Quảng NamKhông phải vùng rốn lÅ©, nhÆ°ng mấy năm gần đây TP Tam Kỳ thÆ°á»ng xuyên ngáºp lụt, cuá»™c sống của hà ng nghìn há»™ dân bị đảo lá»™n.
Sống ở khối phố Mỹ Thạch Bắc, phÆ°á»ng Tân Thạnh, đến nay là đá»i thứ ba, ông Phạm Hò, 59 tuổi, đã trải qua nhiá»u tráºn lÅ© lụt. Tráºn lụt lịch sá» tháng 11/1999, tổng lượng mÆ°a má»™t tuần ở Tam Kỳ lên 990 mm, nhà ông Hò ngáºp 50 cm. Trá»i tạnh, má»™t ngà y sau nÆ°á»›c rút. Äến ngà y 8-11/12/2018, TP Tam Kỳ mÆ°a 910 mm, nhÆ°ng nhà ông ngáºp gần má»™t mét, sau 4 ngà y nÆ°á»›c má»›i rút hết.
Gần đây nhất ngà y 21-24/10, TP Tam Kỳ mÆ°a gần 700 mm, thấp hÆ¡n hẳn hai đợt trÆ°á»›c, song nhà ông Hò ngáºp 0,4 m và ngâm nÆ°á»›c 3 ngà y. Khoảng 3.200 nhà dân thà nh phố cÅ©ng bị ngáºp 0,2-1,5 m. Ná»™i thị biến thà nh sông, giao thông đình trệ, ngÆ°á»i dân chỉ có thể di chuyển bằng thuyá»n hoặc lá»™i nÆ°á»›c.
Khối phố Mỹ Thạch Bắc thÆ°á»ng xuyên ngáºp khoảng 10 năm nay. Ông Hò kể, năm 2005 chÃnh quyá»n thá»±c hiện dá»± án khu phố má»›i Tân Thạnh – khu đô thị đẹp báºc nhất Tam Kỳ. Sau 4 năm, khu phố má»›i đổ đất cao hÆ¡n khu dân cÆ° nÆ¡i ông sống hÆ¡n ná»a mét. Má»—i tráºn mÆ°a, nÆ°á»›c từ các nÆ¡i cao đổ vá», nhÆ°ng chỉ có má»™t lối thoát ra cống há»™p rá»™ng 50 cm nên tốc Ä‘á»™ thoát cháºm.
“Gia đình tôi đã quá ngán ngẩm vá»›i cảnh dá»n đồ đạc má»—i mùa mÆ°a lụt. NÆ°á»›c lÅ© và o nhà mất vệ sinh, tiá»m ẩn nguy cÆ¡ dịch bệnh”, ông Hò nói. Sau khi nâng ná»n nhà lên 0,3 m mà vẫn ngáºp, ông phải cải tạo căn phòng trong ngôi nhà cấp bốn thà nh gác lá»ng để má»—i lúc ngáºp thì lên đây trú tránh, chấp nháºp sống chung vá»›i lÅ©, khác hẳn vá»›i thế hệ cha ông.
Ngoà i khu nhà của ông Hò, trong ná»™i thị Tam Kỳ có khoảng 10 khu dân cÆ° vá»›i hà ng nghìn há»™ dân rÆ¡i và o cảnh tÆ°Æ¡ng tá»±. Há» bị các khu đô thị lân cáºn đổ ná»n cao hÆ¡n, trở nên lá»t thá»m. Má»—i khi mÆ°a to, nÆ°á»›c không thoát kịp gây ngáºp úng.
Cuá»™c sống của khoảng 400 há»™ dân thôn Xuân Quý, xã Tam Thăng – vùng ngoại ô nằm bên sông Bà n Thạch, cÅ©ng bị đảo lá»™n má»—i mùa mÆ°a lÅ©. Ông Mai Tấn Cảm, 46 tuổi, kể bố mẹ đã chá»n mua mảnh đất cao nhất nằm giữa thôn dá»±ng nhà cho vợ chồng ông. HÆ¡n 40 năm sinh sống, nhà ông chỉ má»™t lần ngáºp khoảng 0,2 m trong đợt lụt lịch sá» tháng 11/1999, nÆ°á»›c sau đó rút rất nhanh.
Năm 2017, tuyến đê Bà n Thạch dà i gần 10 km, cao 5 m do Ngân hà ng Phát triển châu à (ADB) tà i trợ nhằm ngăn triá»u, ngăn nÆ°á»›c lÅ© trà n và o ná»™i thị hoà n thà nh. Con đê đã chỉnh dòng chảy thoát lÅ©, đẩy hết qua thôn Xuân Quý. Má»—i năm, gia đình ông Cảm hứng chịu Ãt nhất 4 đợt lụt. Căn nhà cấp bốn ná»n cao bằng vá»›i Ä‘Æ°á»ng bê tông trong thôn đã được nâng lên 0,2 m, song vẫn ngáºp khoảng 2 ngà y.
Cứ mÆ°a lá»›n, ngÆ°á»i dân thôn Xuân Quý lại à ới giúp nhau dá»n dẹp đồ đạc lên cao, Ä‘Æ°a trẻ con, ngÆ°á»i già , váºt nuôi đến nÆ¡i trú tránh. “Là ng mạc bị ngáºp, phải di chuyển bằng ghe thuyá»n, Ä‘iá»u mà trÆ°á»›c đây hiếm khi xảy ra”, ông Cảm nói. Năm 2020, ông dùng số tiá»n tÃch góp và vay mượn xây được căn nhà tầng má»™t rá»™ng 60 m2, tầng hai 40 m2 để trú khi lÅ© vá».
“Không chỉ gia đình tôi mà ngÆ°á»i dân trong thôn bắt đầu há»c cách sống chung vá»›i ngáºp lụt. Nhà cá»a xây lên Ä‘á»u có gác lá»ng là m nÆ¡i trú tránh”, ông Cảm nói.
Ngoà i xã Tam Thăng, vùng thấp trÅ©ng xã Tam Phú, phÆ°á»ng An Phú, PhÆ°á»›c Hòa, Hòa HÆ°Æ¡ng, An SÆ¡n có hà ng nghìn nhà dân thÆ°á»ng xuyên ngáºp lụt. TrÆ°á»›c đây mÆ°a lá»›n, nÆ°á»›c thoát ra sông, nhà dân chỉ bị ngáºp khi lÅ© ngoà i sông dâng lên trà n và o. Còn bây giá», mÆ°a lá»›n má»™t ngà y là nÆ°á»›c đã trà n và o nhà .
Tại Quảng Nam, TP Tam Kỳ không nằm trong vùng rốn lÅ© nhÆ° các huyện thị ở hạ du sông Vu Gia – Thu Bồn. Thà nh phố nằm trên vùng đồng bằng Ä‘á»™ dốc nhá», cao phÃa tây và thấp dần xuống phÃa đông giáp sông. Cao Ä‘á»™ trung bình của khu vá»±c ven sông và khu trung tâm 2-4 m.
Lượng mÆ°a trung bình má»—i năm ở Tam Kỳ khoảng 2.010 mm, năm lá»›n nhất 3.300 mm và năm nhá» nhất 1.110 mm, táºp trung từ tháng 9 đến 12. Theo đánh giá của chuyên gia khà tượng, lượng mÆ°a nà y ở mức bình thÆ°á»ng so vá»›i các địa phÆ°Æ¡ng khác ở miá»n Trung.
Thà nh phố có sông Tam Kỳ – nÆ¡i hợp lÆ°u của 10 sông suối, bắt nguồn từ các dãy núi phÃa tây huyện Núi Thà nh và Phú Ninh chảy vá»; có sông Bà n Thạch, TrÆ°á»ng Giang. Năm 1986, hồ thủy lợi Phú Ninh dung tÃch 344 triệu m3 hoà n tất, nÆ°á»›c ở thượng nguồn xuống sông Tam Kỳ được lÆ°u lại hồ. Má»—i khi mÆ°a lá»›n, hồ đầy nÆ°á»›c xả xuống hạ du, cách thà nh phố khoảng 7 km.
Vá»›i địa hình bằng phẳng, nhiá»u sông, Tam Kỳ có thể ngáºp, nhÆ°ng phạm vi hẹp và không kéo dà i vì nÆ°á»›c thoát nhanh ra sông. Äiá»u nà y thể hiện trong kịch bản biến đổi khà háºu và nÆ°á»›c biển dâng cho Việt Nam (Bá»™ Tà i nguyên và Má»™i trÆ°á»ng xây dá»±ng). Theo đó Tam Kỳ chịu ảnh hưởng của quá trình nÆ°á»›c biển dâng, dá»± báo má»±c nÆ°á»›c biển dâng má»™t mét, 3,9% diện tÃch thà nh phố nguy cÆ¡ ngáºp.
Ông Bùi Ngá»c Ảnh, Chủ tịch TP Tam Kỳ, thừa nháºn từ năm 2018 đến nay ngáºp lụt trên địa bà n diá»…n biến phức tạp hÆ¡n so vá»›i trÆ°á»›c đây. Gần nhÆ° năm nà o thà nh phố cÅ©ng ngáºp, mức Ä‘á»™ đợt sau lá»›n hÆ¡n đợt trÆ°á»›c. Các vùng thấp trÅ©ng ven sông ngáºp lụt là bình thÆ°á»ng, song nhÆ° xã Tam Thăng là bất thÆ°á»ng. ChÃnh quyá»n Ä‘ang tìm nguyên nhân và các giải pháp khắc phục.
Tam Kỳ vốn là thị xã của tỉnh Quảng Nam – Äà Nẵng. Năm 1997, Quảng Nam và Äà Nẵng chia tách, thị xã Tam Kỳ là tỉnh lỵ Quảng Nam. Cuối năm 2005, thị xã được công nháºn đô thị loại ba và năm 2006 lên thà nh phố. Äầu năm 2016, Tam Kỳ trở thà nh đô thị loại hai.
Tháng 5/2021, Tỉnh ủy Quảng Nam ban hà nh nghị quyết xây dá»±ng phát triển TP Tam Kỳ đến năm 2030 thà nh đô thị loại má»™t. Äến nay, thà nh phố má»›i đạt 56 trên 59 tiêu chà đô thị loại hai và 47 tiêu chà đô thị loại má»™t. Dân số thà nh phố hÆ¡n 145.000.
Nguồn: Vnexpress
Link bà i viết gốc