NgÆ°á»i thiết kế Lá»… Ä‘Ã i trên Quảng trÆ°á»ng Ba Äình; ngÆ°á»i kéo cá» trong ngà y lá»… Äá»™c láºp; ngÆ°á»i may chiếc áo Bác Hồ mặc ngà y Lá»… Äá»™c láºp đầu tiên…là những nhân váºt vô cùng đặc biệt trong ngà y Quốc khánh đầu tiên (2/9/1945).
🌺 TRƯỞNG BAN Tá»” CHỨC NGÀY LỄ ÄỘC LẬP
ÄÃch thân Chủ tịch Hồ Chà Minh đã giao nhiệm cho ông Nguyá»…n Hữu Äang lo liệu công tác tổ chức ngà y Lá»… Äá»™c láºp vá»›i má»™t mệnh lệnh: “Äây là sá»± kiện lịch sá» lá»›n kết thúc Cách mạng Tháng Tám và khai sinh nÆ°á»›c Việt Nam Dân chủ Cá»™ng hòa†kèm theo má»™t lá»i khÃch lệ đầy tin tưởng: “Việc khó má»›i giao cho chú!â€.
Là ngÆ°á»i có kinh nghiệm váºn Ä‘á»™ng quần chúng và trưởng thà nh từ thá»±c tế phong trà o Truyá»n bá Quốc ngữ, ông Nguyá»…n Hữu Äang đã nhanh chóng táºp hợp được nhân tà i váºt lá»±c từ các kiến trúc sÆ° vẽ kiểu đến ngÆ°á»i thợ má»™c trá»±c tiếp thi công, từ các nhà công thÆ°Æ¡ng hiến tặng váºt liệu đến nhà kỹ thuáºt cung cấp và lắp đặt các thiết bị phóng thanh… để đúng ngà y giỠấn định, lá»… Ä‘Ã i Äá»™c láºp đã sừng sững uy nghi giữa Quảng trÆ°á»ng Ba Äình.
Từ trên lá»… Ä‘Ã i ấy, Chủ tịch Hồ Chà Minh tuyên bố ná»n Ä‘á»™c láºp dân tá»™c cùng sá»± ra Ä‘á»i của chÃnh thể Dân chủ – Cá»™ng hòa đầu tiên trong lịch sá» Việt Nam.
🌺 NGƯỜI MAY CHIẾC ÃO BÃC Há»’ MẶC NGÀY LỄ ÄỘC LẬP ÄẦU TIÊN
Nhắc đến những bá»™ quần áo của Hồ Chủ tịch, Ä‘iá»u ấn tượng vá»›i những ai từng gặp, được sống và là m việc bên cạnh NgÆ°á»i là sá»± giản dị, trang trá»ng, lịch sá»± và gần gÅ©i. Bá»™ quần áo NgÆ°á»i mặc ngà y Ä‘á»c Tuyên ngôn, khai sinh ra nÆ°á»›c Việt Nam Dân chủ Cá»™ng hòa là chiếc áo kaki, mà u và ng đã trở thà nh hình ảnh quen thuá»™c của má»—i ngÆ°á»i dân nÆ°á»›c Việt.
NgÆ°á»i may áo cho Bác là ông Phúc HÆ°ng – chủ tiệm may có tiếng tại Hà ng Quạt thá»i đó. Ngà y 28/8/1945, ông Phúc HÆ°ng đến Ä‘o và chỉ biết mình sẽ may áo cho má»™t cụ Lý ở quê ra thăm thủ đô, cắt may kiểu áo bốn túi, mặc kÃn cổ khi có việc quan trá»ng, lúc thÆ°á»ng nháºt thì mở khuy áo thoải mái, Ä‘i già y Ä‘i dép Ä‘á»u hợp. Sau đó 2 ngà y chiếc áo đã được hoà n thà nh.
🌺 NGƯỜI THIẾT KẾ LỄ ÄÀI ÄỘC LẬP TRÊN QUẢNG TRƯỜNG BA ÄÃŒNH
NgÆ°á»i thiết kế Lá»… Ä‘Ã i Äá»™c láºp tại Quảng trÆ°á»ng Ba Äình ngà y 2/9/1945 là Kiến trúc sÆ° (KTS) Ngô Huy Quỳnh. Ông là má»™t trong những há»c trò cuối cùng của TrÆ°á»ng Mỹ thuáºt Äông DÆ°Æ¡ng đồng thá»i là má»™t trong những cây đại thụ của ná»n Kiến trúc Việt Nam.
Ngà y 1/9/1945, KTS Ngô Huy Quỳnh được cấp trên giao trá»ng trách thiết kế và tham gia dá»±ng Lá»… Ä‘Ã i ở vÆ°á»n hoa Ba Äình, có thể giản dị nhÆ°ng phải trang nghiêm. Sau những phút giây tÃnh toán, KTS Ngô Huy Quỳnh đã chá»n phÆ°Æ¡ng án dá»±ng lá»… Ä‘Ã i bằng gá»— theo cách đóng Ä‘inh (vì thá»i gian gấp) và bá»c lụa xung quanh trên và ng dÆ°á»›i đỠđể tạo dáng mỹ thuáºt, vừa nhanh vừa dá»… là m. NÆ¡i dá»±ng lá»… Ä‘Ã i là bồn cá» tròn ở giữa vÆ°á»n hoa Ba Äình. Công trình được thiết kế có mà u và ng nhạt, vòng hai tay ôm lấy phÃa sau lá»… Ä‘Ã i mà u Ä‘á».
Cùng tà i năng và sá»± ná»— lá»±c, ông và các cá»™ng sá»± hoà n thà nh công trình nổi tiếng nà y chỉ trong má»™t ngà y đêm (công trình hoà n thà nh trÆ°á»›c rạng sáng ngà y 2/9). Mà u Ä‘á», và ng của lá»… Ä‘Ã i vá»›i hai bình hÆ°Æ¡ng hai bên, cùng mà u của cá» Ä‘á» sao và ng trên cá»™t cá» lá»… Ä‘Ã i, tất cả cùng nổi lên rá»±c rỡ và sống Ä‘á»™ng.
🌺 NGƯỜI KÉO CỜ TRONG NGÀY ÄỘC LẬP
Tại buổi lá»… “Tuyên ngôn Äá»™c láºp†2/9/1945 diá»…n ra ở Quảng trÆ°á»ng Ba Äình, Hà Ná»™i, bà Lê Thi (tên tháºt là DÆ°Æ¡ng Thị Thoa), quê ở xã Má»… Sở, huyện Văn Giang, tỉnh HÆ°ng Yên bất ngá» nháºn được nhiệm vụ kéo cá» Tổ quốc. Khi ấy bà chỉ thấy lo lắng, cốt sao để hoà n thà nh nhiệm vụ. Sau nà y bà má»›i thấy đó là niá»m vinh dá»± đặc biệt, niá»m tá»± hà o khi được chá»n là ngÆ°á»i kéo ngá»n cá» Ä‘á»™c láºp trong thá»i khắc lịch sá» trá»ng đại ấy.
Sau Ngà y Ä‘á»™c láºp, bà Lê Thi hăng hái tham gia các phong trà o Cách mạng, bà được bầu là m Bà thÆ° Há»™i Phụ nữ cứu quốc khu Hoà n Kiếm, là m Phó Bà thÆ° Há»™i Phụ nữ cứu quốc tỉnh VÄ©nh Phúc… Äến năm 1956 khi hoà bình láºp lại, bà được cá» Ä‘i há»c lá»›p lý luáºn cao cấp đầu tiên của trÆ°á»ng Nguyá»…n Ãi Quốc. Tốt nghiệp loại Æ°u, bà được giữ lại là m giảng viên, rồi đảm nhiệm nhiá»u cÆ°Æ¡ng vị công tác khác nhau.
Äất nÆ°á»›c hòa bình, bà vá» công tác tại Hà Ná»™i và láºp nên Viện nghiên cứu gia đình và giá»›i. Sau những cống hiến không ngừng cho đất nÆ°á»›c, năm 1991 bà được Nhà nÆ°á»›c phong hà m giáo sÆ°.
🌺 NHÂN VẬT Bà ẨN QUAY NHỮNG THƯỚC PHIM QUà GIà TRONG NGÀY 2/9/1945
Bá»™ phim “Ngà y Äá»™c láºp 2/9/1945†do NSND Phạm Kỳ Nam đạo diá»…n ra Ä‘á»i năm 1975. Äúng 30 năm sau ngà y lá»… thiêng liêng diá»…n ra trên Quảng trÆ°á»ng Ba Äình, đánh dấu ngà y khai sinh nÆ°á»›c Việt Nam Dân chủ Cá»™ng hòa, ngÆ°á»i dân Việt Nam má»›i lần đầu tiên được tiếp cáºn má»™t bá»™ phim tà i liệu quý giá ghi lại chân thá»±c diá»…n biến không khà của ngà y lịch sỠđó.
Những thÆ°á»›c phim Ä‘en trắng là m ngÆ°á»i xem xúc Ä‘á»™ng vá»›i hình ảnh những Ä‘oà n ngÆ°á»i nô nức kéo vá» Quảng trÆ°á»ng Ba Äình, nắm tay vung cao và hát vang bà i “Diệt phát xÃtâ€, cùng lá»i tuyên thệ Äá»™c láºp của quốc dân vang Ä‘á»™ng quảng trÆ°á»ng… Ãt ai biết rằng, chỉ trÆ°á»›c đó 1 năm, và o năm 1974, trong má»™t chuyến sang Pháp để thá»±c hiện bá»™ phim tà i liệu vá» cuá»™c Ä‘á»i hoạt Ä‘á»™ng của Chủ tịch Hồ Chà Minh, đạo diá»…n Phạm Kỳ Nam má»›i được tiếp cáºn vá»›i những thÆ°á»›c phim lần đầu tiên má»™t cách rất tình cá».
NgÆ°á»i trao cho ông những thÆ°á»›c phim quý giá nà y là má»™t Việt kiá»u tại Paris. Theo đạo diá»…n Phạm Kỳ Nam kể lại, khi ông há»i ngÆ°á»i Việt kiá»u vá» tác giả của Ä‘oạn phim, ông đã nháºn được câu trả lá»i: “Tôi không biết gì hÆ¡n vì không phải là ngÆ°á»i quay. Chỉ biết những Ä‘oạn phim đó có Ãch cho các ông, và tôi đã trao táºn tay ông, vì tôi rất yêu mến đất nÆ°á»›c, nhân dân Việt Namâ€.
Từ khi bá»™ phim ra Ä‘á»i ở thá»i Ä‘iểm 1975 cho đến ngà y đạo diá»…n Phạm Kỳ Nam mất (năm 1984), trong lòng ông vẫn luôn canh cánh vá»›i câu há»i: Ai là ngÆ°á»i đã bà máºt quay những thÆ°á»›c phim quý giá ấy? Và cho đến nay câu há»i ấy vẫn chÆ°a có lá»i giải đáp chÃnh xác.
HKVN