“Phản biện†hay “phản biện xã há»™i†là thuáºt ngữ quen thuá»™c trong môi trÆ°á»ng dân chủ ngà y nay. Hoạt Ä‘á»™ng nà y ngà y cà ng khẳng định là yếu tố quan trá»ng, góp phần thúc đẩy sá»± ổn định và phát triển đất nÆ°á»›c.
Äảng ta luôn khuyến khÃch, coi trá»ng, tiếp thu các ý kiến phản biện nhằm mở rá»™ng dân chủ, củng cố, phát triển lý luáºn, hiến kế xây dá»±ng chủ trÆ°Æ¡ng, Ä‘Æ°á»ng lối lãnh đạo. Äể phản biện thá»±c sá»± trở thà nh Ä‘á»™ng lá»±c, nhân tố thúc đẩy phát triển, tránh để các thế lá»±c thù địch và phần tá» cÆ¡ há»™i, phản Ä‘á»™ng lợi dụng xuyên tạc, chống phá, thì má»i ý kiến phản biện Ä‘á»u phải xuất phát từ cái tâm trong sáng, mang tinh thần xây dá»±ng. Việc tiếp thu, ứng xá» vá»›i các ý kiến phản biện trong môi trÆ°á»ng công nghệ số của tổ chức đảng các cấp phải thể hiện tÃnh khoa há»c, xứng tầm…
Tạo môi trÆ°á»ng cho phản biện xã há»™i
Äại há»™i Äảng toà n quốc lần thứ VI, Äảng ta thá»±c hiện Ä‘Æ°á»ng lối đổi má»›i. TrÆ°á»›c đó, tÆ° duy đổi má»›i, tinh thần đổi má»›i và các mô hình của công cuá»™c đổi má»›i đã hình thà nh và khẳng định tÃnh hiệu quả từ thá»±c tiá»…n. Tổng Bà thÆ° Nguyá»…n Văn Linh (thá»i Ä‘iểm trÆ°á»›c Äại há»™i VI là Bà thÆ° Thà nh ủy TP Hồ Chà Minh) là má»™t trong những “kiến trúc sư†của công cuá»™c đổi má»›i. Ngay từ những năm đầu của tháºp niên 1980, sau khi hoà n thà nh cuá»™c cách mạng giải phóng dân tá»™c, thống nhất giang sÆ¡n, công cuá»™c kiến thiết, xây dá»±ng đất nÆ°á»›c của chúng ta phải đối mặt vá»›i vô và n khó khăn, thá» thách. Nghèo đói, lạc háºu, nhất là tình trạng thiếu lÆ°Æ¡ng thá»±c trầm trá»ng diá»…n ra dai dẳng, cam go. Trong bối cảnh đó, vá»›i vai trò là đầu tà u kinh tế của đất nÆ°á»›c, TP Hồ Chà Minh đã có những bÆ°á»›c Ä‘i sáng tạo, áp dụng thà điểm sản xuất kinh doanh theo kinh tế thị trÆ°á»ng. BÆ°á»›c Ä‘á»™t phá quan trá»ng nà y má»™t phần xuất phát từ các ý kiến góp ý, phản biện của các chuyên gia, nhà quản lý, nhất là trong giá»›i doanh nghiệp. Việc kinh doanh có lãi từ những mô hình thà điểm ở nhiá»u công ty, xà nghiệp chÃnh là cÆ¡ sở thá»±c tiá»…n sinh Ä‘á»™ng để những ngÆ°á»i lãnh đạo các cấp, các doanh nghiệp và giá»›i chuyên gia Ä‘á» xuất ý kiến, phản biện lối tÆ° duy quan liêu, bao cấp, giúp lãnh đạo thà nh phố và Trung Æ°Æ¡ng tiếp thu, nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luáºn, tổng kết, dá»± báo thá»±c tiá»…n để Ä‘i đến những quyết sách quan trá»ng ở tầm vÄ© mô.
Nhắc lại lịch sỠđể thấy, phản biện là má»™t phần tất yếu của Ä‘á»™ng lá»±c, xu thế phát triển. Nếu không có những góp ý, phản biện có tâm, mang tầm thá»i đại trong những giai Ä‘oạn lịch sá», thì chúng ta khó có thể tạo nên những bÆ°á»›c Ä‘á»™t phá chiến lược để Ä‘Æ°a đất nÆ°á»›c phát triển. Trong các văn kiện qua các kỳ đại há»™i, Äảng ta luôn chú trá»ng, coi trá»ng yếu tố phản biện xã há»™i. CÆ°Æ¡ng lÄ©nh xây dá»±ng đất nÆ°á»›c trong thá»i kỳ quá Ä‘á»™ lên chủ nghÄ©a xã há»™i (bổ sung, phát triển năm 2011), khẳng định: “Äảng tôn trá»ng tÃnh tá»± chủ, ủng há»™ má»i hoạt Ä‘á»™ng tá»± nguyện, tÃch cá»±c, sáng tạo và chân thà nh lắng nghe ý kiến đóng góp của Mặt tráºn và các Ä‘oà n thể. Äảng, Nhà nÆ°á»›c có cÆ¡ chế, chÃnh sách, tạo Ä‘iá»u kiện để Mặt tráºn và các Ä‘oà n thể nhân dân hoạt Ä‘á»™ng có hiệu quả, thá»±c hiện vai trò giám sát và phản biện xã há»™iâ€.
Thá»±c tiá»…n chứng minh, muốn phản biện hiệu quả, trÆ°á»›c hết ngÆ°á»i có ý kiến phản biện phải có đầy đủ căn cứ lý luáºn, kiến thức chuyên môn và sá»± trải nghiệm thá»±c tiá»…n đối vá»›i vấn Ä‘á», lÄ©nh vá»±c mình nêu ra. TÆ° duy phản biện là má»™t quá trình biện chứng, bao gồm phân tÃch và đánh giá thông tin theo các cách nhìn khác cho vấn đỠđã đặt ra, nhằm là m sáng tá» và khẳng định lại tÃnh chÃnh xác của vấn Ä‘á». Láºp luáºn phản biện phải rõ rà ng, logic, thuyết phục và công tâm. Trong thá»i đại số, vá»›i sá»± can thiệp, ứng dụng mạnh mẽ và toà n diện công nghệ thông minh và o các lÄ©nh vá»±c Ä‘á»i sống xã há»™i, môi trÆ°á»ng của phản biện xã há»™i ngà y cà ng cởi mở, thông thoáng, tiện lợi. Bầu không khà dân chủ, tá»± do ngôn luáºn giúp cho Äảng, Nhà nÆ°á»›c và các tổ chức trong hệ thống chÃnh trị của đất nÆ°á»›c có được những “Há»™i nghị Diên Hồng†của thá»i đại má»›i, vá»›i tinh thần toà n dân lo việc nÆ°á»›c, toà n dân bà n việc Äảng. Äặc biệt trong thá»i Ä‘iểm diá»…n ra đại há»™i đảng các cấp tiến tá»›i Äại há»™i XIII của Äảng, môi trÆ°á»ng phản biện xã há»™i giúp cho đại há»™i các cấp táºn dụng trà tuệ táºp thể, góp ý của cán bá»™, đảng viên và các tầng lá»›p nhân dân trong xây dá»±ng báo cáo chÃnh trị, Ä‘á» ra mục tiêu, phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng, giải pháp lãnh đạo nhiệm kỳ má»›i đáp ứng yêu cầu phát triển. Cách là m và hiệu quả của Ban chấp hà nh (BCH) Äảng bá»™ TP Hồ Chà Minh là má»™t dẫn chứng Ä‘iển hình. Toà n văn dá»± thảo Báo cáo chÃnh trị trình Äại há»™i Äảng bá»™ thà nh phố nhiệm kỳ 2020-2025 được đăng tải trên các phÆ°Æ¡ng tiện thông tin đại chúng, phổ biến đến từng đảng viên các chi bá»™. Thà nh ủy TP Hồ Chà Minh đã triển khai đồng bá»™ các kênh thông tin và cÆ¡ chế tiếp thu, xá» lý các ý kiến góp ý, phản biện. Äến nay đã có hà ng chục nghìn lượt ý kiến góp ý, phản biện đối vá»›i các vấn Ä‘á» thuá»™c chÆ°Æ¡ng trình hà nh Ä‘á»™ng, Ä‘á»™t phá, nhất là giải quyết những tồn tại, bất cáºp vá» hạ tầng giao thông, môi trÆ°á»ng, dân sinh, xây dá»±ng đô thị thông minh…
Má»™t trong những vấn Ä‘á» mấu chốt của đại há»™i đảng bá»™ các cấp lần nà y là báo cáo chÃnh trị phải xác định đúng và trúng các khâu Ä‘á»™t phá, lãnh đạo khắc phục những tồn tại, yếu kém để hoà n thà nh các mục tiêu, ná»™i dung trong 5 năm tá»›i và những năm tiếp theo. Äể có sá»± Ä‘á»™t phá hiệu quả, đòi há»i ná»™i hà m của nó phải há»™i tụ những tÆ° duy má»›i, phát kiến, sáng kiến má»›i. Äây chÃnh là môi trÆ°á»ng để phát huy phản biện xã há»™i, tiếp thu ý kiến của các tầng lá»›p nhân dân và cán bá»™, đảng viên…
Nhất quán phản biện là để thống nhất, xây dựng
Theo các nhà nghiên cứu: Phản biện xã há»™i là sá»± phản ánh chÃnh kiến của xã há»™i đối vá»›i các chủ trÆ°Æ¡ng, chÃnh sách, pháp luáºt do hệ thống lãnh đạo, quản lý Ä‘á» ra, thể hiện qua những nháºn xét, đánh giá, phân tÃch có căn cứ và có sức thuyết phục, được thá»±c hiện má»™t cách trá»±c tiếp hoặc gián tiếp bởi các chủ thể phản biện; có chức năng chuyển tải nhu cầu, nguyện vá»ng của xã há»™i đến hệ thống lãnh đạo và quản lý; có tác dụng thúc đẩy ná»n dân chủ xã há»™i và củng cố thể chế xã há»™i. Hình thức phản biện xã há»™i tùy thuá»™c và o truyá»n thống văn hóa chÃnh trị, trình Ä‘á»™ tổ chức dân chủ của từng nÆ¡i, từng thá»i kỳ lịch sá».
NhÆ° váºy, mục Ä‘Ãch cao nhất và duy nhất của phản biện xã há»™i chÃnh là xây dá»±ng. Tuy nhiên, môi trÆ°á»ng phản biện cà ng dân chủ, cởi mở thì hoạt Ä‘á»™ng chống phá của các thế lá»±c thù địch cà ng tinh vi. Lợi dụng phản biện để kÃch Ä‘á»™ng, chống phá Äảng, phỉ báng lãnh tụ, phủ nháºn vai trò lãnh đạo của Äảng… là những chiêu bà i quen thuá»™c của các thế lá»±c thù địch, vá»›i hình thức ngà y cà ng tinh vi. Góp ý, phản biện là quyá»n dân chủ của toà n dân. Hoạt Ä‘á»™ng phản biện cà ng cởi mở thì tÃnh dân chủ cà ng cao. ChÃnh vì thế, việc tiếp nháºn, tiếp thu các ý kiến phản biện ở tổ chức đảng các cấp, nhất là trong quá trình chuẩn bị đại há»™i và tiến hà nh đại há»™i, đòi há»i phải hết sức tỉnh táo, tháºn trá»ng, ứng xá» xứng tầm. Chúng ta cần tránh cả hai khuynh hÆ°á»›ng. Thứ nhất là tÆ° tưởng “cầu anâ€, “cầu toà nâ€, biểu hiện “mÅ© ni che taiâ€, né tránh phản biện, không dám tiếp thu ý kiến phản biện vì sợ liên lụy, sợ trách nhiệm, sợ mất phiếu bầu. Äiá»u nà y vô hình trung bá» qua, coi nhẹ những ý kiến tâm huyết, có giá trị từ môi trÆ°á»ng phản biện xã há»™i. Thứ hai là sá»± hiếu thắng, muốn Ä‘á»™t phá, thay đổi nhanh chóng bằng má»i giá dẫn đến nóng vá»™i, thiếu tháºn trá»ng, tạo kẽ hở cho các tÆ° tưởng thù địch, chống phá len lá»i và o ná»™i bá»™ đảng. Äây chÃnh là biểu hiện của “tá»± diá»…n biếnâ€, “tá»± chuyển hóaâ€, nhất là đối vá»›i má»™t bá»™ pháºn cán bá»™ trẻ, có nhiệt huyết nhÆ°ng thiếu kinh nghiệm và bản lÄ©nh.
Cách là m của BCH Äảng bá»™ TP Hồ Chà Minh là thà nh láºp các tổ chuyên môn, bao gồm các chuyên gia, nhà quản lý già u kinh nghiệm, ứng dụng triệt để công nghệ thông minh nhằm tiếp thu, phân loại các ý kiến góp ý, phản biện theo từng lÄ©nh vá»±c, từng cấp Ä‘á»™ để có phÆ°Æ¡ng pháp xá» lý xứng tầm, đúng và trúng.
Từ nay đến Äại há»™i XIII của Äảng, môi trÆ°á»ng phản biện xã há»™i sẽ tiếp tục mở rá»™ng, Ä‘i và o chiá»u sâu. Thông qua truyá»n thông và mạng xã há»™i, tinh thần dân chủ trong tham gia góp ý, phản biện xã há»™i sẽ diá»…n ra sôi nổi. Không chỉ cấp ủy các cấp và các cÆ¡ quan chức năng giúp việc cho BCH Trung Æ°Æ¡ng Äảng, Bá»™ ChÃnh trị, việc tiếp thu, ứng xá» vá»›i các quan Ä‘iểm, ý kiến phản biện trong Ä‘á»i sống xã há»™i và môi trÆ°á»ng truyá»n thông của má»—i cán bá»™, đảng viên cÅ©ng cần được thể hiện đúng mức, xứng tầm. Má»—i cán bá»™, đảng viên cần thấm nhuần, quán triệt sâu sắc quan Ä‘iểm, phản biện là để Ä‘i đến thống nhất tÆ° tưởng và hà nh Ä‘á»™ng vì mục tiêu xây dá»±ng và phát triển. Những ý kiến, hà nh vi Ä‘i ngược lại Ä‘Æ°á»ng lối của Äảng, Ä‘i ngược lại lợi Ãch dân tá»™c và toà n dân Ä‘á»u là những thứ ngụy phản biện, núp bóng, lợi dụng môi trÆ°á»ng dân chủ để “ký sinh†tÆ° tưởng chống đối. Äây là mầm mống của “tá»± diá»…n biếnâ€, “tá»± chuyển hóaâ€. Chúng ta cần nêu cao cảnh giác, kiên quyết phủ nháºn hà nh vi lợi dụng phản biện xã há»™i để chống phá, góp phần bảo vệ vững chắc ná»n tảng tÆ° tưởng của Äảng, tổ chức thà nh công đại há»™i đảng các cấp tiến tá»›i Äại há»™i XIII của Äảng.
#VNAH