Äồng ThápNhiá»u năm qua, ông Nguyá»…n Anh DÅ©ng, 52 tuổi, xã Äịnh An, huyện Lấp Vò, lai tạo nhiá»u giống lúa giá trị cao giúp ngưá»i nông dân sản xuất hiệu quả.
HÆ¡n 20 năm trước, chà ng thanh niên quê Äịnh An xuất ngÅ©, vá» xứ miệt vưá»n là m nông nghiệp. Khác nhiá»u nông dân cùng lứa ông nhanh nhạy và chịu đổi má»›i. Năm 2003, ông được địa phương cá» tham gia lá»›p táºp huấn giống nông há»™ (kỹ thuáºt sản xuất giống lúa) để hướng dẫn ngưá»i nông dân.
Trở thà nh “giảng viên” cho nông dân, ông bắt đầu Ä‘am mê, mà y mò lai tạo các giống lúa má»›i. Nhiá»u năm là m ruá»™ng, ông am hiểu từng chu kỳ phát triển cá»§a cây lúa. Tuy nhiên việc tạo giống không hỠđơn giản vá»›i ngưá»i chưa được đà o tạo nông nghiệp bà i bản như ông. Việc lai tạo đòi há»i ngưá»i là m thá»±c hà nh phải thá»±c sá»± Ä‘am mê, bá»n bỉ nhiá»u năm liá»n.

Ông Nguyá»…n Anh DÅ©ng tại cánh đồng sản xuất lúa giống, huyện Lấp Vò. Ảnh: Ngá»c Tà i
“Hạt lúa cây mẹ trổ 2/3 bông cắt bá» túi phấn, lấy phấn cây bố thụ qua. Công Ä‘oạn nà y đòi há»i tay phải chÃnh xác, mắt quan sát tháºt kỹ. Chỉ cần sÆ¡ suất nhá» là hư liá»n”, ông kể và bảo ban đầu việc thụ phấn chỉ thà nh công khoảng 20%. Quần quáºt cả ngà y ngoà i đồng, tối vỠông lại chong đèn luyện táºp “thụ phấn cho lúa”.
Sau khi thuần thục 70-80%, ông DÅ©ng gặp thá» thách khi hạt giống má»›i lai tạo gieo không nảy mầm hoặc sức sống yếu, bông lúa trổ không đạt… Khóm lúa nhân giống sau nhà cứ èo uá»™t từ mùa nà y sang mùa khác. “Hên lắm sau 9 vụ lúa, tức 3 năm sẽ cho ra giống thuần chá»§ng, đúng mong muốn ban đầu còn thông thưá»ng phải mất 4-5 năm”, ông nói.
ChÃn năm sau ngà y “khởi nghiệp” tạo giống lúa, ngưá»i nông dân xứ Lấp Vò thu “quả ngá»t” đầu tiên là giống LD2012 lai từ cây mẹ giống OM 6976 và cây bố IR 50404. Loại nà y đặc tÃnh ngắn ngà y, chống chịu tốt sâu bệnh, hạt dà i, cÆ¡m dẻo.
Tiếp tục gieo cho vụ kế, năm 2015 ông DÅ©ng phát hiện cây lúa đặc biệt, có mùi thÆ¡m hương dứa tá»± nhiên, thá»i gian sinh trưởng chừng 90 ngà y. Hạt lúa giống má»›i mà u đỠđược ông đặt tên Ngá»c đỠhương dứa, đăng ký bảo há»™.
Ông dùng cách riêng quảng bá cho giống má»›i. Gạo vừa xay xong, ông mang biếu từ bác xe ôm, ngưá»i trong vùng và xứ khác đến, lãnh đạo xã, huyện, tỉnh… Bá»n bỉ vá»›i phương châm “cho Ä‘i rồi sẽ nháºn lại”, sau 3 tháng ông có đơn hà ng đầu tiên. Ban đầu chỉ mấy giạ rồi dần dà lên đến mưá»i mấy tấn gạo má»™t vụ.

Ông DÅ©ng cùng các kỹ sư chăm sóc giống lúa má»›i được lai tạo. Ảnh: Ngá»c Tà i
Má»™t doanh nghiệp thấy giống Ngá»c đỠhương dứa có khả năng thương mại nên ngỠý “mua đứt” vá»›i giá 4 tá»· đồng, song ông từ chối. Bởi cha đẻ giống Ngá»c đỠhương dứa nghÄ© nếu bán mình có thêm vốn nhưng những nông dân xứ Lấp Vò không được hưởng lợi. Ông đỠnghị doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiêu độc quyá»n, còn mình sẽ táºp hợp nông dân sản xuất lúa.
Äá» xuất được doanh nghiệp đồng ý, ký kết mua 8.000 đồng má»™t kg, cao hÆ¡n 1.000-3.000 đồng/kg so vá»›i các giống lúa khác, trong đó tiá»n bản quyá»n giống là 500 đồng má»—i kg. Suốt 4 năm từ 2016 đến 2019, diện tÃch lúa được bao tiêu lên đến 500 ha má»—i năm. Nông dân cùng sản xuất vá»›i ông đạt lợi nhuáºn thêm 5 triệu đồng má»—i ha (so vá»›i là m giống lúa khác), không sợ đầu ra bấp bênh.
Sau Ngá»c đỠhương dứa, ông tiếp tục lai tạo thà nh công giống ND3, LD2012-1 và má»™t và i giống khác Ä‘ang đăng ký bảo há»™.
Năm 2012, cùng má»™t số nông dân thà nh láºp Hợp tác xã nông nghiệp Äịnh An, ông được giao vai trò giám đốc. Hiện, các loại giống lúa do ông lai tạo má»—i năm cung cấp ra thị trưá»ng khoảng má»™t trăm tấn. So vá»›i công ty chuyên cung cấp giống, con số ấy chẳng là bao nhưng vá»›i quy mô má»™t hợp tác xã không há» nhá».
Gần 20 năm là m nông, ông được Viện nghiên cứu lúa gạo Quốc tế IRRI công nháºn là “nông dân bảo tồn Ä‘a dạng sinh há»c giống lúa Äồng bằng sông Cá»u Long”. Các cuá»™c thi nông dân trồng lúa giá»i khu vá»±c miá»n Tây, canh tác lúa thông minh, thÃch ứng biến đổi khà háºu, ông Ä‘á»u đạt giải nhất; được công nháºn là “nhà khoa há»c cá»§a nhà nông” cách đây 2 năm.
Mới đây ông được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam vinh danh nông dân xuất sắc nhất năm.
Chá»§ tịch Há»™i Nông dân tỉnh Äồng Tháp Nguyá»…n Văn Nguyện nói ông DÅ©ng là nông dân tiêu biểu cá»§a tỉnh vá» tinh thần há»c há»i, chịu khó mà y mò tìm giống má»›i. “Khi gặp khó khăn DÅ©ng không nản chÃ, quyết tâm là m đến cùng”, ông Nguyện nói. Äiá»u đáng quý sau khi tạo thà nh công giống má»›i, ông DÅ©ng chá»§ động tìm kiếm thị trưá»ng chứ không ngồi chá» doanh nghiệp đến mua, mục Ä‘Ãch giúp nông có lợi nhiá»u nhất từ giống lúa mình tạo ra.
Ngá»c Tà i
Nguồn: Vnexpress
Link bà i viết gốc