Phản biện có tâm, ứng xử xứng tầm

“Phản biện� hay “phản biện xã hội� là thuật ngữ quen thuộc trong môi trư�ng dân chủ ngày nay. Hoạt động này ngày càng khẳng định là yếu tố quan tr�ng, góp phần thúc đẩy sự ổn định và phát triển đất nước.
�ảng ta luôn khuyến khích, coi tr�ng, tiếp thu các ý kiến phản biện nhằm mở rộng dân chủ, củng cố, phát triển lý luận, hiến kế xây dựng chủ trương, đư�ng lối lãnh đạo. �ể phản biện thực sự trở thành động lực, nhân tố thúc đẩy phát triển, tránh để các thế lực thù địch và phần tử cơ hội, phản động lợi dụng xuyên tạc, chống phá, thì m�i ý kiến phản biện đ�u phải xuất phát từ cái tâm trong sáng, mang tinh thần xây dựng. Việc tiếp thu, ứng xử với các ý kiến phản biện trong môi trư�ng công nghệ số của tổ chức đảng các cấp phải thể hiện tính khoa h�c, xứng tầm…

Tạo môi trư�ng cho phản biện xã hội

�ại hội �ảng toàn quốc lần thứ VI, �ảng ta thực hiện đư�ng lối đổi mới. Trước đó, tư duy đổi mới, tinh thần đổi mới và các mô hình của công cuộc đổi mới đã hình thành và khẳng định tính hiệu quả từ thực tiễn. Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (th�i điểm trước �ại hội VI là Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh) là một trong những “kiến trúc sư� của công cuộc đổi mới. Ngay từ những năm đầu của thập niên 1980, sau khi hoàn thành cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất giang sơn, công cuộc kiến thiết, xây dựng đất nước của chúng ta phải đối mặt với vô vàn khó khăn, thử thách. Nghèo đói, lạc hậu, nhất là tình trạng thiếu lương thực trầm tr�ng diễn ra dai dẳng, cam go. Trong bối cảnh đó, với vai trò là đầu tàu kinh tế của đất nước, TP Hồ Chí Minh đã có những bước đi sáng tạo, áp dụng thí điểm sản xuất kinh doanh theo kinh tế thị trư�ng. Bước đột phá quan tr�ng này một phần xuất phát từ các ý kiến góp ý, phản biện của các chuyên gia, nhà quản lý, nhất là trong giới doanh nghiệp. Việc kinh doanh có lãi từ những mô hình thí điểm ở nhi�u công ty, xí nghiệp chính là cơ sở thực tiễn sinh động để những ngư�i lãnh đạo các cấp, các doanh nghiệp và giới chuyên gia đ� xuất ý kiến, phản biện lối tư duy quan liêu, bao cấp, giúp lãnh đạo thành phố và Trung ương tiếp thu, nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận, tổng kết, dự báo thực tiễn để đi đến những quyết sách quan tr�ng ở tầm vĩ mô.

Nhắc lại lịch sử để thấy, phản biện là một phần tất yếu của động lực, xu thế phát triển. Nếu không có những góp ý, phản biện có tâm, mang tầm th�i đại trong những giai đoạn lịch sử, thì chúng ta khó có thể tạo nên những bước đột phá chiến lược để đưa đất nước phát triển. Trong các văn kiện qua các kỳ đại hội, �ảng ta luôn chú tr�ng, coi tr�ng yếu tố phản biện xã hội. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong th�i kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), khẳng định: “�ảng tôn tr�ng tính tự chủ, ủng hộ m�i hoạt động tự nguyện, tích cực, sáng tạo và chân thành lắng nghe ý kiến đóng góp của Mặt trận và các đoàn thể. �ảng, Nhà nước có cơ chế, chính sách, tạo đi�u kiện để Mặt trận và các đoàn thể nhân dân hoạt động có hiệu quả, thực hiện vai trò giám sát và phản biện xã hội�.

Thực tiễn chứng minh, muốn phản biện hiệu quả, trước hết ngư�i có ý kiến phản biện phải có đầy đủ căn cứ lý luận, kiến thức chuyên môn và sự trải nghiệm thực tiễn đối với vấn đ�, lĩnh vực mình nêu ra. Tư duy phản biện là một quá trình biện chứng, bao gồm phân tích và đánh giá thông tin theo các cách nhìn khác cho vấn đ� đã đặt ra, nhằm làm sáng t� và khẳng định lại tính chính xác của vấn đ�. Lập luận phản biện phải rõ ràng, logic, thuyết phục và công tâm. Trong th�i đại số, với sự can thiệp, ứng dụng mạnh mẽ và toàn diện công nghệ thông minh vào các lĩnh vực đ�i sống xã hội, môi trư�ng của phản biện xã hội ngày càng cởi mở, thông thoáng, tiện lợi. Bầu không khí dân chủ, tự do ngôn luận giúp cho �ảng, Nhà nước và các tổ chức trong hệ thống chính trị của đất nước có được những “Hội nghị Diên Hồng� của th�i đại mới, với tinh thần toàn dân lo việc nước, toàn dân bàn việc �ảng. �ặc biệt trong th�i điểm diễn ra đại hội đảng các cấp tiến tới �ại hội XIII của �ảng, môi trư�ng phản biện xã hội giúp cho đại hội các cấp tận dụng trí tuệ tập thể, góp ý của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong xây dựng báo cáo chính trị, đ� ra mục tiêu, phương hướng, giải pháp lãnh đạo nhiệm kỳ mới đáp ứng yêu cầu phát triển. Cách làm và hiệu quả của Ban chấp hành (BCH) �ảng bộ TP Hồ Chí Minh là một dẫn chứng điển hình. Toàn văn dự thảo Báo cáo chính trị trình �ại hội �ảng bộ thành phố nhiệm kỳ 2020-2025 được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng, phổ biến đến từng đảng viên các chi bộ. Thành ủy TP Hồ Chí Minh đã triển khai đồng bộ các kênh thông tin và cơ chế tiếp thu, xử lý các ý kiến góp ý, phản biện. �ến nay đã có hàng chục nghìn lượt ý kiến góp ý, phản biện đối với các vấn đ� thuộc chương trình hành động, đột phá, nhất là giải quyết những tồn tại, bất cập v� hạ tầng giao thông, môi trư�ng, dân sinh, xây dựng đô thị thông minh…

Một trong những vấn đ� mấu chốt của đại hội đảng bộ các cấp lần này là báo cáo chính trị phải xác định đúng và trúng các khâu đột phá, lãnh đạo khắc phục những tồn tại, yếu kém để hoàn thành các mục tiêu, nội dung trong 5 năm tới và những năm tiếp theo. �ể có sự đột phá hiệu quả, đòi h�i nội hàm của nó phải hội tụ những tư duy mới, phát kiến, sáng kiến mới. �ây chính là môi trư�ng để phát huy phản biện xã hội, tiếp thu ý kiến của các tầng lớp nhân dân và cán bộ, đảng viên…

Nhất quán phản biện là để thống nhất, xây dựng

Theo các nhà nghiên cứu: Phản biện xã hội là sự phản ánh chính kiến của xã hội đối với các chủ trương, chính sách, pháp luật do hệ thống lãnh đạo, quản lý đ� ra, thể hiện qua những nhận xét, đánh giá, phân tích có căn cứ và có sức thuyết phục, được thực hiện một cách trực tiếp hoặc gián tiếp bởi các chủ thể phản biện; có chức năng chuyển tải nhu cầu, nguyện v�ng của xã hội đến hệ thống lãnh đạo và quản lý; có tác dụng thúc đẩy n�n dân chủ xã hội và củng cố thể chế xã hội. Hình thức phản biện xã hội tùy thuộc vào truy�n thống văn hóa chính trị, trình độ tổ chức dân chủ của từng nơi, từng th�i kỳ lịch sử.

Như vậy, mục đích cao nhất và duy nhất của phản biện xã hội chính là xây dựng. Tuy nhiên, môi trư�ng phản biện càng dân chủ, cởi mở thì hoạt động chống phá của các thế lực thù địch càng tinh vi. Lợi dụng phản biện để kích động, chống phá �ảng, phỉ báng lãnh tụ, phủ nhận vai trò lãnh đạo của �ảng… là những chiêu bài quen thuộc của các thế lực thù địch, với hình thức ngày càng tinh vi. Góp ý, phản biện là quy�n dân chủ của toàn dân. Hoạt động phản biện càng cởi mở thì tính dân chủ càng cao. Chính vì thế, việc tiếp nhận, tiếp thu các ý kiến phản biện ở tổ chức đảng các cấp, nhất là trong quá trình chuẩn bị đại hội và tiến hành đại hội, đòi h�i phải hết sức tỉnh táo, thận tr�ng, ứng xử xứng tầm. Chúng ta cần tránh cả hai khuynh hướng. Thứ nhất là tư tưởng “cầu an�, “cầu toàn�, biểu hiện “mũ ni che tai�, né tránh phản biện, không dám tiếp thu ý kiến phản biện vì sợ liên lụy, sợ trách nhiệm, sợ mất phiếu bầu. �i�u này vô hình trung b� qua, coi nhẹ những ý kiến tâm huyết, có giá trị từ môi trư�ng phản biện xã hội. Thứ hai là sự hiếu thắng, muốn đột phá, thay đổi nhanh chóng bằng m�i giá dẫn đến nóng vội, thiếu thận tr�ng, tạo kẽ hở cho các tư tưởng thù địch, chống phá len l�i vào nội bộ đảng. �ây chính là biểu hiện của “tự diễn biến�, “tự chuyển hóa�, nhất là đối với một bộ phận cán bộ trẻ, có nhiệt huyết nhưng thiếu kinh nghiệm và bản lĩnh.

Cách làm của BCH �ảng bộ TP Hồ Chí Minh là thành lập các tổ chuyên môn, bao gồm các chuyên gia, nhà quản lý giàu kinh nghiệm, ứng dụng triệt để công nghệ thông minh nhằm tiếp thu, phân loại các ý kiến góp ý, phản biện theo từng lĩnh vực, từng cấp độ để có phương pháp xử lý xứng tầm, đúng và trúng.

Từ nay đến �ại hội XIII của �ảng, môi trư�ng phản biện xã hội sẽ tiếp tục mở rộng, đi vào chi�u sâu. Thông qua truy�n thông và mạng xã hội, tinh thần dân chủ trong tham gia góp ý, phản biện xã hội sẽ diễn ra sôi nổi. Không chỉ cấp ủy các cấp và các cơ quan chức năng giúp việc cho BCH Trung ương �ảng, Bộ Chính trị, việc tiếp thu, ứng xử với các quan điểm, ý kiến phản biện trong đ�i sống xã hội và môi trư�ng truy�n thông của mỗi cán bộ, đảng viên cũng cần được thể hiện đúng mức, xứng tầm. Mỗi cán bộ, đảng viên cần thấm nhuần, quán triệt sâu sắc quan điểm, phản biện là để đi đến thống nhất tư tưởng và hành động vì mục tiêu xây dựng và phát triển. Những ý kiến, hành vi đi ngược lại đư�ng lối của �ảng, đi ngược lại lợi ích dân tộc và toàn dân đ�u là những thứ ngụy phản biện, núp bóng, lợi dụng môi trư�ng dân chủ để “ký sinh� tư tưởng chống đối. �ây là mầm mống của “tự diễn biến�, “tự chuyển hóa�. Chúng ta cần nêu cao cảnh giác, kiên quyết phủ nhận hành vi lợi dụng phản biện xã hội để chống phá, góp phần bảo vệ vững chắc n�n tảng tư tưởng của �ảng, tổ chức thành công đại hội đảng các cấp tiến tới �ại hội XIII của �ảng.
#VNAH