Tách giải phóng mặt bằng kh�i dự án tổng thể

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và �ầu tư (KH-�T), dự kiến giải ngân vốn đầu tư công đến ngày 31-10 là hơn 257.387 tỉ đồng, đạt 55,8% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Nguyên nhân cố hữu dẫn đến tình trạng chậm giải ngân là vướng mắc trong giải phóng mặt bằng (GPMB).

Hàng ngàn dá»± án “tắc” do giải phóng mặt bằng

Bộ KH-�T đang hoàn thiện dự thảo đ� án thí điểm tách phần hỗ trợ, bồi thư�ng, tái định cư, GPMB ra kh�i dự án đầu tư, thành một dự án độc lập.

Việc tách GPMB ra khá»�i dá»± án đầu tÆ° được kỳ vá»�ng là giải pháp quan trá»�ng tháo gỡ Ä‘iểm nghẽn giải ngân vốn đầu tÆ° công, đẩy nhanh tiến Ä‘á»™ toàn bá»™ dá»± án. Theo con số mà Bá»™ KH-Ä�T Ä‘Æ°a ra năm 2020, khoảng 1.900 dá»± án đầu tÆ° chậm tiến Ä‘á»™, trong đó gần 1.100 dá»± án gặp vÆ°á»›ng mắc do GPMB. Năm 2021, vấn Ä‘á»� GPMB tiếp tục là nguyên nhân gây “tắc” vốn đầu tÆ° công.

Ngay tại Hà Ná»™i, không khó để kể ra vài dá»± án chậm tiến Ä‘á»™ cả chục năm do khâu GPMB. Dá»± án Ä‘Æ°á»�ng Vành Ä‘ai 2,5 Ä‘oạn Ä�ầm Hồng – Quốc lá»™ 1 được UBND TP Hà Ná»™i phê duyệt quy hoạch từ năm 2002, quyết định GPMB từ năm 2010. Sau 11 năm, việc GPMB chÆ°a hoàn thành do còn nhiá»�u vÆ°á»›ng mắc, khiến dá»± án thi công không đạt tiến Ä‘á»™ Ä‘á»� ra.

Dá»± án Ä‘Æ°á»�ng sắt đô thị Nhổn – ga Hà Ná»™i chậm tiến Ä‘á»™ má»™t phần do vÆ°á»›ng mắc giải phóng mặt bằng

�� án mà Bộ KH-�T đang hoàn thiện sẽ cho phép tách riêng GPMB đối với dự án đầu tư công nhóm B, nhóm C khi phê duyệt chủ trương đầu tư dự án tổng thể (bao gồm cả dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài). Việc này tạo đi�u kiện triển khai GPMB ngay sau khi phê duyệt chủ trương đầu tư đối với các dự án có phạm vi sử dụng đất rõ ràng, rút ngắn th�i gian hoàn thiện dự án, giảm chi phí GPMB có thể phát sinh sau khi dự án được phê duyệt chủ trương đầu tư, hạn chế việc đi�u chỉnh dự án.

�ối với dự án do bộ, cơ quan trung ương quản lý thực hiện trên địa bàn địa phương, H�ND cấp tỉnh quyết định việc bố trí vốn ngân sách địa phương tham gia thực hiện GPMB được tách riêng từ dự án tổng thể, sau khi đã có thống nhất với bộ, cơ quan trung ương.

Cơ quan xây dựng đ� án nhấn mạnh việc tách riêng GPMB thành một dự án độc lập sẽ giúp phân định, làm rõ trách nhiệm của từng cấp liên quan trong GPMB, xác định đúng chủ thể liên quan trong việc áp dụng các chế tài xử lý; nâng cao tinh thần trách nhiệm, tính chủ động, linh hoạt của các ngành, các cấp.

Theo Bộ KH-�T, việc này áp dụng thí điểm theo cơ chế ch�n lựa đối tượng dự án trên cơ sở đánh giá sự cần thiết, tính hiệu quả; không triển khai rộng rãi cho tất cả các dự án. Cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án chịu trách nhiệm v� việc tách riêng dự án GPMB, bảo đảm phát huy hiệu quả của chính sách, không để lợi dụng, trục lợi chính sách, gây thất thoát, lãng phí, lợi ích nhóm.

Cần phân cấp mạnh mẽ cho các địa phương

Trao đổi với phóng viên Báo Ngư�i Lao �ộng, GS-TS �ặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trư�ng, cho biết vừa qua, một số dự án tr�ng điểm quốc gia đã được cấp có thẩm quy�n quyết định tách riêng công tác GPMB, như dự án Sân bay quốc tế Long Thành. Việc tách GPMB ra kh�i dự án được xem như một bước trong quá trình tự thực hiện dự án tổng thể, để có mặt bằng sạch rồi triển khai xây dựng, thi công.

Trên thực tế, việc tách GPMB ra thành một dự án độc lập chưa hoàn toàn là yếu tố thúc đẩy nhanh công tác này bởi vướng mắc thư�ng nằm ở câu chuyện bồi thư�ng, xác định giá đất. Theo GS-TS �ặng Hùng Võ, cần có tiêu chí để xem xét, phân loại các dự án thư�ng vướng mắc GPMB, từ đó triển khai thí điểm sẽ có hiệu quả hơn. Sau khi thí điểm ở những dự án nhóm B, C như đ� xuất của Bộ KH-�T thì cần tổng kết, đánh giá lại.

Nhìn nhận những vướng mắc v� thể chế đang là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc giải ngân vốn đầu tư công không đạt kế hoạch đ� ra, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ �ức Phớc cho biết bộ đang tham mưu với Thủ tướng Chính phủ kịp th�i tháo gỡ, trong đó có việc cần tách đ�n bù GPMB ra kh�i dự án tổng thể.

Nếu gom toàn bá»™ việc GPMB vào trong dá»± án thì khi phê duyệt dá»± án xong má»›i GPMB. “NhÆ° vậy, sẽ mất hÆ¡n má»™t năm rồi sau đó má»›i bắt đầu GPMB được, trong khi có rất nhiá»�u công việc phải làm trÆ°á»›c, nhÆ°: xác định nguồn gốc đất, xây dá»±ng Ä‘Æ¡n giá, thu hồi” – Bá»™ trưởng Hồ Ä�ức Phá»›c phân tích.

�ể đẩy nhanh tiến độ giải đầu tư công, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng cân phân cấp mạnh mẽ hơn nữa cho địa phương.