Phở khô Gia Lai là món ăn “quốc hồn quốc túy†cá»§a ngưá»i Gia Lai, thưá»ng gá»i là phở khô hoặc phở, du khách hay gá»i là phở 02 tô.
â™»ï¸ Phở khô là món ăn hà ng ngà y cá»§a ngưá»i Pleiku.
Món phở khô lần đầu tiên được biết đến từ cuối tháºp niên 50 cá»§a thế ká»· trước, do ông Nguyá»…n Thà nh Mỹ – chá»§ tiệm ăn Äại Hưng (41 Hoà ng Diệu, nay là đưá»ng Hùng Vương) biến tấu.
Ông Nguyá»…n Thà nh Mỹ vốn là ngưá»i quê gốc Bình Äịnh. Cuá»™c sống khốn khó, ông và gia đình phiêu bạt lên Pleiku. Ngà y ấy, Pleiku chỉ là má»™t đô thị nhá», có rất nhiá»u lÃnh Mỹ – Sà i Gòn. Äể nuôi sống gia đình, ông đã tÃnh kế buôn bán hà ng ăn. Phở khô ra Ä‘á»i chÃnh trong những ngà y lao Ä‘ao nÆ¡i đất khách ấy.
“Nghe ba tôi kể lại, món phở khô nà y bắt nguồn từ món há»§ tÃu Nam Vang. Trước kia, trong sợi há»§ tiếu có bá»™t mì nhưng ba tôi đã đỠnghị cÆ¡ sở sản xuất không cho bá»™t mì và o nữa mà chỉ để nguyên chất là gạo nên sợi phở nhá» và dai như bây giá».†– chị BÃch Hồng, chá»§ quán phở Hồng, con gái thứ tám cá»§a ông Mỹ, kể lại. Sở dÄ© gá»i là phở vì sợi bánh là m hoà n toà n từ bá»™t gạo xay, nên có mà u trắng sữa, mảnh và dai hÆ¡n sợi há»§ tÃu. Sá»± độc đáo cá»§a bánh phở Gia Lai là má»m nhưng vẫn dai, không khô cứng hay nhão khi trụng nước sôi.
“Yếu Ä‘iểm cá»§a phở nước thông thưá»ng là nếu ăn không nhanh, sợi phở thấm nước, nở ra sẽ mất ngon. Phở khô đơn giản là sá»± biến tấu để khắc phục yếu Ä‘iểm đó†– chị Hồng tâm sá»±.
Äến năm 1968, ông Nguyá»…n Văn Phan từ Sà i Gòn vá» Pleiku mở má»™t quán phở nhá» trên góc đưá»ng Hùng Vương – Nguyá»…n Thái Há»c, lấy tên à Äông vá»›i ý nghÄ©a phục vụ những món ăn thuần Việt, đặc biệt là phở truyá»n thống. Tiệm ăn cá»§a ông không được chú ý lắm bởi không gian không mấy rá»™ng rãi.
Ông Phan kể:
“Những năm trước giải phóng, món ngon chỉ dà nh cho những thá»±c khách có tiá»n. Lạ là tiệm ăn Äại Hưng vẫn không khi nà o vắng khách. Sau đó tôi má»›i biết, ở đó có món phở rất đặc biệtâ€.
Vốn là ngưá»i sà nh ăn và “yêu†phở, ngay lần đầu thưởng thức, ông Phan đã bị hương vị cá»§a món phở lạ nà y chinh phục. Ông đã mà y mò thá» nghiệm món phở má»›i nà y cho má»™t và i thá»±c khách thân thiết ăn thá» và há» hoà n toà n bị chinh phục. Ông quyết định đưa và o thá»±c đơn cá»§a à Äông món ăn má»›i: Phở khô gà . Vá»›i kinh nghiệm cá»§a má»™t ngưá»i nấu phở lâu năm, cá»™ng vá»›i sá»± tinh tế trong chế biến, phở khô do ông chế biến ngay láºp tức được chú ý. Tiệm ăn nhá» bé cá»§a ông bá»—ng chốc nổi tiếng, là m ăn phát đạt. Sau giải phóng, ông đổi tên quán thà nh phở khô gà Ngá»c SÆ¡n. Tên gá»i giản dị ấy nổi danh từ đó đến nay. Hiện tại, thỉnh thoảng ông Phan vẫn đứng chế biến phở khô cùng con cái, và ông luôn khoác trên mình bá»™ đồ cùng chiếc mÅ© là m bếp vá»›i phong thái chuyên nghiệp cá»§a má»™t tiệm ăn lâu Ä‘á»i.
Phở khô thuở ban đầu cÅ©ng từ hai quán ấy mà ra, má»™t chuyên bò heo, má»™t chuyên gà . Sau nà y đô thị phát triển còn có thêm nhiá»u hà ng quán khác như phở Hồng, phở Ngá»c Linh, phở Nữ, phở Hoà ng, phở Hiệp,… đã trở thà nh những cái tên đáng nhá»› trong thá»±c đơn Ä‘iểm tâm cá»§a ngưá»i dân Phố núi cÅ©ng như du khách tháºp phương.
â™»ï¸ Năm 2015 là năm đánh dấu cá»™t mốc quan trá»ng khẳng định thương hiệu cá»§a “Phở khô Gia Lai†– trở thà nh má»™t trong 10 món ngon châu à và 50 món ngon Việt Nam.
Thương hiệu “Phở khô Gia Lai†là đặc sản không chỉ dà nh riêng cho quán phở nà o mà đã trở thà nh “thương hiệu†chung. Vì thế, từ quán phở hạng sang cho đến bình dân Ä‘á»u lấy chất lượng, sá»± táºn tình, chu đáo và uy tÃn để thu hút khách riêng cho mình.