Bình ThuáºnNgưá»i dân Hà m Thuáºn Nam và o rừng Tà Cú tìm khoai mà i, đà o vá» bán vá»›i giá 50.000-60.000 đồng má»™t kg.
Cuối tuần, ông Ba Âu, 48 tuổi (ngụ xã Tân Thuáºn) cùng hÆ¡n chục ngưá»i trong xóm Ä‘i xe máy qua rừng Tà Cú tìm khoai mà i. Cả Ä‘oà n chạy xe máy trên đưá»ng mòn vượt hÆ¡n 5 km qua láng cát. Sau 20 phút, tất cả có mặt tại ngã ba cây gáo, nÆ¡i khu rừng có nhiá»u khoai mà i, giáp xã Hà m Minh.

Ông Ba Âu đà o khoai mà i trong rừng Tà Cú. Ảnh: Việt Quốc
Dá»±ng xe dưới tán cây, những ngưá»i nà y vác xuổng tản mát ra các hướng để tìm mà i. Vừa lá»™i bá»™ và o chục mét, ông Ba Âu phát hiện dây mà i đầu tiên. Ông nhìn chòm lá có hình bầu, sau đó dùng tay lần theo dây, tìm ra gốc cá»§a nó.
“Äây đúng là khoai mà i, vì sợi dây nó nhám, còn các loại dây khác thì trÆ¡n”, ông Âu nói và kể lúc má»›i và o nghá» cách đây 20 năm ông từng bị nhầm, đà o hì hục nhưng không thấy cá»§ đâu.
Cây xuổng, dụng cụ đà o mà i của ông Âu dà i 2 m, gắn lưỡi sắt hình dà i hơn gang tay. Ông đà o xuống 30 cm kỠgốc mà i để dò củ. Thấy củ mà i lòi ra, ông từ từ đà o nhẹ xuống theo hướng thẳng đứng. Từng mớ cát đỠđược hất lên trên.
Khi lá»— đà o sâu được hÆ¡n má»™t mét, ông cúi xuống đưa tay ngắt cá»§ mà i ra khá»i rá»… đưa lên. “Mà i má»c thẳng. Ngưá»i đà o phải kiên nhẫn, chứ nóng vá»™i dá»… lẹm và o là m lác hoặc gãy vụn cá»§, sẽ không bán được”, ông Âu cho hay.
Cách đó mưá»i bước, anh Trần Hải Äông, 34 tuổi cÅ©ng Ä‘ang hì hục đà o. Do tán râm, lá»— đà o cá»§a anh nhìn xuống tối om, không thể xác định được hướng Ä‘i cá»§a cá»§ mà i. Anh lấy đèn pin trong giá» ra đội lên đầu, vừa soi vừa đà o xuống.
Mồ hôi nhá»… nhại, chừng 5 phút sau anh cúi rạp ngưá»i, lôi cá»§ mà i lên. Cá»§ mà i dà i gần 80 cm, anh bẻ là m hai bá» và o giá», rồi vác xuổng Ä‘i tìm tiếp dây mà i khác. “Äà o từ sáng đến chiá»u, tôi thưá»ng được chục ký trở lên”, anh Äông nói.
Theo anh Äông, cuối mùa mưa, mà i bắt đầu già , cá»§ có nhiá»u bá»™t, nên đây là thá»i Ä‘iểm thÃch hợp để và o rừng săn mà i. Rừng Tân Thuáºn đất cát, nên khoai mà i thu được chất lượng ngon, được nhiá»u ngưá»i ưa chuá»™ng.
“Mà i Tân Thuáºn bán rất chạy. Chiá»u vừa vá» là ng là thương lái tá»›i mua ngay, giá hiện tại 50.000-60.000 đồng má»™t ký, tùy lá»›n nhá»”, anh Äông cho hay.

Cá»§ mà i rừng được anh Trần Hải Äông đà o lên, bẻ ra là m hai trước khi bá» và o giá». Ảnh: Việt Quốc
Ông Phạm Thà nh Thái, 50 tuổi, ngưá»i dân Tân Thuáºn có hÆ¡n 30 năm là m nghỠđà o mà i cÅ©ng cho biết, khoai mà i má»c ở đất cát cá»§ thon nhưng ăn sẽ ngon hÆ¡n loại má»c ở đất thịt, đất bưng ẩm ướt, bởi cá»§ mà i đất cát ráo nước, đặc bá»™t.
Má»—i ngà y trung bình ông Thái đà o được 10-15 kg. “Thương lái gom hà ng đưa Ä‘i VÅ©ng Tà u và Sà i Gòn bán cho tiệm thuốc bắc hoặc bán cho dân ăn, má»—i ngà y tôi thu nháºp từ 500.000 đến 700.000 đồng, có khi trúng được cả triệu”, ông Thái cho hay.
CÅ©ng theo ngưá»i đà n ông nà y, nghỠđà o khoai mà i ở Tân Thuáºn có từ xưa. Trong thá»i chiến tranh, do thiếu gạo ăn, ngưá»i dân phải lên rừng đà o mà i mang vá» là m lương thá»±c. “Äá»i ông truyá»n cho Ä‘á»i cha, rồi Ä‘á»i cha lại truyá»n cho Ä‘á»i con, Ä‘á»i cháu…”, ông Thái cho hay.
Rừng Tà Cú còn nhiá»u mà i nhá» má»—i lần đà o xong má»™t gốc, ông Thái cÅ©ng như những ngưá»i là m nghá» khác sẽ lấp lá»— lại cho rá»… dây cÅ© tiếp tục sống và má»c cá»§ và o năm sau. Cứ thế, năm nà o ngưá»i dân địa phương cÅ©ng có mà i để đà o.
“Nghá» nà y ăn và o máu thịt anh em chúng tôi từ thá»i thÆ¡ ấu, nhà nà o cÅ©ng có rẫy thanh long, nhưng đến mùa lại nhá»› nghá» lên rừng tìm mà i”, ông Thái vừa nói vừa xách giỠđựng đầy cá»§ ra xe chở vá».

Những ngưá»i đà o khoai mà i nghỉ trưa trong rừng Tà Cú, má»—i ngưá»i trung bình đà o được khoảng 10 kg má»—i ngà y. Ảnh: Việt Quốc
Rừng Tà Cú rá»™ng hÆ¡n 10.000 ha, ở huyện Hà m Thuáºn Nam. Khoai mà i má»c táºp trung ở khu vá»±c rừng ven những láng cát dá»c các xã Hà m Minh, Tân Thuáºn, Thuáºn Quý và Tân Thà nh. Hiện ở xã Tân Thuáºn có khoảng 20 ngưá»i đà o mà i chuyên nghiệp, không kể nhiá»u ngưá»i đà o vỠăn cho vui.
Cá»§ mà i còn được gá»i là cá»§ hoà i sÆ¡n, là vị thuốc trong Äông y, có vị ngá»t, tác dụng bổ tỳ vị, bổ tháºn, thưá»ng dà nh cho ngưá»i chán ăn, chữa suy nhược cÆ¡ thể bồi bổ sức khá»e. Mà i có thể dùng luá»™c ăn, nấu chè, nấu canh thịt, hầm xương và nhiá»u món đặc sản khác.
Việt Quốc
Nguồn: Vnexpress
Link bà i viết gốc