‘Sống mòn’ trong những chung cÆ° chá»� cải tạo

Ông Thu được bố trí căn hộ 30 m2 ở tầng 3 đơn nguyên 3 tập thể C8 Giảng Võ, phư�ng Giảng Võ, quận Ba �ình, từ năm 1983. Hơn chục năm sau, căn hộ được nhà nước thanh lý, hiện là nơi sinh sống của chị gái, vợ và hai con ông.

Ngoài 2 phòng ngủ rộng mỗi phòng chừng 10 m2, không gian sinh hoạt chính của gia đình là phòng khách chỉ 8 m2, đặt tủ, bàn th�, tivi, bàn h�c, hai chiếc ghế gỗ, dàn máy khâu. Tất cả đồ đạc kê sát các bức tư�ng, tạo khoảng trống ở giữa làm chỗ trải chiếu ăn uống. Chuyện h�c hành, công việc may vá của vợ con ông Thu đ�u diễn ra trong không gian này.

Ở lối vào nhà, ông Thu đặt máy giặt, bếp từ, bồn rá»­a bát, khay Ä‘á»±ng bát Ä‘Ä©a… nên chỉ còn khoảng 70 cm, hai ngÆ°á»�i lá»›n phải né nhau. Các bức tÆ°á»�ng trong nhà ẩm mốc, có chá»— rêu xanh. Nhiá»�u năm nay, má»—i khi mua bán thêm đồ vật gì cả gia đình phải tính toán xem kê ở đâu, thay thế vật dụng gì. Vợ chồng ông rất ngại má»�i bà con, bạn bè tá»›i chÆ¡i vì “tiếng ở thủ đô mà nhà quá xập xệ”.

Nhà chật, gia đình ông Thu cũng như cư dân xung quanh thư�ng ra hành lang hóng mát. Tuy nhiên, gần đây h� cũng hạn chế vì hành lang mốc xanh mốc đ�, xuất hiện nhi�u vết nứt, tới mức từ sàn tầng 3 nhìn thấy hành lang tầng 2. Chính quy�n phải vá víu bằng những thanh sắt to bản đan chéo nhau. Cầu thang lên xuống cũng có những thang sắt đan chéo chống đỡ.

Tập thể C8 Giảng Võ được xây dá»±ng năm 1979, gồm những dãy nhà 5 tầng. Má»—i căn khoảng 30 m2, má»™t số gia đình trổ thêm “chuồng cá»�p” để tăng diện tích sá»­ dụng. Năm 2013, Viện Khoa há»�c công nghệ và Kinh tế xây dá»±ng Hà Ná»™i kiểm định chất lượng nhà C8 (Ä‘Æ¡n nguyên 3), đánh giá mức Ä‘á»™ nguy hiểm cấp D, tức khả năng chịu lá»±c của kết cấu không thể đáp ứng yêu cầu sá»­ dụng bình thÆ°á»�ng, xuất hiện tình trạng nguy hiểm tổng thể, cần di dá»�i ngay toàn bá»™ dân.

Tháng 8/2014, Chủ tịch UBND TP Hà Nội yêu cầu tổ chức di d�i các hộ dân sinh sống tại đơn nguyên 3 nhà C8 trong tháng 9. Ngư�i dân được chuyển tới sống tạm th�i ở những chung cư ở Trung Hòa, quận Cầu Giấy và được hỗ trợ 6 triệu đồng mỗi tháng. Chủ nhà đi, căn hộ cũ được khóa chặt, che tôn phía ngoài.

Tuy nhiên, theo thống kê của Sở Xây dá»±ng Hà Ná»™i, đến tháng 7/2021, vẫn còn 18/36 há»™ ở Ä‘Æ¡n nguyên 3 nhà C8 chÆ°a di dá»�i và gia đình ông Thu là má»™t trong số đó. “Nếu nói không sợ cÅ©ng không đúng, nhÆ°ng sang chá»— ở tạm rất bất tiện. Má»�i giấy tá»� vẫn phải phụ thuá»™c ở chá»— này, từ con cái Ä‘i há»�c, lÄ©nh lÆ°Æ¡ng hÆ°u… HÆ¡n nữa, chúng tôi muốn được xây nhà má»›i sá»›m, bây giá»� chuyển Ä‘i thì không biết tá»›i bao giá»�, 10 hay 15 nữa ai dám chắc”, ông Thu giải thích.

Ông Thu kể, năm 2016, cÆ° dân C8 có cuá»™c há»�p vá»›i chính quyá»�n. Gần 90% ngÆ°á»�i dân đồng thuận vá»� chủ trÆ°Æ¡ng xây má»›i chung cÆ°, nhà thầu cÅ©ng được chỉ định. Vá»›i 30 m2 nhà hiện có, nhân thêm hệ số 1,9, khi chung cÆ° được xây má»›i, gia đình ông Thu sẽ có căn há»™ gần 60 m2. Cuá»™c sống sẽ “dá»… thở hÆ¡n, con cái có thể tá»± tin má»�i bạn đến nhà chÆ¡i”.

NhÆ°ng đến nay má»�i thứ vẫn nằm trên giấy. Nhà quá xuống cấp, ông Thu chẳng muốn sá»­a sang, chấp nhận cuá»™c sống tạm bợ vì lo mua đồ má»›i, khi khu nhà được cải tạo lại phải chuyển đồ bất tiện. “Chúng tôi sẽ không rá»�i Ä‘i cho đến khi nào nhìn thấy Ä‘Æ¡n vị thi công mang máy móc tá»›i”, ông Thu quả quyết nói.

Từng sống ở nhà C8 Giảng Võ, năm 2016 gia đình chị Nguyễn Thị Ngân đã chuyển tới nơi tạm cư, nhưng được 5 tháng lại trở v�. Lý do chỗ ở mới khá thoải mái, song hai con phải đi h�c xa, đưa đón vất vả. Căn hộ của gia đình đã được khóa chặt và quây tôn, không thể vào nhà cũ, chị thuê nhà tr� gần đó để ở.

“Tôi bán nÆ°á»›c ngay trÆ°á»›c cá»­a nhà cÅ© coi nhÆ° là trông nhà”, chị Ngân nói và cho hay căn há»™ của gia đình chỉ rá»™ng 18 m2 nên khi thành phố có chủ trÆ°Æ¡ng cải tạo chung cÆ°, chị không mặn mà. “Chủ trÆ°Æ¡ng xây má»›i má»—i căn há»™ rá»™ng khoảng 70 m2, nếu nhÆ° tôi muốn mua thì sẽ phải bá»� thêm rất nhiá»�u tiá»�n. Bán hàng nÆ°á»›c nhÆ° tôi đến cÆ¡m ăn còn khó nói gì tá»›i mua nhà”, chị chia sẻ.

Cách nhà C8 Giảng Võ khoảng 5 km, tập thể H1 Nguyễn Công Trứ, ở phố Huế, quận Hai Bà Trưng, được xây từ những năm 1960 nay đã xập xệ. Mỗi khi mưa lớn, nước từ tầng cao nhất (tầng 4) chảy xuống tầng 1. Bên ngoài, lớp vữa bong tróc từng mảng lớn, cây c� m�c che cả những ô cửa nh� vốn để lấy ánh sáng.

Nhà chị Lê Thị Thúy sống ở tầng 4 tập thể H1, mở cá»­a ra là thấy cả mảng trần ngoài hành lang vỡ toác, để lá»™ phần mái ngói cÅ©ng bị vỡ, mÆ°a nắng Ä‘á»�u hứng trá»�n. “Tôi cÅ©ng nhÆ° mấy chục gia đình ở tập thể H1 đã phải sống trong sợ hãi, lúc nào cÅ©ng lo sập nhà”, chị Thúy nói.

Không chỉ ông Thu, chị Ngân, chị Thúy, khoảng 250.000 ngư�i dân Hà Nội đang sống trong 1.579 nhà chung cư cũ xuống cấp. Theo Sở Xây dựng, ngoài nhà C8 Giảng Võ, 5 chung cư cấp độ D nguy cơ sụp đổ vẫn còn ngư�i dân sinh sống. Cụ thể nhà 51 Huỳnh Thúc Kháng còn 4 hộ; tập thể Bộ Tư pháp (đơn nguyên 1, 3) còn 2 hộ; nhà A phư�ng Ng�c Khánh (đơn nguyên 1) còn 20 hộ; nhà G6 phư�ng Thành Công (đơn nguyên 1, 2) 28 hộ; nhà 148-150 Sơn Tây còn 3 hộ.

Các chung cÆ° trên được xây dá»±ng từ năm 1960 đến 1999, số ít trÆ°á»›c 1954, cao từ 3 đến 6 tầng, diện tích dÆ°á»›i 30 m2. Do được Ä‘Æ°a vào sá»­ dụng đã lâu nên nhiá»�u chung cÆ° xuống cấp nghiêm trá»�ng, ngập úng, không có hệ thống phòng cháy chữa cháy, không có diện tích dành cho Ä‘á»— xe…

Việc cải tạo được Hà Ná»™i đặt ra từ hÆ¡n 20 năm trÆ°á»›c, mục tiêu đến năm 2015 sẽ “xóa” toàn bá»™. Tuy nhiên, đến nay má»›i có 19 chung cÆ° cÅ© được cải tạo và Ä‘Æ°a vào sá»­ dụng; 14 dá»± án Ä‘ang triển khai.

�ể thúc tiến độ, năm 5 trước thành phố thí điểm xã hội hóa quy hoạch chung cư cũ. 19 nhà đầu tư đã đăng ký nghiên cứu cải tạo 30 khu chung cư. Nhưng đến nay, tiến độ mới dừng ở các bản báo cáo lần 1, lần 2. 3 khu chung cư nhà đầu tư đã xin rút là khu Tân Mai, �ư�ng sắt và Xí nghiệp xây lắp 24.

Tại hội thảo v� cải tạo chung cư cũ do Viện Nghiên cứu Phát triển kinh tế xã hội phối hợp với Liên hiệp các hội Khoa h�c kỹ thuật TP Hà Nội tổ chức tháng 4/2021, nhi�u đại biểu thốt lên đã dự không biết bao nhiêu cuộc h�p v� cải tạo chung cư cũ nhưng hầu như chưa thấy chuyển biến gì đáng kể. GS �ặng Hùng Võ cho rằng nếu tiến độ như hiện nay, sau khi hoàn thành cải tạo số chung cư cũ đã thống kê, Hà Nội lại phải cải tạo những chung cư mới, khi đó đã trở thành cũ.

Gần đây nhất ngày 23/9/2021, H�ND TP Hà Nội đã thông qua nghị quyết v� đ� án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ. Giai đoạn 2021-2025, thành phố lên kế hoạch cải tạo 10 khu chung cư cũ, bao gồm 4 khu nhà cấp D có nguy cơ sụp đổ, phải di d�i khẩn cấp ngư�i dân là Giảng Võ, Thành Công, Ng�c Khánh, Bộ Tư Pháp; và 6 khu có tính khả thi để cải tạo là Kim Liên, Trung Tự, Khương Thượng, Thanh Xuân Bắc, Thanh Xuân Nam, Nghĩa Tân.

Thấy chung cÅ© của mình có tên trong danh sách được cải tạo, ông Thu lại hy vá»�ng “dá»± án không rÆ¡i vào bế tắc nhÆ° những lần trÆ°á»›c”.

Phạm Chiểu – Võ Hải