Trong lịch sá» hiện đại, có lẽ chưa bao giá» loà i ngưá»i phải đối mặt vá»›i cuá»™c khá»§ng hoảng nghiêm trá»ng còn hÆ¡n cả hai cuá»™c chiến tranh thế giá»›i trong thế ká»· 20, khi chỉ hÆ¡n 3 tháng, đại dịch Covid-19 đã lan khắp toà n cầu vá»›i 211 quốc gia và vùng lãnh thổ có ngưá»i nhiá»…m, gần 110.000 ngưá»i tá» vong, hÆ¡n 4 tá»· ngưá»i phải thá»±c hiện cách ly.
Ná»—i lo sợ bao trùm gần 8 tá»· ngưá»i dân, là m Ä‘au đầu tất cả nguyên thá»§ quốc gia, kể cả những nước hùng cưá»ng nhất.
Bất an là điá»u đáng sợ số má»™t cá»§a con ngưá»i và rõ rà ng, sá»± bất an cá»§a toà n nhân loại còn đáng lo ngại hÆ¡n rất nhiá»u so vá»›i sá»± suy giảm cá»§a ná»n kinh tế toà n cầu, bởi dù già u có và hiện đại đến đâu thì con ngưá»i cÅ©ng không thể vui vẻ, hạnh phúc khi phải đối diện vá»›i sá»± nguy hiểm.
Sức khá»e, tÃnh mạng là yếu tố tiên quyết trong cuá»™c sống. Äó là chân lý!
Nhưng không phải lúc nà o chúng ta cÅ©ng nháºn thức và triển khai thá»±c hiện các hà nh động vá»›i ưu tiên trước hết vì sức khá»e, tÃnh mạng, an toà n cuá»™c sống con ngưá»i. Thá»±c tế là bao năm qua, nhiá»u quốc gia thưá»ng mải mê “chạy Ä‘ua†phát triển tiá»m lá»±c kinh tế và quân sá»± để già nh ngôi thứ hùng cưá»ng, cuốn cả thế giá»›i và o cuá»™c Ä‘ua ấy. Nhân loại cÅ©ng dồn rất nhiá»u công sức, cá»§a cải, trà tuệ để nghiên cứu phát triển những công nghệ, phương tiện hiện đại vá»›i mục tiêu lợi nhuáºn gần như được đặt lên hà ng đầu mà quên Ä‘i rằng chÃnh những công nghệ đó Ä‘ang “lưá»i hóa” con ngưá»i, đấy là còn chưa tÃnh đến hiệu quả thá»±c chất mà chúng mang lại. Äể chạy theo những “cuá»™c Ä‘ua” ấy, chúng ta đã lấy mất bao tà i nguyên thiên nhiên? Hà ng triệu nhà máy đã và đang đưa bao nhiêu khà thải, nước thải, chất thải độc hại ra môi trưá»ng? Äến bao giá» hà ng tá»· tấn váºt dụng hư há»ng và bị thay thế do lá»—i thá»i má»›i có thể phân há»§y, hay chúng sẽ dần chiếm mất sá»± sống?
Dù muốn hay không, đại dịch Covid-19 đã buá»™c má»i tổ chức, doanh nghiệp, quốc gia và má»—i ngưá»i phải “sống cháºm”. Trong bối cảnh lần đầu tiên gần như toà n thế giá»›i phải thá»±c hiện giãn cách xã há»™i, rất nhiá»u nÆ¡i phải cách ly, tháºm chà là phong tá»a tuyệt đối như chấp hà nh lệnh giá»›i nghiêm, có nhiá»u thá»i gian để chiêm nghiệm, suy ngẫm, rồi má»—i giá» lại tiếp nháºn thông tin hà ng nghìn ngưá»i tá» vong vì dịch bệnh… con ngưá»i chưa khi nà o cảm thấy cuá»™c sống lại chông chênh như thế!
Là m gì để có cuá»™c sống thá»±c sá»± hạnh phúc là suy nghÄ© cá»§a hà ng tá»· ngưá»i trong những ngà y phải “sống cháºm” để ứng phó vá»›i đại dịch nguy hiểm. Qua nguy biến do chá»§ng má»›i cá»§a virus Corona gây ra, má»—i chúng ta cà ng nháºn rõ thế giá»›i Ä‘ang có rất nhiá»u Ä‘iá»u phi lý. LÄ©nh vá»±c y tế để chăm sóc, bảo vệ sức khá»e, tÃnh mạng con ngưá»i lẽ ra là quan trá»ng nhất, cần được quan tâm nhiá»u nhất, thì không Ãt quốc gia đã giảm chi tiêu y tế để tăng chi tiêu quân sá»±; thừa vÅ© khà hiện đại mà lại thiếu trang thiết bị cứu ngưá»i. Rất nhiá»u việc con ngưá»i đã và đang táºp trung nghiên cứu, sản xuất được gắn mác “vì sá»± phát triển†nhưng thá»±c chất cà ng gây nguy hiểm cho cuá»™c sống, tháºm chà có thể dẫn tá»›i nguy cÆ¡ thế giá»›i diệt vong như vÅ© khà sinh há»c, hóa há»c, hạt nhân. Sản xuất công nghiệp ồ ạt, tác động quá nhiá»u và o tá»± nhiên tất yếu dẫn đến biến đổi khà háºu toà n cầu và dịch bệnh Ä‘e dá»a sá»± sống muôn loà i…
Thế giá»›i hãy thức tỉnh và đoà n kết lại vì cuá»™c sống thá»±c sá»± thanh bình, hạnh phúc là lá»i kêu gá»i khẩn thiết và cÅ©ng là mong ước cá»§a má»i ngưá»i, má»i nhà , nhất là trong đại dịch nguy hiểm nà y. Vừa qua, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres liên tiếp hai lần kêu gá»i ngừng bắn toà n cầu, trong đó có câu nói rất đáng để ngưá»i đứng đầu các quốc gia suy ngẫm: “Virus SARS-CoV-2 hoà nh hà nh đã thể hiện rõ sá»± Ä‘iên rồ cá»§a chiến tranh. Äó là lý do tại sao hôm nay tôi kêu gá»i ngừng bắn toà n cầu ngay láºp tức ở tất cả má»i nÆ¡i trên thế giá»›i”. Trước đó, trong bà i phát biểu đặc biệt vá» phát triển bá»n vững và biến đổi khà háºu, tại Islamabad (Pakistan) ngà y 16-2, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cÅ©ng đã nhấn mạnh: Biến đổi khà háºu là trở ngại nghiêm trá»ng và cấp bách nhất đối vá»›i sá»± ổn định, thịnh vượng toà n cầu. Và những ná»— lá»±c chung lá»›n lao hÆ¡n từ má»i quốc gia cÅ©ng như từ má»—i cá»™ng đồng trên thế giá»›i đóng vai trò cần thiết để đối phó vá»›i cuá»™c khá»§ng hoảng nghiêm trá»ng nà y.
Không an là nh thì chẳng thể có hạnh phúc. Nhưng má»™t tổ chức hay má»™t và i quốc gia thì không thể tạo ra hòa bình và sá»± an là nh. Chiến tranh, ô nhiá»…m môi trưá»ng, biến đổi khà háºu, dịch bệnh nguy hiểm là kẻ thù chung cá»§a toà n nhân loại, không từ má»™t ai và chỉ khi toà n thế giá»›i thá»±c sá»± Ä‘oà n kết chung tay má»›i có thể giải quyết. Vì thế, đã đến lúc tất cả quốc gia cần thay đổi nháºn thức vá» sá»± phát triển vá»›i ưu tiên cao nhất là vì sá»± an là nh, hạnh phúc thá»±c sá»± cá»§a con ngưá»i. Thay vì đầu tư tốn kém cho sản xuất vÅ© khÃ, chạy Ä‘ua vÅ© trang và phát triển những ngà nh công nghiệp không thá»±c sá»± cần thiết gây biến đổi khà háºu, há»§y hoại sá»± sống, cần táºp trung cho 3 lÄ©nh vá»±c trá»ng yếu nhất là phát triển nông nghiệp để bảo đảm lương thá»±c, thá»±c phẩm; phát triển y tế để chăm sóc sức khá»e và phát triển năng lượng sạch để giữ gìn môi trưá»ng sống.
Nếu không sá»›m thay đổi nháºn thức và thá»±c sá»± Ä‘oà n kết, cùng tá»± giác chung tay hà nh động thì nhân loại sẽ không có cÆ¡ há»™i sá»a sai!
CÃT HUY QUANG
#vnah