nhất đang h�c tập và làm việc tại Moskva lúc bấy gi�. Gần đến Tết Nguyên đán của Việt Nam nên những câu chuyện, những con ngư�i càng trở nên gắn bó, thân thiết. Và sáng kiến cùng nhau đến Nhà Hát Lớn xem vở ba lê “Hồ Thiên Nga� vào đêm giao thừa được �ại tướng nồng nhiệt hưởng ứng. Tuy nhiên, khi đến gần Nhà Hát Lớn, �ại tướng nói với những ngư�i đi cùng: “Các cậu vào trước đi! Mình sẽ vào sau�.

Dẫu có chút băn khoăn, nhÆ°ng những ngÆ°á»�i Ä‘i cùng Ä�ại tÆ°á»›ng thá»±c hiện đúng yêu cầu của ông. Mãi đến khi đèn tắt được má»™t lúc, Ä�ại tÆ°á»›ng má»›i xuất hiện. Ông thì thầm nói: “Mình là Ä�ại tÆ°á»›ng của má»™t quân Ä‘á»™i Ä‘ang tham gia chiến đấu. Má»™t chiến dịch lá»›n chuẩn bị mở màn, mà có má»™t phóng viên hay má»™t quan chức quân sá»± nào đấy thấy mình ở đây thì không biết chuyện gì sẽ xảy ra. Bởi vậy mình phải chá»� đèn tắt rồi má»›i vào…â€�.

�ây là cách ứng xử tinh tế và đầy trách nhiệm của �ại tướng Võ Nguyên Giáp. Còn chiến dịch Tết Mậu Xuân 1968 diễn ra như thế nào, cả thế giới biết rồi. Nhưng để phân tích, đánh giá cho đúng thì các nhà sử h�c, nhất là sử h�c quân sự còn tốn nhi�u công sức. Chuyện nh� này v� �ại tướng Võ Nguyên Giáp có thể giúp cho h� đôi đi�u trong nghiên cứu.
�ại tướng Võ Nguyên Giáp – Biểu tượng đoàn kết của dân tộc Việt Nam.