Phở khô Gia Lai là món ăn “quốc hồn quốc túy” của người Gia Lai, thường gọi là phở khô hoặc phở, du khách hay gọi là phở 02 tô.
♻️ Phở khô là món ăn hàng ngày của người Pleiku.
Món phở khô lần đầu tiên được biết đến từ cuối thập niên 50 của thế kỷ trước, do ông Nguyễn Thành Mỹ – chủ tiệm ăn Đại Hưng (41 Hoàng Diệu, nay là đường Hùng Vương) biến tấu.
Ông Nguyễn Thành Mỹ vốn là người quê gốc Bình Định. Cuộc sống khốn khó, ông và gia đình phiêu bạt lên Pleiku. Ngày ấy, Pleiku chỉ là một đô thị nhỏ, có rất nhiều lính Mỹ – Sài Gòn. Để nuôi sống gia đình, ông đã tính kế buôn bán hàng ăn. Phở khô ra đời chính trong những ngày lao đao nơi đất khách ấy.
“Nghe ba tôi kể lại, món phở khô này bắt nguồn từ món hủ tíu Nam Vang. Trước kia, trong sợi hủ tiếu có bột mì nhưng ba tôi đã đề nghị cơ sở sản xuất không cho bột mì vào nữa mà chỉ để nguyên chất là gạo nên sợi phở nhỏ và dai như bây giờ.” – chị Bích Hồng, chủ quán phở Hồng, con gái thứ tám của ông Mỹ, kể lại. Sở dĩ gọi là phở vì sợi bánh làm hoàn toàn từ bột gạo xay, nên có màu trắng sữa, mảnh và dai hơn sợi hủ tíu. Sự độc đáo của bánh phở Gia Lai là mềm nhưng vẫn dai, không khô cứng hay nhão khi trụng nước sôi.
“Yếu điểm của phở nước thông thường là nếu ăn không nhanh, sợi phở thấm nước, nở ra sẽ mất ngon. Phở khô đơn giản là sự biến tấu để khắc phục yếu điểm đó” – chị Hồng tâm sự.
Đến năm 1968, ông Nguyễn Văn Phan từ Sài Gòn về Pleiku mở một quán phở nhỏ trên góc đường Hùng Vương – Nguyễn Thái Học, lấy tên Á Đông với ý nghĩa phục vụ những món ăn thuần Việt, đặc biệt là phở truyền thống. Tiệm ăn của ông không được chú ý lắm bởi không gian không mấy rộng rãi.
Ông Phan kể:
“Những năm trước giải phóng, món ngon chỉ dành cho những thực khách có tiền. Lạ là tiệm ăn Đại Hưng vẫn không khi nào vắng khách. Sau đó tôi mới biết, ở đó có món phở rất đặc biệt”.
Vốn là người sành ăn và “yêu” phở, ngay lần đầu thưởng thức, ông Phan đã bị hương vị của món phở lạ này chinh phục. Ông đã mày mò thử nghiệm món phở mới này cho một vài thực khách thân thiết ăn thử và họ hoàn toàn bị chinh phục. Ông quyết định đưa vào thực đơn của Á Đông món ăn mới: Phở khô gà. Với kinh nghiệm của một người nấu phở lâu năm, cộng với sự tinh tế trong chế biến, phở khô do ông chế biến ngay lập tức được chú ý. Tiệm ăn nhỏ bé của ông bỗng chốc nổi tiếng, làm ăn phát đạt. Sau giải phóng, ông đổi tên quán thành phở khô gà Ngọc Sơn. Tên gọi giản dị ấy nổi danh từ đó đến nay. Hiện tại, thỉnh thoảng ông Phan vẫn đứng chế biến phở khô cùng con cái, và ông luôn khoác trên mình bộ đồ cùng chiếc mũ làm bếp với phong thái chuyên nghiệp của một tiệm ăn lâu đời.
Phở khô thuở ban đầu cũng từ hai quán ấy mà ra, một chuyên bò heo, một chuyên gà. Sau này đô thị phát triển còn có thêm nhiều hàng quán khác như phở Hồng, phở Ngọc Linh, phở Nữ, phở Hoàng, phở Hiệp,… đã trở thành những cái tên đáng nhớ trong thực đơn điểm tâm của người dân Phố núi cũng như du khách thập phương.
♻️ Năm 2015 là năm đánh dấu cột mốc quan trọng khẳng định thương hiệu của “Phở khô Gia Lai” – trở thành một trong 10 món ngon châu Á và 50 món ngon Việt Nam.
Thương hiệu “Phở khô Gia Lai” là đặc sản không chỉ dành riêng cho quán phở nào mà đã trở thành “thương hiệu” chung. Vì thế, từ quán phở hạng sang cho đến bình dân đều lấy chất lượng, sự tận tình, chu đáo và uy tín để thu hút khách riêng cho mình.