Nghiên cứu đi�u chỉnh chính sách hưởng bảo hiểm xã hội một lần

Chi�u 27/10, đại biểu Quốc hội cho ý kiến v� tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH), quản lý và sử dụng Quỹ BHXH năm 2020.

Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội �ào Ng�c Dung khẳng định BHXH là một trong những chính sách trụ cột của mạng lưới an sinh xã hội. Dù mới ra đ�i từ năm 1995 đến nay, BHXH Việt Nam đã phát triển tương đối nhanh, phù hợp với thực tiễn Việt Nam và đáp ứng thông lệ quốc tế.

�ến nay Quỹ BHXH trở thành quỹ ngoài ngân sách quy mô lớn nhất. Nếu năm 1998, quỹ lần đầu kết dư 7.500 tỷ đồng thì đến năm 2020 đã tăng gấp 120 lần. Hiện quỹ kết dư gần một triệu tỷ đồng, tăng trưởng bình quân năm sau cao hơn năm trước. Các quỹ đã hỗ trợ ngư�i dân, doanh nghiệp gặp khó khăn vì dịch bệnh Covid-19 khoảng 50.000 tỷ đồng.

Bộ trưởng Dung cho biết th�i gian tới, các cơ quan sẽ nghiên cứu đi�u chỉnh chính sách hưởng BHXH một lần; tiếp tục xem xét sử dụng kết dư quỹ để hỗ trợ ngư�i dân, doanh nghiệp. Ngư�i lao động sẽ được tuyên truy�n để dần hình thành văn hóa an sinh.

Cho ý kiến trÆ°á»›c đó, đại biểu Nguyá»…n Hải Anh, Phó chủ tịch, Tổng thÆ° ký Há»™i Chữ thập Ä‘á»� Việt Nam, lo ngại khi số ngÆ°á»�i hưởng BHXH má»™t lần gia tăng, năm 2020 là 860.700 ngÆ°á»�i, tăng gấp hai lần so vá»›i số ngÆ°á»�i tham gia má»›i. “NhÆ° vậy, cứ má»™t ngÆ°á»�i tham gia BHXH thì có 2 ngÆ°á»�i rá»�i hệ thống. Thá»±c tế rất đáng lo ngại bởi sẽ dẫn đến phá vỡ hệ thống”, ông Hải Anh nói.

�ại biểu Hải Anh phân tích, khi ngư�i lao động r�i kh�i hệ thống BHXH sẽ bị tước b� quy�n thụ hưởng các chế độ, đặc biệt là hưu trí, tử tuất, dẫn đến rủi ro trong tương lai. Việc này cũng tạo ra những thách thức lớn cho việc thực hiện mục tiêu mở rộng BHXH, đảm bảo an sinh xã hội của đất nước.

Trên thế giá»›i, các quốc gia có hệ thống bảo hiểm hÆ°u trí giống Việt Nam không cho hưởng BHXH má»™t lần trÆ°á»›c tuổi nghỉ hÆ°u, trừ khi định cÆ° ở nÆ°á»›c ngoài hay bệnh hiểm nghèo. Má»™t số quốc gia cho phép hưởng BHXH má»™t lần nhÆ°ng phải thá»�a mãn Ä‘iá»�u kiện Ä‘á»™ tuổi. “Cần nhìn nhận việc nhận BHXH má»™t lần là vấn Ä‘á»� chính sách của Nhà nÆ°á»›c, có quy định hạn chế hưởng nhằm đảm bảo các chế Ä‘á»™ được bao trùm lên tất cả thành viên trong xã há»™i”, ông Hoài Anh nói.

�ại biểu này cũng đ� nghị Chính phủ sửa đổi đi�u kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu, giúp hạn chế hưởng một lần.

�ại biểu Nguyễn Ng�c Sơn, Ủy viên Thư�ng trực Ủy ban Khoa h�c, Công nghệ và Môi trư�ng, dẫn số liệu thống kê cho thấy những ngư�i hưởng chế độ BHXH một lần từ trên 20 đến đủ 40 tuổi chiếm 80,9% tổng số ngư�i hưởng một lần giai đoạn 2016-2020. �a số là lao động trẻ, nhu cầu chi tiêu tài chính lớn mà không tính đến việc tích lũy đủ 20 năm và đủ tuổi nghỉ hưu. Khi nghỉ việc, h� sẽ nghĩ ngay đến hưởng BHXH một lần để giải quyết nhu cầu tài chính trước mắt.

Cho rằng việc hưởng BHXH một lần là nhu cầu thực tế của ngư�i lao động, khi đ�i sống khó khăn, ảnh hưởng của dịch bệnh, tuy nhiên ông Sơn cũng chỉ ra BHXH như của để dành, được Nhà nước bảo hộ nhằm bảo đảm quy�n lợi tốt hơn cho ngư�i lao động khi hết tuổi lao động. Lựa ch�n hưởng một lần không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quy�n lợi ngư�i lao động mà còn ảnh hưởng đến mục tiêu, nỗ lực và quyết tâm chính trị của �ảng, Nhà nước nhằm thực hiện quy�n được đảm bảo an sinh xã hội của ngư�i dân như Hiến pháp đã quy định.

�ể phát triển BHXH một cách b�n vững, nhằm đảm bảo an sinh xã hội lâu dài cho ngư�i lao động, ông Sơn đ� nghị khi chưa sửa Luật BHXH, cơ quan chức năng cần tiếp tục tuyên truy�n, vận động để ngư�i dân hiểu v� lợi ích thiết thực của BHXH, có ý thức chuẩn bị cho tuổi già một cách chủ động từ khi còn trẻ, đồng th�i giao chỉ tiêu cho địa phương.

Ông Sơn đ� xuất Chính phủ sớm nghiên cứu sửa đổi quy định v� hưởng BHXH một lần, Luật BHXH theo tinh thần Nghị quyết 28 (quy định v� căn cứ đóng BHXH của doanh nghiệp ít nhất bằng khoảng 70% tổng ti�n lương và các khoản thu nhập khác), cải cách v� xây dựng hệ thống BHXH đa tầng, hướng đến bao phủ toàn dân, sửa đổi đi�u kiện v� th�i gian tham gia BHXH tối thiểu để hưởng chế độ hưu trí theo hướng linh hoạt.

“Ä�á»� xuất sá»­a đổi Luật Việc làm theo hÆ°á»›ng mở rá»™ng đối tượng tham gia bảo hiểm tá»± nguyện bao gồm lao Ä‘á»™ng làm việc theo hợp đồng lao Ä‘á»™ng, hợp đồng làm việc từ má»™t tháng trở lên; há»— trợ doanh nghiệp và ngÆ°á»�i lao Ä‘á»™ng duy trì việc làm”, ông SÆ¡n nói.

Ä�ại biểu Nguyá»…n Duy Minh, Chủ tịch Liên Ä‘oàn lao Ä‘á»™ng TP Ä�à Nẵng, cÅ©ng cho rằng các cÆ¡ quan cần nghiên cứu, sá»›m sá»­a đổi Ä‘iá»�u kiện vá»� thá»�i gian đóng BHXH để được hưởng chế Ä‘á»™ từ 20 xuống còn 15 năm, tiến tá»›i 10 năm. “Cần các gói BHXH ngắn hạn vá»›i mức đóng phù hợp, nhất là công nhân lao Ä‘á»™ng”, ông Minh nói, dẫn chứng thá»±c tế công nhân thÆ°á»�ng làm việc trong 5-10 năm, sau đó nghỉ. Các gói BHXH ngắn hạn nhằm hạn chế việc rút má»™t lần.

Ä�ại diện cá»­ tri thành phố Ä�à Nẵng cÅ©ng Ä‘á»� xuất cÆ¡ quan chức năng hÆ°á»›ng dẫn giải quyết chế Ä‘á»™ chính sách cho ngÆ°á»�i lao Ä‘á»™ng ở các tỉnh phía Nam vá»� quê thá»�i gian vừa qua. “Khi há»� quay lại làm việc thì thá»�i gian tạm ngừng đóng BHXH phải xác định thế nào, cần có thông tin tuyên truyá»�n cụ thể, hạn chế phát sinh các thủ tục…”, ông nhấn mạnh.

Hoàng Thùy – Viết Tuân