Và o mùa xuân năm 1984, trong má»™t chuyến khảo sát để quy hoạch cÆ¡ sở sản xuất, Ä‘oà n cán bá»™ Nông trưá»ng “Giải phóng†– tỉnh Sông Bé (nay thuá»™c Bình Dương) do đồng chà Nhân – Thượng tá quân đội chuyển ngà nh, nguyên cán bá»™ Trung Ä‘oà n Bình Giã – dẫn đầu, ngược thượng nguồn sông Äồng Nai tá»›i má»™t vùng đồi rừng nguyên sinh đã xúc động, bà ng hoà ng trước má»™t cảnh tượng rất đỗi thiêng liêng.
Trên 3 chiếc võng dù cùng cá»™t chung đầu và o má»™t thân cây, là 3 bá»™ hà i cốt cá»§a 3 chiến sÄ© Quân giải phóng. Cạnh má»—i bá»™ hà i cốt là má»™t khẩu AK han rỉ, má»™t đôi dép cao su. Những bà ẩn vá» sá»± hy sinh cá»§a 3 chiến sÄ© giải phóng quân nhanh chóng được “giải mã†bởi bức thư bá»c gói kỹ cà ng trong ni lông và được cá»™t chặt ở đầu võng. Tuy những dòng viết run rẩy, nguệch ngoạc (vì bị thương, đói, khát), nhưng vá»›i những ý tứ, câu từ rất sáng rõ.
Những ngưá»i viết tá»± giá»›i thiệu: “Chúng tôi: 1. Lê Hoà ng VÅ©, quê Thái Bình; 2. Nguyá»…n ChÃ, quê Quảng Ngãi; 3. Trần Viết DÅ©ng, quê thà nh phố Sà i Gòn, chiến sÄ© thuá»™c Tiểu đội 1, Trung đội “Ký Conâ€, Trung Ä‘oà n BG (Bình Giã), Quân giải phóng miá»n Nam…â€
Những dòng thư đưa ngưá»i Ä‘á»c trở lại vá»›i má»™t sá»± kiện lịch sá» xảy ra cách hôm nay (2005) gần 40 năm. Ngà y đó, sau tráºn táºp kÃch cá»§a Trung Ä‘oà n Bình Giã và má»™t số đơn vị khác thuá»™c Bá»™ Tư lệnh Miá»n, diệt má»™t lá»±c lượng lá»›n quân Mỹ – Ngụy ở Bông Trang – Nhà Äá» (Thá»§ Dầu Má»™t), tháng 2/1966, trên đưá»ng rút vá» háºu cứ, má»™t tiểu đội, trong đó có các anh VÅ©, ChÃ, DÅ©ng, được phân công nghi binh, đánh lạc hướng địch, để trung Ä‘oà n trở vá» an toà n.
Má»™t tiểu đội 11 ngưá»i vá»›i những chiếc báºt lá»a và và i chiếc máy thông tin, má»—i ngưá»i má»™t khẩu AK đã là m tròn nhiệm vụ tạo dấu vết má»™t trung Ä‘oà n hà nh quân vá» háºu cứ sau tráºn táºp kÃch thắng lợi. Sau mấy ngà y băng rừng, vượt suối, hứng chịu hà ng chục phi vụ rải thảm cá»§a B52, 8 ngưá»i hy sinh; phương tiện thông tin hư há»ng.
Vượt qua những ngà y “đói quay đói quắt…, khát như khô cháy cả ruá»™t gan…†và mang trên mình đầy thương tÃch, 3 chiến sÄ© còn lại đã tá»›i được cánh rừng nà y. Sức kiệt, không thể Ä‘i tiếp, không còn phương tiện thông tin, các anh quyết định dừng lại và “chá»n khu rừng đẹp đẽ nà y là m nÆ¡i an nghỉ cuối cùng…â€.
Chúng ta hãy nghe các anh tâm sá»±: “Quyết định rồi chúng tôi tá»± thấy khoan khoái lạ thưá»ng. Sáng suốt hẳn lên… Dừng lại ở đây vá»›i má»™t Ãt sức lá»±c còn lại viết má»™t tưá»ng trình cuá»™c chiến đấu gá»i lại cho ai đó tìm được…
Má»—i ngưá»i đứng trước cái chết cá»§a mình cố gắng dùng má»™t chút sức còn lại, quả tháºt rất Ãt á»i, để thay nhau chấp bút. Chúng tôi đã chá»n cây gá»— tÆ¡ còn sống lâu nà y là m trụ, giúp nhau mắc võng cho từng ngưá»i, thống nhất nhau tư thế nằm trên võng, sắp xếp và i đồ váºt còn lại… Chúng tôi sẽ chết ung dung thư thái như đã từng sống mãnh liệt mà thư thái vá»›i công việc chúng tôi đã là m…â€.
Sau khi chá»n cho mình cái chết, 3 chiến sỹ – ngưá»i yếu viết trước, ngưá»i còn sức dà nh viết sau; các anh dồn chút sức lá»±c còn lại viết vá» cuá»™c chiến đấu trong mấy ngà y qua, vá» sá»± hy sinh cá»§a đồng đội; những tình cảm thân thương da diết đối vá»›i bố, mẹ, vợ con, ngưá»i thân, quê hương… và bà y tá» niá»m tin và o ngà y cuá»™c kháng chiến chống Mỹ toà n thắng.
Lần lượt, Lê Hoà ng VÅ©, Nguyá»…n Chà vÄ©nh viá»…n ra Ä‘i. Ngưá»i để lại những dòng lưu bút cuối cùng là Trần Viết DÅ©ng. Xin được dẫn những dòng như dứt, rút từ gan ruá»™t cá»§a anh:
“…Nhưng rồi các bạn giục kết thúc lá thư Ä‘i thôi. Thá»i gian không chá» chúng tôi nữa. Chúng tôi đã cảm thấy sắp đến giá» phải từ giã cõi Ä‘á»i nà y rồi. Trước khi ra Ä‘i, thư phải được bảo quản cẩn tháºn để tránh thá»i gian mưa nắng phÅ© phà ng. Thư, Thư phải vá» tá»›i tay những ngưá»i Ä‘ang sống…
Nếu lá thư nà y được vá» vá»›i đồng đội chúng tôi trong Trung Ä‘oà n BG quân giải phóng miá»n Nam hay má»™t đơn vị bạn nà o đó qua đây, xin chuyển lên giùm cấp trên.
Tiểu đội Giải phóng quân chúng tôi trong Trung đội “Ký Con†đã hoà n thà nh nhiệm vụ. Chúng tôi mong được ghi nháºn rằng chúng tôi đã từng sống, chiến đấu và đã chết trong má»™t mùa Xuân giữa đất trá»i như trăm ngà n cái chết cá»§a ngưá»i Việt Nam chân chÃnh cho Tổ quốc và dân tá»™c sống còn.
Còn như chúng tôi được phát hiện muá»™n hÆ¡n sau 5 năm – 10 năm – tá»± do quý giá, thì xin cho chúng tôi – gởi đến những ngưá»i Ä‘ang sống, sống đúng ý nghÄ©a cá»§a nó, trong má»™t thá»i đại vinh quang, lá»i biết Æ¡n sâu sắc vì các bạn Ä‘ang là m cho cái chết cá»§a chúng tôi giữ được đầy đủ ý nghÄ©a. Các bạn Ä‘ang lao động quên mình cÅ©ng như chúng tôi đã chiến đấu quên mình cho đất nước ta ngà y nay tươi đẹp, cho dân ta ngà y cà ng ấm no, hạnh phúc, cho xã há»™i ta ngà y cà ng dân chá»§ công bằng.
Hay trong trưá»ng hợp đến 50-100 năm sau, thư nà y má»›i tá»›i những ngưá»i, có thể gá»i là thế hệ mai sau, thì cho phép chúng tôi gá»i lá»i chà o Xã há»™i Chá»§ nghÄ©a, cho phép chúng tôi bà y tá» vui mừng tuyệt diệu vì hạnh phúc và hòa bình Ä‘ang trà n ngáºp hà nh tinh chúng ta mà chúng tôi trở thà nh những hạt bụi có Ãch – Và hÆ¡n thế nữa nếu được, cho chúng tôi gá»i lá»i chà o niá»m nở nhất đến những con ngưá»i ở những vì sao xa xôi, những ngưá»i bạn má»›i giữa các hà nh tinh.
Mùa Xuân giữa rừng miá»n Äông Nam Bá»™.
VŨ – CHà – DŨNG