Giải pháp thiết thực để chấn hưng văn hóa

GS-TSKH VŨ MINH GIANG, Chủ tịch Hội đồng Khoa h�c và �ào tạo (�HQG Hà Nội):

Phải khơi dậy khát v�ng dân tộc

Một trong những đi�u quyết định thành công trong sự nghiệp phát triển, đưa đất nước đi tới phồn vinh là phải khơi dậy khát v�ng của cả dân tộc, đặc biệt là giới trẻ, như tinh thần �ại hội �ại biểu toàn quốc lần thứ XIII của �ảng đã chỉ ra.

Giáo dục văn hóa, lịch sử cho m�i tầng lớp từ lãnh đạo đến nhân dân, nhất là tầng lớp thanh thiếu niên cần được coi như một nhiệm vụ mang tầm chiến lược. Khát v�ng sẽ dẫn tới tự tin và có thể biến tất cả những gì mình có thành lợi thế trong quá trình cạnh tranh quốc tế.

Trong thá»�i kỳ hiện nay, văn hóa không chỉ là tài sản để chúng ta cất giữ, để chúng ta nâng niu, để chúng ta tá»± hào mà phải được coi là “sức mạnh má»�m” của đất nÆ°á»›c để có thể mở rá»™ng hợp tác cạnh tranh sòng phẳng trên trÆ°á»�ng quốc tế. Ä�ẩy mạnh ngoại giao văn hóa không chỉ dừng ở những hoạt Ä‘á»™ng giá»›i thiệu hình ảnh Việt Nam ra bên ngoài mà phải có những tính toán dài hÆ¡i và hiệu quả, trong đó đặc biệt coi trá»�ng thế mạnh của con ngÆ°á»�i Việt Nam. Ngoài ra, việc làm sống dậy các di sản, di tích cÅ©ng là má»™t giải pháp quan trá»�ng, cần được đặc biệt quan tâm.

GS-TSKH TRẦN NGỌC THÊM, Trư�ng �H Khoa h�cXã hội và Nhân văn TP HCM (�HQG TP HCM):

Xây dá»±ng con ngÆ°á»�i hiện đại – công dân toàn cầu

Văn hóa Việt Nam trong th�i gian qua biến động rất mạnh. �ầu thế kỷ XX, do ảnh hưởng của văn hóa phương Tây, những năm 1950 do ảnh hưởng của văn hóa xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là sau �ổi mới, văn hóa biến động cực mạnh.

Từ việc trÆ°á»›c đây coi trá»�ng yếu tố tinh thần hÆ¡n vật chất thì ngày nay yếu tố vật chất có phần trá»™i hÆ¡n. TrÆ°á»›c đây tính cá»™ng đồng làng xã thống trị thì nay tuy nó cÅ©ng vẫn còn rất mạnh (thể hiện ở tính a dua, chịu sá»± chi phối của ý kiến số đông) nhÆ°ng bên cạnh đó, tính cá nhân đã mạnh lên. Cái cần là bản lÄ©nh cá nhân thì vẫn còn yếu, nhÆ°ng thay vào đó là tính cá nhân ích ká»·. Mối quan hệ giữa kinh tế và văn hóa là không tÆ°Æ¡ng xứng. Quan Ä‘iểm rất đúng đắn của Ä�ảng vá»� việc văn hóa là ná»�n tảng tinh thần, là Ä‘á»™ng cÆ¡ và mục tiêu của phát triển khi Ä‘i vào thá»±c tế lại chÆ°a Ä‘Æ°Æ¡c triển khai đầy đủ. Chúng ta Ä‘ang tiến hành công nghiệp hóa và đô thị hóa, có nghÄ©a là Ä‘ang xây dá»±ng đất nÆ°á»›c phát triển trong khi chÆ°a có con ngÆ°á»�i đô thị và công nghiệp. Do vậy, trÆ°á»›c mắt chúng ta cần tập trung xây dá»±ng hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị con ngÆ°á»�i Việt Nam vá»›i những phẩm chất cần thiết của con ngÆ°á»�i hiện đại – công dân toàn cầu.

TS PHAN THANH HẢI, Giám đốc Sở VH-TT tỉnh Thừa Thiên – Huế:

�ẩy mạnh xã hội hóa nguồn lực bảo tồn di sản

Giai đoạn 2021-2025, nhà nước cần có thêm nguồn đầu tư khác để bổ sung cho việc trùng tu tôn tạo và phát huy giá trị các hệ thống di tích, công trình có quy mô nh�. �ồng th�i yêu cầu các địa phương cần quan tâm đầu tư cho công tác kiểm kê, lập hồ sơ và số hóa một cách toàn diện các di sản văn hóa tại địa phương mình gắn li�n với chương trình số hóa di sản văn hóa của quốc gia. Cần cải cách, đi�u chỉnh một số chính sách để đẩy mạnh hợp tác công tư, xã hội hóa nguồn lực bảo tồn di sản nhằm có thêm nguồn lực đầu tư ở khu vực này.

Di sản văn hóa không chỉ là sự hiển hiện, là cầu nối của quá khứ đến hiện tại và tương lai mà còn thực sự là một nguồn lực to lớn để phát triển đất nước một cách hài hòa, b�n vững. Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu và phát triển kinh tế số hiện nay, văn hóa càng xứng đáng được quan tâm để đầu tư và khai thác một cách có hiệu quả.

TS TRẦN TUYẾT �NH, Vụ trưởng Vụ Gia đình, Bộ VH-TT-DL:

Gìn giữ các giá trị tốt đẹp trong gia đình

Khát v�ng phát triển đất nước hùng cư�ng và giàu bản sắc văn hóa đã và đang đặt ra những yêu cầu cấp thiết đối với sự nghiệp giáo dục nhân cách con ngư�i nói chung và giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình nói riêng. Tất cả những đi�u này nhằm tạo nên con ngư�i Việt Nam có tầm vóc thể lực, phong phú v� tinh thần, trong sáng v� đạo đức, có đủ trí tuệ, tài năng, đưa nước ta hội nhập với n�n văn minh của nhân loại song vẫn giữ vững được những bản sắc văn hóa dân tộc.

Ä�ể chủ trÆ°Æ¡ng “xây dá»±ng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa và chuẩn má»±c con ngÆ°á»�i gắn vá»›i giữ gìn, phát triển hệ giá trị gia đình Việt Nam trong thá»�i kỳ má»›i” của Ä�ảng Ä‘i vào cuá»™c sống, tôi kiến nghị Chính phủ, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ, các bá»™, ngành, địa phÆ°Æ¡ng cần có những hành Ä‘á»™ng cụ thể, quyết liệt nhằm xây dá»±ng gia đình Việt Nam đáp ứng thá»�i kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và há»™i nhập quốc tế.

Ông LÊ VĂN HOA, Phó Giám đốc Sở VH-TT tỉnh Khánh Hòa:

Văn hóa biển làm gốc để phát triển du lịch biển

�ể phát huy văn hóa biển, nhất là tỉnh Khánh Hòa có b� biển dài, có quần đảo Trư�ng Sa là ti�n tiêu của Tổ quốc, cần có sự đầu tư v� văn hóa biển xứng tầm. Văn hóa biển phải là gốc để giữ gìn và phát triển kinh tế, bảo vệ biển đảo.

Chúng ta phải gìn giữ nét văn hóa, các thiết chế văn hóa của cộng đồng ngư dân ven biển bằng sự đầu tư quan tâm của Nhà nước thông qua việc đầu tư, tôn tạo các đình lăng, miếu mạo. Hoặc có cơ chế để các nhà đầu tư vào Khánh Hòa phải cam kết đóng góp kinh phí đầu tư thiết chế văn hóa, đưa văn hóa biển vào các hoạt động du lịch để giới thiệu quảng bá hình cho bạn bè trong nước và quốc tế. Ở nhi�u nước, văn hóa vùng mi�n chính là cái gốc, tạo thành động lực để du lịch phát triển.

Ông �ẶNG GIA DUẨN, Phó Giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh �ắk Lắk:

Bảo tồn và phát huy các giá trị cồng chiêng

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, không gian văn hóa cồng chiêng ở �ắk Lắk nói riêng, Tây Nguyên nói chung đang đứng trước khó khăn, thách thức, do quá trình chuyển biến v� kinh tế, xã hội, tín ngưỡng, đã và đang tác động mạnh mẽ, làm thay đổi cuộc sống của đồng bào các dân tộc.

Công tác truy�n thông, giáo dục pháp luật v� di sản văn hóa, v� bảo tồn và phát huy di sản văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên có lúc, có nơi chưa thư�ng xuyên, kịp th�i. � thức, trách nhiệm bảo vệ, gìn giữ, phát huy di sản văn hóa cồng chiêng của một bộ phận nhân dân chưa cao. Nhi�u nơi cồng chiêng không còn mang ý nghĩa linh thiêng mà trở thành vật buôn bán, trao đổi, phục vụ cho mục đích khác, văn hóa cồng chiêng đang có nguy cơ mai một, cần được bảo vệ kịp th�i.

Ä�ể thá»±c hiện các ná»™i dung theo cam kết, bảo tồn và phát huy các giá trị cồng chiêng, từ năm 2007 đến nay, tỉnh Ä�ắk Lắk đã có 4 Nghị quyết và Ä‘ang trình HÄ�ND tỉnh ban hành “Nghị quyết bảo tồn và phát huy văn hóa cồng chiêng tỉnh Ä�ắk Lắk giai Ä‘oạn 2022-2025”.

Nhà thơ NGUYỄN KIM HUY, Chủ tịch Hội Nhà văn TP �à Nẵng:

Xây dựng n�n văn hóa hiện đại tiếp nối truy�n thống

Hội nghị văn hóa toàn quốc diễn ra đúng lúc, đúng th�i điểm quan tr�ng vì có rất nhi�u lĩnh vực văn hóa chúng ta cần phải chấn chỉnh. �ạo đức xã hội xuống cấp, văn hóa mạng đang có những diễn biến vô cùng phức tạp. 

Quan hệ giữa con ngư�i với con ngư�i trong xã hội hiện nay có rất nhi�u vấn đ� chúng ta cần phải soi r�i lại dưới ánh sáng văn hóa dân tộc, dưới những nhận thức của mỗi con ngư�i trong cách ứng xử văn hóa, trong gia đình, trong cơ quan, trong xã hội. Từ đó có thể xây dựng một n�n văn hóa xã hội Việt Nam hiện đại đúng như chúng ta mong đợi cũng như tiếp nối được truy�n thống văn hóa cực kỳ quý báu ngàn đ�i của cha ông.

Ca sĩ QUANG HÀO, Giám đốc Nhà hát Trưng Vương (TP �à Nẵng):

Nhìn nhận đúng v� tầm quan tr�ng của văn hóa

Vừa qua, những ồn ào trong giá»›i nghệ sÄ© xung quanh việc làm từ thiện, quảng cáo hay nghệ sÄ© phát tán tin sai lệch… đã khiến khán giả thất vá»�ng và hoài nghi vá»� các giá trị chân, thiện, mỹ. Làm sao để showbiz Việt không còn là nÆ¡i dung dưỡng cho những vấn Ä‘á»� nhÆ° vậy? Phải chăng sá»± tá»± do thái quá trên môi trÆ°á»�ng mạng khiến ngÆ°á»�i nổi tiếng có cách hành xá»­ thiếu văn hóa, phát ngôn thiếu cẩn trá»�ng, làm ảnh hưởng đến giá»›i nghệ sÄ© nói chung và tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c đến công chúng trẻ? Ä�ó là những vấn Ä‘á»� cần được đặt ra trong việc xây dá»±ng con ngÆ°á»�i văn hóa, nhÆ° Nghị quyết Ä�ại há»™i lần thứ XIII của Ä�ảng Ä‘á»� cập: “Xây dá»±ng con ngÆ°á»�i Việt Nam phát triển toàn diện, gắn kết chặt chẽ, hài hòa giữa giá trị truyá»�n thống và giá trị hiện đại”.

Tôi rất quan tâm đến hội nghị này và vui mừng khi việc xây dựng hệ giá trị con ngư�i Việt Nam được đặt ra. Tôi kỳ v�ng hội nghị là dịp để nhìn nhận đúng v� vị trí, vai trò, tầm quan tr�ng của văn hóa; từ đó có thể đầu tư xứng tầm cho văn hóa, đầu tư chất lượng hoạt động văn hóa, nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực làm văn hóa, bảo vệ và phát huy các giá trị văn hóa.

Ông A JAR (ngư�i dịch sử thi của dân tộc Ba Na và Xê �ăng của tỉnh Kon Tum):

Gìn giữ văn hóa Tây Nguyên

Văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc Tây Nguyên đang ngày càng mai một. Những ngư�i trẻ tuổi th� ơ với những ngh�, nét văn hóa đặc trưng của dân tộc mình.

Trong th�i gian tới, chính quy�n cần quan tâm hơn nữa, có những biện pháp khuyến khích để đồng bào dân tộc gìn giữ nét văn hóa của dân tộc. Cần có sự hỗ trợ v� vật chất của chính quy�n để những nghệ nhân, những ngư�i có tâm huyết, có kiến thức, có trình độ có thể truy�n dạy lại những nét văn hóa truy�n thống cho thế hệ sau. Riêng đối với những ngư�i tham gia h�c, cũng cần hỗ trợ chút ít v� vật chất để khuyến khích h� đi h�c bởi đa phần đ�u có hoàn cảnh khó khăn, gi� đi h�c ngư�i ta phải đi làm để kiếm sống hoặc nghỉ ngơi sau ngày làm việc.