Theo lá»i kể, trên bà n là m việc cá»§a Bác thưá»ng có má»™t bình hoa Huệ. Äó là mối tình đầu cá»§a Bác khi còn là chà ng trai trẻ Nguyá»…n Tất Thà nh. Ngưá»i con gái đó tên Lê Thị Huệ hay còn gá»i là Út Huệ.
Bà có duyên được là há»c trò cá»§a cụ Phó bảng, há»c chữ Nho tại kiệt (ngõ) trên đưá»ng Äông Ba (Huế) từ khi còn nhá». Sau nà y, bà gặp lại Nguyá»…n Tất Thà nh và đã tôn thá» con ngưá»i ấy suốt cuá»™c Ä‘á»i. Sau cuá»™c chia ly trên Bến Nhà Rồng má»™t thá»i gian, Lê Thị Huệ nháºn được tin Nguyá»…n Tất Thà nh đã chết tại Hồng Công. Bà đau đớn tá»™t cùng.
Trong lần gặp gỡ nhà văn SÆ¡n Tùng ở ngôi chùa tu hà nh ở Bà Rịa – VÅ©ng tà u năm 1980, bà Lê Thị Huệ chia sẻ: “Tuổi trẻ cá»§a tôi u ám buồn và ngáºp chìm trong thương nhá»›. Tôi mong ngóng, chỠđợi má»™t con ngưá»i ở táºn bên kia trái đất. Không gì có thể tả được cái ná»—i lòng ngà y ấy… Thỉnh thoảng anh Diệp Văn Kỳ gặp tôi có nói: Cáºu Thà nh vẫn hoạt động bên Paris…â€.
Khi cụ Nguyá»…n Sinh Sắc tạ thế tại Cao Lãnh (1929), hai ngưá»i con là Nguyá»…n Thị Thanh và Nguyá»…n Sinh Khiêm không và o kịp, Lê Thị Huệ đã cùng những ngưá»i há»c trò cÅ© tổ chức lá»… tang chu đáo và để tang cụ…
Sau nà y, có những lần Bác đã há»i hai ông Bùi Công Trừng và Ung Văn Khiêm vá» cô Huệ nhưng cả hai ông Ä‘á»u nói chỉ biết rằng cô Huệ còn sống và đã Ä‘i tu, còn không biết thêm má»™t thông tin nà o nữa cả. Bác nghe xong rồi thở dà i…
Bà Lê Thị Huệ há»i SÆ¡n Tùng: “Ông ở cạnh cụ Hồ nhiá»u năm, có khi nà o thấy cụ nhắc tá»›i hai chữ tình yêu không?â€. SÆ¡n Tùng kể lại câu chuyện, năm 1960, khi Viện Văn há»c dịch xong táºp thÆ¡ “Nháºt ký trong tù†do Nam Trân dịch. Riêng bà i “Má»›i ra tù, táºp leo núiâ€, Bác có dịch lại trên Báo Nhân Dân, ký bút danh T.Lan: “Mây ấp núi, núi ôm mây/ Lòng sông sạch, chẳng mảy may bụi hồng/ Bùi ngùi dạo đỉnh Tây Phong/ Trông vá» cố quốc, chạnh lòng nhá»› aiâ€.
SÆ¡n Tùng vừa Ä‘á»c hết bà i thÆ¡, bà Lê Thị Huệ xúc động tháºt sá»±: “À, tôi nhá»› ra rồiâ€, bà đá»c tiếp luôn: “Nhá»› ai, ai nhá»›, nhá»› ai/ Biển Äông còn đó, non Äoà i còn đây/ Gìn và ng giữ ngá»c cho hay/ Cho đà nh lòng kẻ chân mây cuối trá»iâ€. Äúng cáºu Thà nh rồi! Cáºu Thà nh vẫn không quên tôi!â€.
Tạp chà Lịch sá» quân sá»± cá»§a Viện quân sá»± Hoa Kỳ, do má»™t số sÄ© quan Anh – Mỹ trong quân đội cá»§a Äồng Minh khi sang Äông Dương đóng ở Cao Bằng, có tá»±a đỠ“Tôi sống cạnh Chá»§ tịch Hồ Chà Minh từ những ngà y đầu khởi nghÄ©aâ€.
Há» kể lại, có dịp tiếp xúc vá»›i Chá»§ tịch Hồ Chà Minh, há» há»i: “Không phải tò mò mà trên danh nghÄ©a là ngưá»i đà n ông vá»›i nhau, tại sao Chá»§ tịch Hồ Chà Minh không lấy vợ, không láºp gia đình?â€.
Chá»§ tịch Hồ Chà Minh trả lá»i má»™t cách chân tình và thân máºt: “Khi còn trẻ phải Ä‘i hoạt động cách mạng, khi già nh được độc láºp thì đã già , nên không dám tÃnh chuyện đó. Trước khi tôi ra Ä‘i, tôi có yêu má»™t ngưá»i con gái, ngưá»i con gái đó cÅ©ng rất yêu tôi. Nhưng phải dừng lại chuyện yêu đương, sau nhiá»u năm mất liên lạc, tôi không biết ngưá»i con gái đó Ä‘ang ở đâu, còn hay mấtâ€.
(St)