Ảnh dưới là di vật còn lại của kíp xe tăng 377 anh dũng trong trận Dak Tô 2, Mặt trận Tây Nguyên ngày 24/4/1972.
Kíp chiến đấu trên xe hôm đó gồm 5 thành viên: Thiếu uý Nguyễn Nhân Triển, Trung đội trưởng Trung đội Tăng 3, trưởng xe; đồng chí Cao Trần Vịnh, lái xe; đồng chí Nguyễn Đắc Lượng, Pháo thủ số 1; đồng chí Phạm Văn Ái, Pháo thủ số 2.
Trưa ngày 24-4-1972, sau khi cùng bộ binh Trung đoàn 66, Sư đoàn 10, Quân đoàn 3 đánh chiếm và làm chủ hoàn toàn Sở Chỉ huy Sư đoàn 22 VNCH tại thị trấn Tân Cảnh thì kíp chiến đấu của xe tăng 377 cùng 2 xe tăng 354 và 369 nhận lệnh của Bộ Chỉ huy Mặt trận Cánh Đông lên chi viện cho cánh quân của Trung đoàn 1, Sư đoàn 2 ở căn cứ Đắk Tô 2 (căn cứ của Trung đoàn 47, Sư 22 VNCH) đang bị 10 xe tăng và một Trung đoàn bộ binh của địch bao vây, dồn ép và có nguy cơ bị tiêu diệt.
Nhận thấy tình hình hết sức cấp bách, tính mạng các chiến sĩ bộ binh Trung đoàn 1, Sư đoàn 2 của ta đang bị đe dọa nên sau khi nhận lệnh, đồng chí Nguyễn Nhân Triển, Trung đội trưởng Trung đội 3, Đại đội 7, Tiểu đoàn 297, kiêm Trưởng xe 377 đã cho xe nổ máy đi ngay, không chờ 2 xe tăng 354 và 369 lúc này còn đang ở trong căn cứ 42.
Trên chặng đường 8km vừa đi vừa đánh trả máy bay địch, khoảng 11 giờ 30 phút, xe tăng 377 đã tới Đắk Tô 2.
Thấy xe tăng ta xuất hiện chỉ có một xe, không có bộ binh đi kèm, liền cho 10 xe M41 chia làm 2 mũi bao vây, máy bay địch ở trên không cũng nhằm xe tăng 377 không kích.
Rơi vào tình thế vô cùng hiểm nghèo, một mình giữa vòng vây xe tăng địch, Trung đội trưởng Nguyễn Nhân Triển đã hội ý chớp nhoáng với kíp xe và các anh đã đi đến quyết định đánh cảm tử.
Kíp xe 377 lao thẳng vào đội hình xe tăng địch bắn cháy liên tiếp 7 xe M41, làm địch rối loạn đội hình.
Đúng lúc ấy, xe tăng số 354 và 369 đã kịp đến chi viện, mở hết tốc lực xông lên ứng cứu, vừa đi vừa đánh địch mở đường diệt một số xe tăng địch nấp sau ụ chiến đấu.
Tuy nhiên, một xe tăng M41 của địch ở phía Nam sân bay Đắk Tô 2 đã bắn trúng xe 377, 4 thành viên trên xe anh dũng hy sinh.
Trận đánh kết thúc, đồng đội tìm thấy xe 377 đang bốc cháy giữa ngổn ngang xác xe tăng địch. Bên cạnh thi thể không còn nguyên vẹn của những người anh hùng, chỉ còn đó những nắm cơm đã cháy thành than mà kíp xe chưa kịp ăn giữa hai trận đánh.
Cụm căn cứ Đắc Tô – Tân Cảnh là tuyến phòng ngự mạnh nhất của địch ở Bắc Tây Nguyên đã hoàn toàn bị tiêu diệt. Tập thể kíp xe tăng 377 đã lập một kỷ lục, liên tiếp bắn cháy 07 xe tăng địch trong một trận đánh.
Nhà thơ Hữu Thỉnh cho biết: Mãi đến năm 1974, theo bước đường hành quân của đơn vị, ông mới đến chiến trường Đak Tô-Tân Cảnh, nơi xe 377 bị bắn cháy trước đấy 2 năm (vào ngày 24-4-1972). Nhìn vào lòng xe thấy còn nguyên nhúm tro thiêu xác các chiến sĩ của ê kíp xe, ông bèn gom gói lại đem chôn nơi nghĩa trang Đak Tô 2.
Trong lúc gom tro, phát hiện một gói cơm nắm các chiến sĩ chưa kịp ăn bị cháy đen vón cục, nhà thơ cẩn trọng bỏ vào ba lô mang theo bên mình. Khi chiến tranh kết thúc, về Hà Nội, ông giao lại cho Bảo tàng truyền thống Binh chủng Tăng-Thiết giáp.
Với những thành tích đặc biệt xuất sắc ngày 9 tháng 1 năm 2009, kíp xe tăng 377 đã được Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam truy phong danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Nguyễn Đình Điệp
#VNAH st
