140 tỷ đồng nhập khẩu, hoán cải 37 toa tàu Nhật cũ

Chi�u 18/10, ông Vũ Anh Minh, Chủ tịch Tổng công ty �ư�ng sắt Việt Nam (VNR), cho biết đơn vị đã lập dự án nhập 37 toa xe cũ loại Kiha 40 và Kiha 48 do Nhật Bản trao tặng. Dù không mất ti�n mua song dự án có tổng vốn đầu tư 140 tỷ đồng, trong đó 40 tỷ đồng phí vận chuyển, 80 tỷ đồng để hoán cải và các chi phí khác như đăng kiểm, tư vấn, dự phòng. Tổng vốn do doanh nghiệp tự huy động.

Theo tính toán của VNR, sau khi hoán cải, các toa tàu có thể hoàn vốn sau 7 năm và khai thác trong 15 năm. “Các toa tàu còn khai thác trong 15 năm thì hiệu quả kinh tế khá lá»›n. Nếu chúng ta không nhận thì phía Nhật sẽ bán hoặc tặng cho các nÆ°á»›c khác”, ông Minh nói.

CÅ©ng theo ông VÅ© Anh Minh, đây là dá»± án hiệu quả kinh tế cao bởi các toa tàu má»›i của Nhật Bản theo công nghệ tá»± hành có giá thành trên 30 tá»· đồng má»—i toa, nếu mua má»›i dá»± án sẽ là 1.100 tá»· đồng. “Việc mua tàu má»›i khó khả thi bởi các Ä‘Æ¡n vị Ä‘Æ°á»�ng sắt hiện nay rất khó khăn” ông Minh nói.

Lãnh đạo VNR cÅ©ng cho biết, các toa tàu trên vẫn được Công ty Ä�Æ°á»�ng sắt phía đông Nhật Bản sá»­ dụng sau nhiá»�u năm; sau khi đổi công nghệ hiện đại hÆ¡n, Công ty này đã loại bá»� dần các toa tàu cÅ©, “không phải do tàu hết niên hạn nên các năm qua há»� đã lần lượt chuyển giao cho Myanmar, Philippines, Nga…”.

“Hiện nay phía Nhật còn hÆ¡n 60 toa xe, nếu Việt Nam có nhu cầu thì há»� sẽ tặng 37 toa, phía Việt Nam phải chịu chi phí nhập khẩu, hoán cải”, ông Minh thông tin và giải thích thêm, Nhật Bản không quy định vá»� niên hạn sá»­ dụng vá»›i toa tàu. Thá»�i gian qua, các toa xe của Nhật vẫn được khai thác bình thÆ°á»�ng, bảo dưỡng thÆ°á»�ng xuyên nên còn rất tốt. Phía Nhật đánh giá các toa xe này có Ä‘á»™ an toàn cao vá»›i tá»· lệ sá»± cố 1-2 vụ trên 1 triệu km vận hành.

Theo lãnh đạo VNR, các toa xe cũ của Nhật sử dụng công nghệ tự hành kéo đẩy, hoạt động trên khổ đư�ng 1.067 mm, phù hợp khổ đư�ng 1.000 mm của Việt Nam. Sau khi nhập khẩu, các toa tàu có thể được ép trục hoặc thay trục giữa để phù hợp khổ đư�ng Việt Nam. Việc hoán cải dự kiến trong 6 tháng. Quá trình vận hành sau đó, chi phí bảo dưỡng tương tự như các toa tàu đang khai thác trong nước.

Thông qua nhập khẩu toa tàu cũ của Nhật, các đơn vị đóng tàu trong nước có thể h�c tập n�n tảng công nghệ tàu tự hành của Nhật Bản để khai thác trên các cung đư�ng ngắn dưới 300 km. Hiện nay các đoàn tàu trong nước sử dụng công nghệ động lực tập trung, đầu máy kéo cả đoàn tàu dài, không hiệu quả khi th�i điểm khách vắng cần sử dụng ít toa xe.

Trả lá»�i câu há»�i nguy cÆ¡ rác công nghiệp khi nhập khẩu tàu cÅ©, ông VÅ© Anh Minh cho rằng, tàu há»�a có két dầu nhá»�, tá»· lệ nhá»±a ít, phần lá»›n là sắt thép nên rác thải công nghiệp ít. Các toa xe này vận hành thêm 15 năm nữa rồi thanh lý, lúc đó toàn bá»™ thép trên tàu có thể tái sá»­ dụng. “37 toa tàu này không có lượng rác công nghiệp lá»›n đến mức chúng ta phải lo ngại”, ông Minh nhấn mạnh.

Vá»›i góc nhìn chuyên gia, ông Ä�ặng Huy Ä�ông, Viện trưởng Nghiên cứu Quy hoạch và Phát triển, cho rằng VNR cần đánh giá chất lượng các toa tàu 40 tuổi vì “không thể chỉ căn cứ vào niên hạn sản xuất để nhập khẩu”.

Cùng vá»›i đó, VNR phải phải tính chi phí bảo dưỡng và vận hành các toa tàu sau này, cÅ©ng nhÆ° chi phí hoán cải toa xe bởi khổ Ä‘Æ°á»�ng ray của Nhật lá»›n hÆ¡n của Việt Nam. “Trong thá»±c tế những toa tàu không được phía Nhật sá»­ dụng nữa là đã trở thành rác công nghiệp, có thể há»� tặng miá»…n phí để không mất chi phí xá»­ lý. Chúng ta nên cân nhắc, nếu thá»±c sá»± thấy có lợi thì má»›i tiếp nhận”, ông Ä�ông nói.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nhìn nhận, việc nhập toa tàu cÅ© là bài toán vá»� hiệu quả kinh tế và xã há»™i mà VNR cần tính toán. “Xu thế hiện nay sá»­ dụng hàng hóa, phÆ°Æ¡ng tiện tốt hÆ¡n, thân thiện môi trÆ°á»�ng, không phải cứ đồ cÅ©, hàng bãi của nÆ°á»›c ngoài cho là nhận nhÆ° trÆ°á»›c”, ông Ngô Trí Long nói.

Tuần trước, Tổng công ty �ư�ng sắt Việt Nam đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng cho phép nhập khẩu các toa tàu tự hành đã qua sử dụng của Công ty �ư�ng sắt �ông Nhật Bản (JR East). �ây là các toa tàu được sản xuất trong giai đoạn 1979-1982. Nếu được phép, doanh nghiệp sẽ nhập v� cải tạo và đưa vào khai thác chở khách trên hệ thống đư�ng sắt Việt Nam.

Theo VNR, các toa tàu của Nhật Bản có trang bị ghế m�m, đi�u hòa không khí, thiết kế 68-82 chỗ ngồi, 28-34 chỗ đứng, vận hành với tốc độ tối đa 95 km/h trên các tuyến đư�ng sắt khổ 1.067 mm của Nhật Bản. Các toa xe có thể vận hành độc lập hoặc dễ dàng ghép nối thành đoàn tùy theo nhu cầu sử dụng. Sau khoảng 40 năm vận hành, cả 2 loại toa xe Kiha 40 và Kiha 48 không gặp vấn đ� nghiêm tr�ng v� an toàn và chất lượng.

Những năm gần đây, do thay đổi công nghệ đư�ng sắt, phía Nhật Bản đã chuyển giao hàng trăm toa tàu tương tự đã qua sử dụng cho một số nước như Myanmar, Indonesia và Phillipines để khai thác phục vụ vận tải hành khách.

Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, toa tàu chở khách đã qua sử dụng nhập khẩu không được quá 10 năm, niên hạn với toa tàu khách Việt Nam không quá 40 năm. Do đó, Tổng công ty �ư�ng sắt Việt Nam phải kiến nghị Thủ tướng đồng ý mới được phép nhập khẩu, đăng kiểm, đưa vào sử dụng.

�oàn Loan