Chiếc tivi của một th�i

Năm 1989, làng tôi có chiếc tivi đầu tiên của nhà ông Thiệng. Ông Thiệng là tài xế của một cơ quan nhà nước, ông thư�ng cùng những ngư�i bạn lái ôtô vào mi�n Nam mua xe máy v� quê bán. Trong làng, ông là ngư�i đầu tiên có xe máy và cũng là ngư�i đầu tiên có tivi.

Cả làng chỉ có một chiếc

Chiếc tivi Ä‘en trắng để ở thá»�m nhà, má»—i lần mở ra là cả làng kéo đến xem chật sân. Hôm nào trá»�i mÆ°a thì xem trong nhà. Tivi của ông Thiệng “phục vụ” dân làng tôi được má»™t thá»�i gian thì phải bán vì ngÆ°á»�i xem đông quá. Không chỉ ngÆ°á»�i trong làng mà ngÆ°á»�i ngoài làng cÅ©ng đến. Làng bên chÆ°a có chiếc tivi nào nên ngÆ°á»�i ta xem tivi nhà ông Thiệng nhÆ° là “địa chỉ văn hóa” của cả mấy làng.

�ến giữa năm 1990 thì nhà ông Vượng, ở đằng sau nhà ông Thiệng, cũng mua một chiếc tivi. Trước đó, nhà ông Thiệng là trung tâm thì nay đến lượt nhà ông Vượng thu hút ngư�i xem chật cả sân và chật cả nhà. Ông Vượng là ngư�i dễ tính nên cứ cho bà con xem thoải mái.

Chiếc tivi đen trắng của những ngày đã xa

Xem được một dạo thì nhà ông Vượng cũng chịu hết nổi. Vư�n nhà ông trơ trụi vì bị giẫm đạp và phá hoại, không còn được mấy trái cây nguyên. Cực chẳng đã, ông phải hạn chế ngư�i xem bằng cách thu ti�n.

Con trai ông ngáng cổng bằng một đoạn tre, hễ có ai đến thì phải b� ra 200 đồng mới được vào. Mỗi đêm xem tivi, nhà ông cũng thu được một khoản ti�n kha khá. Tuy nhiên, không phải ai cũng sẵn ti�n. Có ngư�i luôn có 200 đồng trong túi quần để đưa nhưng cũng có ngư�i không có ti�n mà lại muốn vào xem. Vậy là phải tìm cách. Một là ngồi bên cạnh gây cảm tình với ngư�i canh cổng một lúc rồi cũng được vào. Hai là đi tắt lối nhà hàng xóm. Cách đi tắt hơi mạo hiểm vì nếu lỡ chủ nhà nhìn thấy nói cho vài câu thì xấu hổ. Tuy nhiên, cũng ít khi chủ nhà bắt gặp, mà có gặp thì cũng làm lơ cho qua.

Lần n� có mấy ngư�i là dân thành phố v� quê chơi. Ở quê hơn chục ngày cũng có lúc chán mà nhà ngư�i thân nơi mình ở thì lại chẳng có tivi. Vậy là mấy ngư�i dân thành phố tìm đến nhà ông Vượng xem tivi cho đỡ buồn. Khi nhìn thấy cảnh thu ti�n thì h� không nhịn được cư�i. Xem được một lúc thì h� ra v�, khi v� h� nói với nhau:

– Xem tivi mà cÅ©ng mất tiá»�n, lần đầu tiên tôi nhìn thấy.

Năm 1993, làng tôi có thêm vài chiếc tivi nữa, khi đó xóm khác cũng đã có nên mỗi gia đình có tivi cũng chỉ quy tụ khoảng vài chục ngư�i xem là nhi�u.

Tivi mượn của cơ quan và những hiểu lầm

Tôi vào bộ đội năm 1993. Ban đêm không có tivi để xem. Cả tiểu đoàn chỉ có mỗi chiếc để ở nhà chỉ huy tiểu đoàn, chiến sĩ không được b� nhiệm vụ trực gác để xem tivi. Năm 1996, tôi ra quân. Tôi sống ở khu tập thể đài phát thanh một tỉnh mi�n Trung với anh tôi để ôn thi vào đại h�c. Khi này, anh tôi chưa vợ, hai anh em cũng không có tivi. Muốn xem thì phải vào xem tivi tập thể của đài.

Phòng xem tivi tập thể của đài có má»™t chiếc tivi ít khi có ngÆ°á»�i xem nên anh tôi mượn vá»� phòng mình dùng tạm. Xem được má»™t thá»�i gian thì cÆ¡ quan đòi lại. Anh tôi cố gắng tằn tiện để mua má»™t chiếc tivi màu. Lúc này, nhà chị Hạnh hàng xóm vẫn chÆ°a có tivi. Ở phòng bảo vệ cÅ©ng có má»™t chiếc nhÆ°ng chị Hạnh lại hay sang nhà anh tôi xem. Chị Hạnh là giáo viên trÆ°á»�ng cao đẳng, chồng là anh ChÆ°Æ¡ng – kỹ thuật viên của đài. Khi đó, hai vợ chồng má»›i cÆ°á»›i chÆ°a có con.

Cảnh quây quần đông đúc xem tivi Ä‘en trắng nay chỉ còn là ká»· niệm Ảnh: PINTEREST – MINH CHÂU – A.FAMILY

Có lần, đang ngồi xem tivi, tôi bực mình chửi một nhân vật trên tivi rất giống với ngư�i tôi ghét ngoài đ�i. Chị Hạnh lại tưởng là tôi nặng l�i với chị nên không xem tivi ở nhà anh tôi nữa. Chị giận tôi mãi. Ngày Tết, chị nấu mì tôm ăn vì lý do gì đó mà không phải vì thiếu thốn. Tôi lại nói:

– Tết là phải ăn bánh chÆ°ng má»›i đúng vị Tết.

Chị Hạnh lại nghĩ là tôi chê chị nghèo nên lại giận tôi tiếp. Thực ra, tôi còn nghèo hơn chị vì tôi còn đang đi h�c. Tôi đâu có ý chê bai gì chị mà chỉ buột miệng nói vậy thôi.

Trước đó, chiếc tivi mà anh tôi mượn của cơ quan cũng gây ra một xích mích nh�. Do anh tôi mượn hơi lâu nên anh trưởng phòng hành chính mới nặng l�i với anh tôi. Khi trả tivi thì anh bảo vệ đến lấy theo sự chỉ đạo của anh trưởng phòng. Anh bảo vệ sợ mất lòng anh tôi bèn nói với tôi:

– Nói vá»›i anh mày là tao lấy tivi vì anh T. chỉ đạo chứ tao không tá»± ý đâu nha.

Xem tivi ở ký túc xá sinh viên

Năm 1997, tôi vào đại há»�c. Ở nhà trá»� chẳng có tivi riêng mà phải xem nhá»� của chủ nhà. Năm sau (1998), tôi vào ký túc xá 135B Trần HÆ°ng Ä�ạo (quận 1, TP HCM) ở. Từ lầu 2 đến lầu 6 chỉ có 2 chiếc tivi ở phòng xem tập thể. Tivi thì nhiá»�u kênh. Có khi chỉ vì ngÆ°á»�i đòi xem kênh này, ngÆ°á»�i đòi xem kênh khác mà cãi nhau. Tuy nhiên, phần lá»›n là ngÆ°á»�i xem ngồi vá»›i nhau rất hòa thuận. Có lần tivi chiếu phim “Ngã ba Ä�ồng Lá»™c”, những ngÆ°á»�i ngồi xem hầu nhÆ° chÆ°a bao giá»� nghe tiếng vùng Nghệ – TÄ©nh trên tivi nhÆ°ng lại rất thích các lá»�i thoại bằng tiếng Hà TÄ©nh của bá»™ phim này. Há»� tá»� ra hứng thú thấy rõ bằng những lá»�i bình phẩm:

– Tiếng nói nghe rất thích. Phim rất hay.

Lần khác, tivi chiếu phim v� cuộc đ�i Bác Hồ, rất nhi�u ngư�i xem đã xúc động bồi hồi, cảm phục và yêu thương Bác vô vàn, mỗi ngư�i đ�u tự nhủ lòng phải gắng h�c tập, sống cho xứng đáng là thanh niên con cháu Bác Hồ.

Cảnh quây quần đông đúc xem tivi Ä‘en trắng nay chỉ còn là ká»· niệm Ảnh: PINTEREST – MINH CHÂU – A.FAMILY

Nhiá»�u lần, đài truyá»�n hình phát trá»±c tiếp cuá»™c thi “Tiếng hát truyá»�n hình” thu hút sinh viên chen nhau xem chật cả phòng. Những âm thanh của cuá»™c thi khi MC giá»›i thiệu thành phần ban giám khảo, thí sinh dá»± thi, dù đã xa hÆ¡n 20 năm, nay vẫn còn văng vẳng trong tôi.

Chiếc tivi ở ký túc xá là má»™t phần không thể thiếu của cuá»™c Ä‘á»�i sinh viên. Nhá»› những buổi xem chÆ°Æ¡ng trình “Gặp nhau cuối tuần”, sinh viên xem rất đông và cÆ°á»�i ầm Ä©. Những buổi chiếu phim “Tây du ký” cÅ©ng có nhiá»�u ngÆ°á»�i xem. Những bá»™ phim chúng tôi được xem trên tivi của ký túc xá thá»�i sinh viên nhÆ° “Mùa lá rụng trong vÆ°á»�n”, “Cầu sông Kwai”, “Giao thá»�i” đến bây giá»� tôi vẫn còn nhá»›.

Năm 2001, tôi v� quê sau 8 năm xa cách. Lúc này quê tôi đã có nhi�u tivi, ít nhất mỗi nhà một chiếc. Bây gi� không còn cảnh xem tivi tập thể nữa nhưng ký ức v� những chiếc tivi một th�i vẫn như thước phim nhè nhẹ trôi v� trong tôi mỗi lần nhớ lại. 

^(*) Ghi theo l�i kể của anh Phan Xuân Hậu

�ƠN VỊ TÀI TRỢ, �ỒNG HÀNH