Trở về trường xưa, xúc động được gặp lại những thầy giáo, cô giáo cũ, được hòa mình giữa lớp lớp thế hệ học trò của ngôi trường một thời gắn bó, những kỷ niệm sâu sắc không bao giờ quên, những ký ức sâu đậm thuở học trò lại ùa về, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng bồi hồi kể lại những năm tháng nhiều khó khăn nhưng vô cùng ấm áp, thân thương:
“Ngày xưa, khi thời chúng tôi học thì trường lớp chật chội, nhà tranh, mái lá, sân đất; các phương tiện, phòng thí nghiệm, thư viện,… rất đơn sơ, thiếu thốn. Anh chị em học sinh thì phần lớn là ở xa, phương tiện đi lại rất khó khăn, hầu hết là tự đi bộ hàng chục cây số. Nhiều người – trong đó có tôi – phải đi ở nhờ, ở trọ, thậm chí phải vừa học vừa đi làm thêm để kiếm sống…”
Vui mừng được gặp lại thầy Lê Đức Giảng, giáo viên Chủ nhiệm lớp 9B, 10B – trường Nguyễn Gia Thiều gần 60 năm về trước, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước kể lại:
“Tôi còn nhớ, lúc bấy giờ thầy Giảng của chúng tôi (hôm nay đang ngồi đây) là Bí thư Chi bộ nhà trường, Chủ nhiệm lớp 9B, lớp 10B của chúng tôi. Thầy là cán bộ miền Nam ra Bắc tập kết, chỉ có một mình, ở một căn nhà nhỏ. Thầy nhớ nhà cho nên thường bảo tôi đến ở cùng thầy. Thầy ngồi ở bàn làm việc chấm bài, còn cho tôi một chiếc bàn con để học. Tối đến, thầy bảo tôi ngủ lại với thầy. Hai thầy trò ngủ chung giường, quần áo không có nhiều, đắp một chiếc chăn mỏng, có những đêm trời mưa rét, hai thầy trò lục đục không ngủ được cho đến sáng. Lúc bấy giờ hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn, phòng thí nghiệm đơn sơ, toàn bộ sân này là nền đất, đằng sau kia là ao, dãy nhà nơi đây là nhà lợp lá, cả cấp II, cấp III chỉ có dãy nhà này, bây giờ khang trang, hiện đại. Năm 2014-2015 tôi về đây cũng thấy thay đổi rồi, nhưng hôm nay về lại càng thấy thay đổi, rất vui mừng.”
Dưới mái trường xưa, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước lại nhớ đến những người bạn thân thiết:
“Đồng chí Doãn Duy Lực là bạn thân của tôi, đi vào Nam chiến đấu, sau là liệt sỹ. Trước khi hy sinh, anh Lực gửi quyển nhật ký nhờ chuyển ra Bắc cho tôi và tôi tìm cách chuyển cho gia đình anh, rồi gia đình đã mang gửi lại cho nhà trường. Hiện nay quyển nhật ký của đồng chí Doãn Duy Lực ở trong phòng truyền thống của chúng ta.”
Ông hồi tưởng lại kỷ niệm không bao giờ quên với những người bạn cùng lớp, cùng trường, những sáng sớm tinh sương đi bộ, vượt qua con sông Đuống để đến trường:
“Chúng tôi lúc bấy giờ còn phải cùng với gia đình đi lao động kiếm sống. Một số anh em buổi tối phải đi dạy bổ túc văn hóa, đi lao động, có những anh bạn buổi tối ra bãi chiếu bóng Gia Lâm, đứng ở cổng xé vé vào cửa mỗi tối được 3 hào, đời sống khó khăn lắm… Tôi và anh Ngô Bá Dục, 1 tuần 1 buổi tối phải đi bộ suốt từ đây vào Thanh Am, kho xăng Đức Giang để dạy bổ túc văn hóa, thù lao mỗi giờ được 6 hào, một buổi tối dạy 2 giờ cũng có 1 đồng 2… Chúng tôi lấy tiền ấy để sinh hoạt, học tập và ở trọ, tự nấu nướng lấy ăn.”
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhớ lại năm 1962, nhà trường tổ chức cuộc thi bích báo và lớp 10B do thầy Giảng làm Chủ nhiệm đã giành được giải thưởng. Ông kể lại:
“Tôi có viết bài thơ nhan đề “Năm cuối cùng của đời học phổ thông” với cảm xúc rất ngây thơ nhưng rất chân thành. Bài thơ mở đầu là:
“Tôi vui tôi sướng biết bao nhiêu
Tôi học 10B – Nguyễn Gia Thiều
Nay đã trở nên “người anh cả”
Cuộc đời vui bay bổng cánh diều!…”
(“người anh cả” vì lớp 10 là lớp cuối cùng của cấp III lúc bấy giờ). Và bài thơ kết thúc với câu hỏi lớn mà tác giả nêu lên, cũng là băn khoăn, trăn trở của một lớp thanh niên chuẩn bị rời ghế nhà trường phổ thông, với ước mơ, hoài bão được cống hiến cho đất nước, quê hương:
“Làm gì đây cho đời thêm ý nghĩa
Năm cuối cùng của thời học phổ thông…”.
Thời gian đã trôi qua gần 60 năm, những kỷ niệm sâu sắc, những ấn tượng tốt đẹp của 6 năm liên tục được học tập dưới mái trường thân yêu Nguyễn Gia Thiều, luôn còn mãi. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước chia sẻ:
“Tôi vẫn nhớ tên các thầy hiệu trưởng thời đó như thầy Nguyễn Quang Ân, thầy Lương Thanh Tường, thầy Hoàng Hùng, thầy Đoàn Thanh… rồi thầy Quế, thầy Quý dạy Văn; thầy Oánh, cô Diễn dạy Toán, thầy Giản dạy Lý, thầy Huỳnh dạy Hóa, thầy Bửu dạy Nga văn; thầy Đoàn Cầu dạy Trung văn; thầy Kháng dạy Chính trị; thầy Khánh dạy Sinh vật. Đặc biệt là thầy Lê Đức Giảng của chúng tôi đang ngồi đây dạy Lịch sử và trực tiếp 2 năm liền là giáo viên Chủ nhiệm của lớp 9B, 10B với biết bao kỷ niệm…”.
Dù bác là Tổng bí thư, Chủ tịch nước nhưng đối với người thầy của mình bác mãi là cậu học trò nhỏ ngày nào./.
Trong ảnh: Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, cựu học sinh nhà trường vui mừng gặp lại Nhà giáo Lê Đức Giảng, nguyên Bí thư Chi bộ, Giáo viên chủ nhiệm lớp 10 B của trường.
Trích CAND
(B)
