Ngư�i dân thành phố Tam Kỳ khổ sở vì ngập lụt

Sống ở khối phố Mỹ Thạch Bắc, phư�ng Tân Thạnh, đến nay là đ�i thứ ba, ông Phạm Hò, 59 tuổi, đã trải qua nhi�u trận lũ lụt. Trận lụt lịch sử tháng 11/1999, tổng lượng mưa một tuần ở Tam Kỳ lên 990 mm, nhà ông Hò ngập 50 cm. Tr�i tạnh, một ngày sau nước rút. �ến ngày 8-11/12/2018, TP Tam Kỳ mưa 910 mm, nhưng nhà ông ngập gần một mét, sau 4 ngày nước mới rút hết.

Gần đây nhất ngày 21-24/10, TP Tam Kỳ mưa gần 700 mm, thấp hơn hẳn hai đợt trước, song nhà ông Hò ngập 0,4 m và ngâm nước 3 ngày. Khoảng 3.200 nhà dân thành phố cũng bị ngập 0,2-1,5 m. Nội thị biến thành sông, giao thông đình trệ, ngư�i dân chỉ có thể di chuyển bằng thuy�n hoặc lội nước.

Khối phố Mỹ Thạch Bắc thÆ°á»�ng xuyên ngập khoảng 10 năm nay. Ông Hò kể, năm 2005 chính quyá»�n thá»±c hiện dá»± án khu phố má»›i Tân Thạnh – khu đô thị đẹp bậc nhất Tam Kỳ. Sau 4 năm, khu phố má»›i đổ đất cao hÆ¡n khu dân cÆ° nÆ¡i ông sống hÆ¡n ná»­a mét. Má»—i trận mÆ°a, nÆ°á»›c từ các nÆ¡i cao đổ vá»�, nhÆ°ng chỉ có má»™t lối thoát ra cống há»™p rá»™ng 50 cm nên tốc Ä‘á»™ thoát chậm.

“Gia đình tôi đã quá ngán ngẩm vá»›i cảnh dá»�n đồ đạc má»—i mùa mÆ°a lụt. NÆ°á»›c lÅ© vào nhà mất vệ sinh, tiá»�m ẩn nguy cÆ¡ dịch bệnh”, ông Hò nói. Sau khi nâng ná»�n nhà lên 0,3 m mà vẫn ngập, ông phải cải tạo căn phòng trong ngôi nhà cấp bốn thành gác lá»­ng để má»—i lúc ngập thì lên đây trú tránh, chấp nhập sống chung vá»›i lÅ©, khác hẳn vá»›i thế hệ cha ông.

Ngoài khu nhà của ông Hò, trong nội thị Tam Kỳ có khoảng 10 khu dân cư với hàng nghìn hộ dân rơi vào cảnh tương tự. H� bị các khu đô thị lân cận đổ n�n cao hơn, trở nên l�t th�m. Mỗi khi mưa to, nước không thoát kịp gây ngập úng.

Cuá»™c sống của khoảng 400 há»™ dân thôn Xuân Quý, xã Tam Thăng – vùng ngoại ô nằm bên sông Bàn Thạch, cÅ©ng bị đảo lá»™n má»—i mùa mÆ°a lÅ©. Ông Mai Tấn Cảm, 46 tuổi, kể bố mẹ đã chá»�n mua mảnh đất cao nhất nằm giữa thôn dá»±ng nhà cho vợ chồng ông. HÆ¡n 40 năm sinh sống, nhà ông chỉ má»™t lần ngập khoảng 0,2 m trong đợt lụt lịch sá»­ tháng 11/1999, nÆ°á»›c sau đó rút rất nhanh.

Năm 2017, tuyến đê Bàn Thạch dài gần 10 km, cao 5 m do Ngân hàng Phát triển châu � (ADB) tài trợ nhằm ngăn tri�u, ngăn nước lũ tràn vào nội thị hoàn thành. Con đê đã chỉnh dòng chảy thoát lũ, đẩy hết qua thôn Xuân Quý. Mỗi năm, gia đình ông Cảm hứng chịu ít nhất 4 đợt lụt. Căn nhà cấp bốn n�n cao bằng với đư�ng bê tông trong thôn đã được nâng lên 0,2 m, song vẫn ngập khoảng 2 ngày.

Cứ mÆ°a lá»›n, ngÆ°á»�i dân thôn Xuân Quý lại í á»›i giúp nhau dá»�n dẹp đồ đạc lên cao, Ä‘Æ°a trẻ con, ngÆ°á»�i già, vật nuôi đến nÆ¡i trú tránh. “Làng mạc bị ngập, phải di chuyển bằng ghe thuyá»�n, Ä‘iá»�u mà trÆ°á»›c đây hiếm khi xảy ra”, ông Cảm nói. Năm 2020, ông dùng số tiá»�n tích góp và vay mượn xây được căn nhà tầng má»™t rá»™ng 60 m2, tầng hai 40 m2 để trú khi lÅ© vá»�.

“Không chỉ gia đình tôi mà ngÆ°á»�i dân trong thôn bắt đầu há»�c cách sống chung vá»›i ngập lụt. Nhà cá»­a xây lên Ä‘á»�u có gác lá»­ng làm nÆ¡i trú tránh”, ông Cảm nói.

Ngoài xã Tam Thăng, vùng thấp trũng xã Tam Phú, phư�ng An Phú, Phước Hòa, Hòa Hương, An Sơn có hàng nghìn nhà dân thư�ng xuyên ngập lụt. Trước đây mưa lớn, nước thoát ra sông, nhà dân chỉ bị ngập khi lũ ngoài sông dâng lên tràn vào. Còn bây gi�, mưa lớn một ngày là nước đã tràn vào nhà.

Tại Quảng Nam, TP Tam Kỳ không nằm trong vùng rốn lÅ© nhÆ° các huyện thị ở hạ du sông Vu Gia – Thu Bồn. Thành phố nằm trên vùng đồng bằng Ä‘á»™ dốc nhá»�, cao phía tây và thấp dần xuống phía đông giáp sông. Cao Ä‘á»™ trung bình của khu vá»±c ven sông và khu trung tâm 2-4 m.

Lượng mưa trung bình mỗi năm ở Tam Kỳ khoảng 2.010 mm, năm lớn nhất 3.300 mm và năm nh� nhất 1.110 mm, tập trung từ tháng 9 đến 12. Theo đánh giá của chuyên gia khí tượng, lượng mưa này ở mức bình thư�ng so với các địa phương khác ở mi�n Trung.

Thành phố có sông Tam Kỳ – nÆ¡i hợp lÆ°u của 10 sông suối, bắt nguồn từ các dãy núi phía tây huyện Núi Thành và Phú Ninh chảy vá»�; có sông Bàn Thạch, TrÆ°á»�ng Giang. Năm 1986, hồ thủy lợi Phú Ninh dung tích 344 triệu m3 hoàn tất, nÆ°á»›c ở thượng nguồn xuống sông Tam Kỳ được lÆ°u lại hồ. Má»—i khi mÆ°a lá»›n, hồ đầy nÆ°á»›c xả xuống hạ du, cách thành phố khoảng 7 km.

Với địa hình bằng phẳng, nhi�u sông, Tam Kỳ có thể ngập, nhưng phạm vi hẹp và không kéo dài vì nước thoát nhanh ra sông. �i�u này thể hiện trong kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng cho Việt Nam (Bộ Tài nguyên và Mội trư�ng xây dựng). Theo đó Tam Kỳ chịu ảnh hưởng của quá trình nước biển dâng, dự báo mực nước biển dâng một mét, 3,9% diện tích thành phố nguy cơ ngập.

Ngư�i dân thành phố Tam Kỳ khổ sở vì ngập lụt

Ông Bùi Ng�c Ảnh, Chủ tịch TP Tam Kỳ, thừa nhận từ năm 2018 đến nay ngập lụt trên địa bàn diễn biến phức tạp hơn so với trước đây. Gần như năm nào thành phố cũng ngập, mức độ đợt sau lớn hơn đợt trước. Các vùng thấp trũng ven sông ngập lụt là bình thư�ng, song như xã Tam Thăng là bất thư�ng. Chính quy�n đang tìm nguyên nhân và các giải pháp khắc phục.

�ắc Thành