Thượng tướng, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Hoà ng Minh Thảo (1921-2008) được má»i ngưá»i biết đến là má»™t vị tướng tà i năng, mưu lược trên chiến trưá»ng, má»™t nhà giáo tâm huyết và uyên bác trên giảng đưá»ng, má»™t nhà nghiên cứu khoa há»c quân sá»± xuất sắc.
Tháng 10-1966, do yêu cầu cá»§a cách mạng và nhiệm vụ cá»§a quân đội, đồng chà Hoà ng Minh Thảo được Ä‘iá»u động và o chiến trưá»ng miá»n Nam giữ chức Phó tư lệnh, rồi Tư lệnh Mặt tráºn Tây Nguyên (B3). Mặc dù được Trung ương chi viện và nhân dân giúp đỡ, nhưng Ä‘iá»u kiện ăn ở, sinh hoạt cá»§a bá»™ đội vẫn gặp rất nhiá»u khó khăn. Là Tư lệnh mặt tráºn, nhưng ông không bao giá» nháºn tiêu chuẩn hÆ¡n cán bá»™, chiến sÄ©. Bà n là m việc, giưá»ng nằm cá»§a ông cÅ©ng giống như cá»§a tất cả cán bá»™, chiến sÄ©, Ä‘á»u là m bằng tre, nứa. Ông thưá»ng xuyên xuống các đơn vị kiểm tra tình hình bảo đảm váºt chất và tinh thần cho bá»™ đội, nhất là thương binh, bệnh binh. NhỠđó, ông kịp thá»i nắm bắt thông tin và chỉ thị cho cÆ¡ quan háºu cần bảo đảm thuốc men, nhắc nhở các bác sÄ© chăm sóc, Ä‘iá»u trị cho thương binh, bệnh binh má»™t cách chu đáo.
Ngoà i chăm lo Ä‘á»i sống cho cán bá»™, chiến sÄ©, ông còn rất quan tâm đến Ä‘á»i sống cá»§a nhân dân địa phương nÆ¡i đơn vị đóng quân. Tây Nguyên thuá»™c Khu 5 vá» mặt hà nh chÃnh, nhưng B3 lại là mặt tráºn trá»±c thuá»™c sá»± chỉ huy, chỉ đạo trá»±c tiếp cá»§a Bá»™ Quốc phòng. Dưới sá»± chỉ huy cá»§a ông, các đơn vị thuá»™c Mặt tráºn B3 không chỉ là m tốt công tác phối hợp vá»›i các địa phương trong chiến đấu, mà còn sẵn sà ng chi viện phương tiện, váºt chất, lương thá»±c, thá»±c phẩm trong Ä‘iá»u kiện bá»™ đội còn rất thiếu thốn. Chia sẻ và cảm thông vá»›i đồng bà o các dân tá»™c Tây Nguyên vừa thiếu đói, vừa khổ cá»±c vì chiến tranh, Tư lệnh Hoà ng Minh Thảo đã nhiá»u lần ra chỉ thị giúp đỡ đồng bà o, tháºm chà có lúc ông còn chỉ đạo rút bá»›t tiêu chuẩn ăn cá»§a mình để chia sẻ cho đồng bà o. Nhá» váºy mà đồng bà o các dân tá»™c ở khu vá»±c bá»™ đội đóng quân đã được cung cấp lương thá»±c, thá»±c phẩm lúc giáp hạt, thuốc men chữa bệnh lúc Ä‘au yếu…
Trong cuá»™c sống thá»i bình, Thượng tướng Hoà ng Minh Thảo cÅ©ng không quên những đồng đội đã má»™t thá»i gắn bó vá»›i mình trong quân ngÅ©. Bằng đồng lương Ãt á»i, ròng rã hà ng chục năm, Thượng tướng Hoà ng Minh Thảo âm thầm giúp đỡ các gia đình liệt sÄ©, những đồng đội là thương binh, bệnh binh. Khi đã nghỉ hưu, ông vẫn dà nh ra má»™t phần lương lúc thì gá»i sang trưá»ng há»c cho trẻ nhá», lúc thì đóng và o quỹ há»— trợ ngưá»i nghèo và luôn dặn: “Äừng nói ngưá»i góp tiá»n là ai, chỉ nói đó là cá»§a má»™t ông già …â€.
Mặc dù rất quan tâm giúp đỡ má»i ngưá»i, nhưng Thượng tướng Hoà ng Minh Thảo lại không bao giỠđể ý đến việc đãi ngá»™ bản thân và cà ng không đòi há»i chế độ gì cho riêng mình. Vá»›i ông, váºt dụng nà o cÅ©ng tốt, quân đội cấp cho cái gì, sá» dụng cái ấy, không nhất thiết xấu đẹp, cÅ© má»›i. Giưá»ng nằm, tá»§ đựng quần áo cá»§a ông có từ thá»i bao cấp, cách đây mấy chục năm. Chiếc ti vi nhá» là quà tặng cá»§a quân đội Indonesia từ năm 1978 vẫn được ông sá» dụng cho đến những ngà y cuối Ä‘á»i.
Má»i ngưá»i luôn coi ông là má»™t vị tướng đặc biệt, ngưá»i luôn trăn trở vá»›i sá»± nghiệp cầm quân. Ông đã nhiá»u lần tâm sá»±, Ä‘á»i ngưá»i cầm quân không phải lúc nà o cÅ©ng đúng và tráºn nà o cÅ©ng thắng. Năm 1972, ông trá»±c tiếp chỉ huy tráºn đánh ở Kon Tum không thà nh công. Ông đã tá»± kiểm Ä‘iểm, “mình kém, đáng lẽ phải sá» dụng lá»±c lượng dá»± bị táºp trung thì lại xé lẻâ€.
Là má»™t vị tướng có tri thức uyên thâm vá» khoa há»c và nghệ thuáºt quân sá»±, hiểu rất rõ vá» những yêu cầu chỉ huy tác chiến, xá» lý các tình huống trong chiến đấu, chiến dịch, nên ngay từ khi vá» là m Viện trưởng Há»c viện Quân sá»± cao cấp (nay là Há»c viện Quốc phòng), ông rất á»§ng há»™, tạo má»i Ä‘iá»u kiện cho cán bá»™ khoa há»c Trung tâm Toán-Máy tÃnh Quân đội (má»™t trong 3 đơn vị tiá»n thân cá»§a Viện Công nghệ thông tin trá»±c thuá»™c Viện Khoa há»c và Công nghệ Quân sá»± hiện nay) thâm nháºp há»c viện để nghiên cứu, thiết kế hệ thống xá» lý thông tin quân sá»±.
Má»™t số cán bá»™ nòng cốt, những ngưá»i có mặt đầu tiên từ khi Trung tâm Toán-Máy tÃnh cá»§a Quân đội ta được thà nh láºp luôn nhá»› mãi sá»± động viên, khuyến khÃch, á»§ng há»™ cá»§a Viện trưởng Há»c viện Quân sá»± cao cấp Hoà ng Minh Thảo và Thượng tướng VÅ© Lăng, Giám đốc Há»c viện Quân sá»± (nay là Há»c viện Lục quân) đối vá»›i cán bá»™ trung tâm.
Và o thá»i Ä‘iểm đó, những khái niệm như C4I (Command, Control, Communications, Computers and Intelligence: Chỉ huy, kiểm soát, truyá»n tin, máy tÃnh và tình báo), cÆ¡ sở dữ liệu (data), láºp trình hướng đối tượng (OOP)… đối vá»›i Quân đội ta còn rất má»›i mẻ, tháºm chà là xa lạ. Việc ứng dụng toán-tin há»c và o công tác chỉ huy, tham mưu là má»™t nhiệm vụ hoà n toà n má»›i. Äiá»u quan trá»ng hÆ¡n, vì đây là lÄ©nh vá»±c tuyệt máºt, nên không có quân đội nước nà o chia sẻ vá»›i ta. Chúng ta phải tá»± nghiên cứu và phát triển.
Từ những nghiên cứu ban đầu dá»±a theo các chương trình huấn luyện chiến dịch cá»§a quân đội Liên Xô trước đây và quân đội Nga sau nà y, các cán bá»™ cá»§a Trung tâm Toán-Máy tÃnh Quân đội đã xây dá»±ng các ná»™i dung xá» lý, so sánh tương quan lá»±c lượng, tÃnh toán hà nh quân, tÃnh toán vượt sông, tÃnh toán há»a lá»±c, bảo đảm quân y, háºu cần, kỹ thuáºt… Trong quá trình đó, Trung tâm Toán-Máy tÃnh Quân đội đã nháºn được nhiá»u ý kiến đóng góp quý báu cá»§a đồng chà Hoà ng Minh Thảo.
—————
VŨ VÄ‚N KHANH – Báo QÄND
Ảnh: Bá»™ chỉ huy chiến dịch Bắc Tây Nguyên há»p bà n kế hoạch tác chiến. Äồng chà Hoà ng Minh Thảo (ngoà i cùng bên phải) Ảnh tư liệu