Trẻ mồ côi cần được sóng trong môi trư�ng gia đình thay vì chăm sóc tập trung

Liên quan đến vấn Ä‘á»� này, phóng viên Báo Dân Việt đã có cuá»™c trao đổi vá»›i ông Ä�ặng Hoa Nam – Cục trưởng Cục Trẻ em (Bá»™ LÄ�TBXH). 

Số trẻ mồ côi vì dịch Covid-19 sẽ còn tăng theo th�i gian 

Ông nghĩ sao v� con số hơn 1.500 trẻ em chỉ riêng ở TP.HCM phải mồ côi do dịch Covid-19?  

Theo số liệu của Sở GD�T TP.HCM, nếu như thống kê cuối tháng 8/2021 chỉ có 250 trẻ em mồ côi, thì đến nay đã có hơn 1.500 em. Trong số này, có hơn 1.000 em đang h�c tiểu h�c và THCS, rất cần được sự quan tâm đặc biệt và cần có giải pháp giải quyết vấn đ� này trong th�i gian lâu dài.

Cũng phải nói thêm, do đại dịch diễn biến phức tạp, nhân lực các địa phương dồn hết cho việc phòng, chống dịch nên con số thống kê rất khó khăn, đôi khi bị gián đoạn. Th�i gian tới, những con số này có thể sẽ còn tăng lên. 

Vậy chúng ta cần có những giải pháp gì để hỗ trợ trẻ em bị tác động bởi đại dịch và trẻ em mồ côi, thưa ông?

– Hiện nay, Chính phủ, Bá»™ LÄ�TBXH và các địa phÆ°Æ¡ng đã có nhiá»�u giải pháp nhằm há»— trợ trẻ em chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, trong đó có trẻ em mồ côi. 

Chúng ta đang có 2 chính sách hỗ trợ đó là: Hỗ trợ đột xuất theo Nghị định 68 và Quyết định 23; thứ 2 là chính sách hỗ trợ, trợ giúp lâu dài theo Nghị quyết 20.

Cụ thể, Nghị quyết 20 của Chính phủ có quy định nếu trẻ em mồ côi không có nguồn nuôi dưỡng, được hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng là 900.000 đồng với trẻ dưới 4 tuổi và 540.000 đồng/tháng đối với trẻ từ đủ 4 tuổi trở lên.

Bên cạnh đó, khi sống tại hộ nhận chăm sóc, nuôi dưỡng thì trẻ mồ côi còn được hỗ trợ ti�n ăn; chi phí đi�u trị trong trư�ng hợp không có thẻ bảo hiểm y tế; chi phí đưa v� nơi cư trú hoặc đến cơ sở trợ giúp xã hội, nhà xã hội.

Má»›i nhất, ngày 8/9, Bá»™ trưởng Bá»™ LÄ�TBXH đã có quyết định há»— trợ 2 triệu đồng/trẻ em mồ côi cha mẹ; trẻ em có hoàn cảnh khó khăn mồ côi cha hoặc mẹ do Covid-19 trong khoảng thá»�i gian từ ngày 27/4 – 31/12. Nguồn kinh phí từ Quỹ Bảo trợ Trẻ em Việt Nam.

Trước đó, từ tháng 7, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 68 và Quyết định 23, trong đó có quy định hỗ trợ ti�n ăn cho trẻ em phải cách ly tập trung.

�i�u đáng lo ngại nhất lúc này với trẻ em mồ côi không đơn giản chỉ là cơm ăn áo mặc mà còn là nguy cơ sang chấn tâm lý. Ở góc độ quản lý, ông nhìn nhận vấn đ� này như thế nào?

– Ä�úng vậy, lo ngại nhất lúc này chính là vấn Ä‘á»� chăm sóc, trị liệu tâm lý cho trẻ em mồ côi. Ä�ại dịch Covid-19 lần này khác biệt so vá»›i các cuá»™c khủng hoảng vá»� xã há»™i, thiên tai, thảm há»�a khác là chúng ta vừa phải chăm sóc sức khá»�e vá»� mặt thể chất, vừa phải giúp các em vá»� sức khá»�e tâm thần, chăm sóc để giảm bá»›t sang chấn tâm lý.

Hiện nay, Cục Trẻ em đã chỉ đạo địa phương tăng cư�ng hỗ trợ theo dõi chăm sóc trẻ mồ côi nhằm kịp th�i phát hiện các dấu hiệu sang chấn để tư vấn.

Ngoài Tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em 111, các địa phÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»�i chăm sóc trẻ có thể kết nối để được há»— trợ tÆ° vấn vá»›i các nhóm thiện nguyện nhÆ° Ä‘Æ°á»�ng dây nóng 1900636700, do các chuyên gia đầu ngành làm dịch vụ há»— trợ trẻ em. Dịch vụ này, được duy trì từ 8h – 22h hằng ngày.

Tôi cho rằng, vấn đ� khủng hoảng không chỉ là giải quyết cấp bách trước mắt mà còn lâu dài. V� phía địa phương, cần áp dụng ngay chính sách của nhà nước, của địa phương cũng như các nguồn hỗ trợ để làm sao giảm mức tối đa khó khăn v� mặt đ�i sống cho các em. Và triển khai giúp các em tiếp cận với hệ thống mạng lưới, dịch vụ chăm sóc sức kh�e tâm thần.

Quan tr�ng nhất lúc này là cần giúp ngư�i thân, ngư�i chăm sóc hay cán bộ địa phương nơi các em sinh sống phát hiện ra những dấu hiệu sang chấn của các em (nếu có) để can thiệp kịp th�i vì hiện nay, không phải ai cũng có kiến thức kỹ năng để nhìn ra đi�u này.

Trẻ mồ côi cần được nuôi dạy trong môi trư�ng gia đình, sống với ngư�i thân 

Mới đây, đã có doanh nghiệp đ� nghị thành lập trung tâm hỗ trợ nuôi dạy trẻ mồ côi tập trung. Ông nghĩ sao v� việc này?

– Chúng tôi đánh giá cao các doanh nghiệp, tổ chức có chÆ°Æ¡ng trình há»— trợ, các dá»± án dài hÆ¡i chăm sóc trẻ em mồ côi. Tuy nhiên, tất cả sá»± trợ giúp, há»— trợ cho trẻ em cho dù đó là chính sách của Nhà nÆ°á»›c hay là của các cá nhân, tổ chức thiện nguyện thì trÆ°á»›c hết Ä‘á»�u phải xuất phát dá»±a trên những nguyên tắc vá»� quyá»�n trẻ em và lợi ích tốt nhất của trẻ em. 

Thứ 2, sự hỗ trợ ấy phải tuân thủ các hướng dẫn của các tổ chức quốc tế v� tiêu chuẩn quy�n trẻ em. Do đó, sự hỗ trợ cần phải được căn cứ vào nhu cầu, nguyện v�ng cụ thể của từng em và ngư�i chăm sóc trẻ để có sự hỗ trợ phù hợp.

Nguyên tắc chung, trẻ em chỉ có thể phát triển tốt nhất trong môi trư�ng gia đình. Khi các em mất môi trư�ng gia đình, mất cha mẹ không có sự chăm sóc đầy đủ của cha mẹ thì sẽ tìm kiếm sự chăm sóc từ ngư�i thân (Luật Trẻ em). 

Khi không có ngÆ°á»�i thân thích thì có thể tìm tá»›i má»™t cá nhân, má»™t gia đình khác có nhu cầu chăm sóc. Giải pháp Ä‘Æ°a các em vá»� nuôi dưỡng tập trung ở cÆ¡ sở tập trung, các cÆ¡ sở nuôi dưỡng dài hạn… chỉ là giải pháp cuối cùng khi các giải pháp kia không thá»±c hiện được.

Khi các doanh nghiệp, tổ chức cá nhân muốn há»— trợ các em nên biết Ä‘iá»�u này để tuân thủ. Các tổ chức cá nhân có thể cung cấp tài chính, há»�c bổng, cung cấp thiết bị, máy móc, rồi há»— trợ tinh thần, nhận đỡ đầu… các em.

Vậy ai sẽ có trách nhiệm giám sát, đi�u phối cá nhân, tổ chức để h� tuân thủ các nguyên tắc trên?

– Ä�ịa phÆ°Æ¡ng có vai trò, trách nhiệm quan trá»�ng trong việc Ä‘iá»�u phối, giám sát các chÆ°Æ¡ng trình há»— trợ. Má»�i há»— trợ cần được thông qua chính quyá»�n địa phÆ°Æ¡ng từ đó để giám sát, thá»±c hiện há»— trợ má»™t cách hiệu quả dá»±a trên nguyên tắc đảm bảo quyá»�n lợi, lợi ích tốt nhất cho trẻ.

�i�u quan tr�ng nhất lúc này là phải để các em phải được sống trong môi trư�ng gia đình, sống ngư�i thân, cộng đồng nơi các em sinh ra. Nếu đảm bảo được mục tiêu này thì m�i hoạt động hỗ trợ mới đạt kết quả cao nhất. 

Xin cảm ơn ông!