Giải ‘bài toán’ nhà ở cho công nhân tại TP HCM

Khu lưu trú công nhân Thiên Phát nằm trong Khu chế xuất Linh Trung II (phư�ng Bình Chiểu, TP Thủ �ức) có gần 400 căn hộ. Mỗi căn diện tích 35 m2, giá thuê mỗi tháng từ 1,7-2,2 triệu đồng. Các phòng được ban quản lý đăng ký tạm trú dài hạn để ngư�i thuê sử dụng điện, nước đúng giá. Ngay tầng trệt, chủ đầu tư mở nhà trẻ, nhận giữ ngoài gi� để lao động thuận tiện tăng ca. Công nhân muốn thuê phải có hợp đồng lao động.

Ông Nguyễn Văn Lợi, Tổng giám đốc Công ty cổ phần đầu tư xây dựng sản xuất dịch vụ du lịch Thiên Phát cho hay, sau gần 7 năm hoạt động, khu lưu trú luôn kín chỗ. Lúc nào khu nhà cũng có hơn 30 công nhân đăng ký trong danh sách ch� phòng trống để thuê. Khi đợt dịch thứ 4 bùng phát, chỉ 10 ngư�i xin trả phòng v� quê do nhà máy không có việc làm.

Theo ông Lợi, nhu cầu thuê nhà ở lâu dài của công nhân rất lớn. Cách đây 10 năm, khi nghe Thiên Phát được cấp phép dự án nhà lưu trú cho công nhân, chủ tịch một tập đoàn của Nhật Bản, đầu tư vào Khu công nghệ cao, đã đ� nghị được trả trước 15 năm ti�n thuê để giữ chỗ cho ngư�i lao động của mình.

“Chúng tôi cÅ©ng muốn xây má»›i và làm ngay nhÆ°ng để thá»±c hiện được không phải dá»…”, ông Lợi nói và dẫn chứng đối diện khu lÆ°u trú này là dá»± án 500 căn, thá»�i hạn thuê đất 50 năm, bắt đầu từ năm 2008 nhÆ°ng đến nay chÆ°a thể triển khai. Ngoài ra, công ty cÅ©ng được giao hai khu đất tổng diện tích 24,4 ha làm nhà ở cho công nhân làm việc trong Khu công nghệ cao nhÆ°ng 10 năm chÆ°a thá»±c hiện được vì vÆ°á»›ng thủ tục.

Theo Tổng giám đốc Công ty Thiên Phát, chủ trÆ°Æ¡ng xây nhà ở cho công nhân có từ lâu nhÆ°ng thá»�i gian qua thành phố thá»±c hiện không quyết liệt. Nhiá»�u khu đất trÆ°á»›c kia được quy hoạch làm nhà ở xã há»™i, nhà lÆ°u trú giá»� biến thành “đất vàng” nên càng khó. Quỹ đất ngày càng ít nên thay vì xây bán, các dá»± án nhà ở cho công nhân cần Æ°u tiên cho thuê để sàng lá»�c, chá»�n những ngÆ°á»�i thá»±c sá»± có nhu cầu, sau đó má»›i bán lại.

TÆ°Æ¡ng tá»±, ông Lê Hữu NghÄ©a, Giám đốc Công ty TNHH Xây dá»±ng ThÆ°Æ¡ng mại Lê Thành – doanh nghiệp đã cung cấp ra thị trÆ°á»�ng khoảng 7.000 căn há»™ cho ngÆ°á»�i thu nhập thấp, cho rằng rào cản lá»›n nhất hiện nay là thủ tục. Dá»± án nhà ở thÆ°Æ¡ng mại mất từ 4-5 năm để hoàn thiện hồ sÆ¡, pháp lý, còn vá»›i nhà ở xã há»™i quy trình thủ tục khó gấp nhiá»�u lần, thá»�i gian kéo dài hÆ¡n. Vì vậy để thu hút nhà đầu tÆ° tham gia xây nhà ở xã há»™i, thành phố cần tạo thêm cÆ¡ chế, chính sách, nhất là rút ngắn khâu thủ tục

TS Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM nói rằng, th�i gian trả góp mua nhà ở xã hội đã được nâng lên 25 năm, số ti�n trả hàng tháng cũng nh� hơn so với quy định 10-15 năm như trước đây. Tuy nhiên để mua được nhà, ngư�i lao động phải có khoản tiết kiệm 200-300 triệu đồng. Với mức thu nhập mỗi tháng chỉ 8-10 triệu đồng và mặt bằng giá hiện tại, phần lớn công nhân chỉ có thể bảo đảm cuộc sống tối thiểu ở thành phố chứ khó tích lũy.

Do đó, theo ông Ngân, nhà nước cần dành một phần của nguồn đầu tư công 2,87 triệu tỷ đồng tập trung cho khu vực tư, tức hỗ trợ cho doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh, xây dựng các khu ký túc xá, khu lưu trú đảm bảo an toàn cho ngư�i lao động, giữ h� ở lại với thành phố.

Số liệu từ Sở Xây dá»±ng TP HCM, hiện thành phố có hÆ¡n 99.000 căn há»™ cho thuê vá»›i hÆ¡n 723.000 phòng, số ngÆ°á»�i thuê gần 1,7 triệu ngÆ°á»�i, trong đó 886.000 công nhân. Má»›i đây, thành phố có chủ trÆ°Æ¡ng sẽ xây má»™t triệu căn nhà giá rẻ nhằm thay thế chung cÆ° cÅ©, nhà trên kênh rạch, khu nhà trá»�… để ngÆ°á»�i lao Ä‘á»™ng, ngÆ°á»�i thu nhập thấp tiếp cận.

Ông Phạm Chí Tâm, Phó chủ tịch Liên đoàn lao động TP HCM cho hay hiện 90% công nhân ngoại tỉnh đang sống trong các khu nhà tr� do ngư�i dân đầu tư. Các chủ nhà tr� có vai trò rất lớn trong giải quyết chỗ ở cho ngư�i lao động. Do đó thành phố cần có chính sách hỗ trợ vốn vay để ngư�i dân cải tạo chỗ ở, nâng cấp, xây các phòng tr� đạt chuẩn, cho thuê giá hợp lý.

Thực tế, từ năm 2011, thành phố đưa ra chương trình cho hộ gia đình, cá nhân vay vốn xây mới hoặc sửa chữa nhà tr� để công nhân thuê. Tuy nhiên, thông tin từ Quỹ Phát triển nhà ở TP HCM, sau gần 10 năm, rất ít chủ tr� tiếp cận được nguồn vốn này vì khó đáp ứng tiêu chí xét duyệt. Thành phố cần đa dạng nguồn vốn với thủ tục đơn giản và lãi suất hợp lý giúp các chủ nhà tr� dễ tiếp cận.

�ể đẩy nhanh tiến độ phát triển nhà ở cho công nhân, Phó giám đốc Sở Xây dựng TP HCM Huỳnh Thanh Khiết cho biết sắp tới thành phố sẽ dùng quỹ đất còn trống ở các khu công nghiệp, khu chế xuất xây nhà lưu trú cho công nhân thuê.

Bước tiếp theo, thành phố sẽ rà soát lại tất cả quỹ đất còn lại của nhà nước, chuyển mục đích sử dụng để m�i g�i nhà đầu tư. �ồng th�i, chính quy�n cũng đơn giản các thủ tục nhằm khuyến khích doanh nghiệp thay vì làm nhà ở thương mại sẽ tham gia xây nhà ở xã hội.

Theo khảo sát của Sở Xây dựng TP HCM, công nhân chỉ có thể dành 15-20% thu nhập hàng tháng, tương đương 1,5-2 triệu đồng chi trả cho nhà ở. Việc này khiến th�i gian chi trả khi mua nhà của công nhân kéo dài, nhà đầu tư chậm thu hồi vốn nên không mặn mà. Vì vậy, ngoài hỗ trợ ngư�i mua dễ vay vốn từ ngân hàng chính sách với lãi suất 4,8%/năm, thành phố sẽ có phương án hỗ trợ các doanh nghiệp xây dựng nhà ở dành cho ngư�i thu nhập thấp.

“Sở Xây dá»±ng sẽ Ä‘á»� xuất vấn Ä‘á»� này lên UBND thành phố, sau đó báo cáo Trung Æ°Æ¡ng để có chính sách tổng thể, nhằm phát triển hiệu quả nhà ở xã há»™i, giúp ngÆ°á»�i lao Ä‘á»™ng dá»… tiếp cận”, ông Khiết nói.

Chủ tịch UBND thành phố Phan Văn Mãi cho biết nếu có chính sách tốt, vài tháng nữa TP HCM có thể cải tạo hàng trăm, thậm chí hàng trăm nghìn nhà tr� để ngư�i lao động cải thiện ngay chỗ ở. Còn việc xây các chung cư 5-10 tầng phải một năm nữa thành phố mới có thể thực hiện.

Lê Tuyết