[ad_1]
HÆ¡n 4 tháng chiến đấu vá»›i đại dịch Covid-19, ngà nh y tế TP.HCM nháºn ra những “lá»— hổng” trong hệ thống, đặc biệt là y tế cÆ¡ sở. Dù dịch bệnh đã qua giai Ä‘oạn khốc liệt nhất và nằm trong tầm kiểm soát, các y bác sÄ© cho rằng thá»±c tế rất khó để tiên liệu khi nà o khó khăn trở lại. Do đó, khoảng nghỉ nà y là thá»i gian để hệ thống y tế gấp rút lấp những khoảng trống để sẵn sà ng tâm thế ứng phó vá»›i dịch bệnh trong “bình thưá»ng má»›i”.
Xã 180.000 dân không có bác sĩ
“Äợt dịch Covid-19 vừa qua đã bá»™c lá»™ nhiá»u Ä‘iểm yếu cố hữu cá»§a y tế cÆ¡ sở thà nh phố. Trước đây, TP luôn tá»± hà o vá» y tế chuyên sâu nhưng bây giá» nhìn lại má»›i thấy những Ä‘iểm yếu chết ngưá»i khi dịch bùng phát”, Giám đốc Sở Y tế TP.HCM Tăng Chà Thượng thẳng thắn nhìn nháºn và cho biết, hiện nay, hÆ¡n 50% trạm y tế phưá»ng, xã cá»§a TP không có trưởng trạm, rất nhiá»u trạm không có bác sÄ©, chỉ có y sÄ©. Tá»· lệ nhân viên y tế xã chỉ đạt 2,3 ngưá»i/vạn dân, thấp hÆ¡n 3 lần so vá»›i bình quân chung cả nước, có trạm y tế chỉ có 4 – 5 ngưá»i.

Trạm y tế phưá»ng 1 quáºn 5 rất đơn sÆ¡. Ảnh: M.H
ÄÆ¡n cá» như xã VÄ©nh Lá»™c B huyện Bình Chánh có 180.000 dân nhưng chỉ có 1 trạm y tế vá»›i 7 nhân lá»±c, không có bác sÄ©. Trung bình, má»™t nhân viên y tế phải quản lý sức khá»e cá»§a 25.000 dân.
Quáºn 4 có 13 trạm y tế, chỉ duy nhất 1 trạm bổ nhiệm được trưởng trạm, 12 trạm còn lại không có ngưá»i đủ Ä‘iá»u kiện để là m trưởng trạm.
Khi dịch Covid-19 chưa bùng phát, hầu hết các trạm y tế phưá»ng, xã Ä‘á»u trong tình trạng vắng tanh. Trạm Y tế phưá»ng 15 quáºn Tân Bình thá»i Ä‘iểm đầu năm 2021 quản lý khoảng 300 hồ sÆ¡ bệnh nhân nhưng má»—i ngà y chỉ có khoảng hÆ¡n 10 ngưá»i đến thăm khám.
Còn tại trạm y tế phưá»ng Long Phước, TP.Thá»§ Äức, năm qua cÅ©ng chỉ có 8 ngưá»i đến khám bảo hiểm y tế. Lý giải Ä‘iá»u nà y, nhiá»u trạm y tế cho rằng do tình trạng “3 thiếu”: Thiếu thuốc, máy móc lẫn bác sÄ©.
Theo bác sÄ© Phạm Xuân Hải, Trung tâm Y tế TP.Thá»§ Äức, Ä‘ang có rất nhiá»u “vòng vây” khiến mô hình khám chữa bệnh ở trạm y tế dần trở nên xa cách ngưá»i dân. Trạm y tế là cÆ¡ sở y tế hạng 4 nên danh mục thuốc Ãt á»i, kỹ thuáºt Ä‘iá»u trị khiêm tốn, thiếu bác sĩ… Những Ä‘iá»u nà y đủ là m nản lòng bệnh nhân. Hiện nguồn thuốc đưa vá» các trạm cháºm, thuốc được cấp xuống trạm phải chá» bệnh viện quáºn, huyện mua xong và “rót” xuống.Â
Ngoà i ra, Ä‘iá»u nghịch lý là trạm y tế có nhiệm vụ quản lý các bệnh mạn tÃnh ở xã, phưá»ng nhưng thuốc có khi không đủ, nhất là thuốc tim mạch. Tháºm chÃ, bệnh nhân bị cao huyết áp, tiểu đưá»ng khám ở bệnh viện được cho đến 5 loại thuốc nhưng khi ra trạm y tế thì không có loại nà o.
Vá» danh mục kỹ thuáºt Ä‘iá»u trị cÅ©ng được thá»±c hiện rất Ãt. ÄÆ¡n cá» như tại trạm y tế phưá»ng Long Bình chỉ được cho phép thá»±c hiện kỹ thuáºt tiêm bắp. Trong khi tiêm trong da, tiêm dưới da… là những kỹ thuáºt tiêm cÆ¡ bản lại không được phép thá»±c hiện.
Trong tình thế bị hạn chế danh mục kỹ thuáºt, nhiá»u bác sÄ© không chịu vá» trạm, còn bác sÄ© ở trạm thì bá» Ä‘i. 25 năm công tác tại các trạm y tế ở quáºn 9 trước đây, y sÄ© Trần Văn Quý nói rằng, trạm y tế ngà y cà ng… vắng bệnh nhân. Từ khi bắt đầu khám chữa bệnh bảo hiểm y tế và o năm 2015, có khoảng và i chục ngưá»i/năm, đến nay số ngưá»i đến khám dần thưa thá»›t. Vá»›i kinh nghiệm hà ng chục năm nhưng mức lương chỉ 7 triệu đồng/tháng, rất thấp so vá»›i đồng nghiệp tại các bệnh viện lá»›n nên không ai thiết tha vá» là m việc tại trạm y tế.

Trạm y tế phưá»ng Bình Chiểu, TP.Thá»§ Äức luôn trong tình trạng thiếu nhân viên. Ảnh: C.A
Kiệt sức khi dịch bùng phát
Äầu tháng 7, có những ngà y phưá»ng Bình Chiểu, TP.Thá»§ Äức, ghi nháºn hÆ¡n 100 ca mắc Covid-19, trạm y tế liên tục nháºn cuá»™c gá»i cấp cứu, nhiá»u đến mức má»i ngưá»i bị ám ảnh bởi tiếng chuông Ä‘iện thoại.
“Anh em y tế kiệt sức, ngưá»i bệnh gá»i đến từ khắp nÆ¡i, nghe Ä‘iện thoại quá nhiá»u đến mức chúng tôi phải đổi nhạc chuông liên tục”, bác sÄ© Lê Bá Kông, Trưởng Trạm Y tế phưá»ng Bình Chiểu, TP.Thá»§ Äức, nói vá» lúc cao Ä‘iểm chống dịch, dồn dáºp các ca nhiá»…m.
Phưá»ng Bình Chiểu hÆ¡n 80.000 dân, khoảng 2/3 là ngưá»i tạm trú ở các phòng trá», rất nhiá»u khu trá» lụp xụp, phải dùng chung nhà vệ sinh. Sống chen chúc như nà y khiến dịch bệnh lây lan rất nhanh khi có ca nhiá»…m trong cá»™ng đồng. Phưá»ng có Khu công nghiệp Bình Chiểu, Khu chế xuất Linh Trung, lại giáp ranh chợ đầu mối Thá»§ Äức. Khi ấy, nhiá»u công nhân, thương lái đã được chÃch má»™t mÅ©i vaccine Covid-19 nên khá chá»§ quan. Ở chợ đầu mối, ngưá»i khuân vác, váºn chuyển hà ng hóa không Ä‘eo khẩu trang vì nóng, khó thở.
Theo bác sÄ© Kông, y tế phưá»ng đã chuẩn bị các phương án xá» lý dịch nhưng khi số ca tăng nhanh đầu tháng 7 há» bị rÆ¡i và o thế “không kịp trở tay”, không kịp ngăn chặn dịch.
Khởi đầu, dịch bùng phát ở má»™t công ty vá»›i 140 ca nhiá»…m. Công nhân thuá»™c diện F1, F2 khai báo có ngà y lên đến 700 ngưá»i. “Trạm y tế quá tải vì phải là m lượng lá»›n thá»§ tục hồ sÆ¡, không kịp xác minh nhiá»u trưá»ng hợp”, bác sÄ© Kông nói. Trạm chỉ có 10 nhân sá»±, trong đó 2 nhân sá»± Ä‘i há»c bác sÄ©, chỉ còn 8 ngưá»i gồng gánh má»i việc lúc bùng dịch thì không thể truy vết kịp.

Trạm y tế phưá»ng Bình Chiểu chuyển bệnh nhân F0 lên bệnh viện. Ảnh: TYT Bình Chiểu
Các y bác sÄ© Ä‘á»u phải là m việc đêm hôm, không có thá»i gian nghỉ ngÆ¡i. Trang thiết bị y tế không đủ đáp ứng, thiếu thốn nhiá»u thứ từ phương tiện chống dịch cho đến xe cấp cứu. Nguồn thuốc Ä‘iá»u trị thá»i Ä‘iểm ấy cÅ©ng không có, các bác sÄ© phải váºn động từ nhà hảo tâm.
Mượn được má»™t chiếc ôtô cá»§a ngưá»i quen, bác sÄ© Kông tổ chức khám bệnh ban đêm bằng hình thức nhanh nhất có thể. “Bệnh nhân đứng sẵn, tôi ngồi trên xe gá»i Ä‘iện thoại thăm há»i nhanh tình hình, lấy thuốc để sẵn trên xe phát”, bác sÄ© Kông nói. Ban ngà y há»p hà nh và nhiá»u việc khác nên tầm 19-20h anh bắt đầu Ä‘i khám táºn nhà F0, có khi đến 2-3h sáng vẫn chưa xong.
Thá»i Ä‘iểm ấy, các bệnh viện Covid quá tải. “Có nhiá»u đêm, chúng tôi đưa bệnh nhân đến 3 bệnh viện nhưng không được nháºn vì không có oxy. Có ngà y lên đến hÆ¡n 100 ca mắc”, bác sÄ© Kông chia sẻ.
Bác sÄ© Kông cho biết, nếu trạm y tế phưá»ng không nháºn được sá»± há»— trợ, chi viện nhân lá»±c, trang thiết bị kịp thá»i thì sẽ rất khó khăn đồng thá»i bà y tá» sá»± lo lắng khi lá»±c lượng chi viện rút Ä‘i và nháºn định cần phải tÃnh toán tìm nguồn nhân lá»±c bổ sung.
(còn nữa)
Nguồn: Báo Dân Việt
Xem Bà i viết gốc