Äồng ThápCon nước năm nay vá» muá»™n và nhỠảnh hưởng ngưá»i là m nghỠđánh bắt sản váºt ở đầu nguồn sông Tiá»n, sông Háºu, thu nháºp cá»§a há» vÆ¡i dần.
Äầu tháng 11, vợ chồng ông Hồ Văn Thắng (48 tuổi, huyện Hồng Ngá»±) lên xuồng Ä‘i cuốn dá»›n (ngư cụ phổ biến ở miá»n Tây), kết thúc mùa đánh bắt sản váºt theo con nước nổi. LÅ© năm nay vá» muá»™n, rằm tháng 8 âm lịch nước má»›i xăm xắp, thá»i gian đánh bắt tôm cá ngắn hÆ¡n má»™t tháng.
“Äa phần nước mưa, nước hầm cá chứ nước sông lên đồng chẳng bao nhiêu kéo theo cá, cua khan hiếm dần. Tui giăng 50 cái dá»›n, ngà y kiếm quân bình chừng 30 kg cá các loại, bằng má»™t ná»a so vá»›i các năm trước”, ông Thắng kể.
Sáng nay, hai vợ chồng may mắn bắt được con cá trê khá»§ng nặng 4 kg, còn lại chỉ chục kg cá mồi (cá nhá» là m thức ăn cho cá nuôi), dăm kg cá rô, cá sặc, cá linh, chừng mưá»i kg cua và má»™t nhúm tép nhá». Cá trê há» chừa nấu lẩu chua đãi anh em là m nghá» cá xung quanh xem như tiệc chia tay hết mùa.

Bà Khen khoe con cá trê khá»§ng khoảng 4 kg bắt được. Ảnh: Ngá»c Tà i
Số cá còn lại ông Thắng cân bán cho thương lái. Cá linh má»—i kg giá 30.000 đồng, cá rô, sặc, cua giá 20.000 đồng, tép giá 70.000 đồng, cá mồi 7.000 đồng. Tổng cá»™ng vợ chồng ông bán được hÆ¡n 300.000 đồng. “Thương lái tá» má» sáng vô cân cho kịp bữa chợ nên tui vá»›i ổng Ä‘i từ má»™t giá» sáng. á»”ng đổ dá»›n mà cá Ãt quá, tui lá»±a cá mà buồn ngá»§ gục lên, gục xuống”, bà Khen – vợ ông Thắng cho biết.
HÆ¡n 20 năm ở miá»n biên viá»…n là m nghỠđánh bắt cá, ban đầu vợ chồng già chỉ quanh quẩn đồng nhà – xã Thưá»ng Thá»i Tiá»n. Thuở ấy, cá tôm bắt không hết, ngư dân chỉ bắt cá lá»›n, cá nhá» thả lại cho tiếp tục sinh sôi. Theo con nước nhá», sản váºt Ãt dần, ngưá»i đánh bắt lại nhiá»u, 4 năm trước há» chống xuồng sang xã bạn cách 15 km buông lưới.
Từ hồi chuyển qua cánh đồng dá»c kênh 17 cù lao Long Phú Thuáºn, vợ chồng ông Thắng cất chòi nhá» che mưa nắng, trồng Ãt cây trứng cá ven đê. Cây nay đã lá»›n khá»i đầu ngưá»i, bóng râm mát và che chắn gió mưa. Chòi giữa đồng không mông quạnh, há» sắm thêm quạt gió chạy bằng ắc quy, và i can đựng nước sạch để uống và nấu ăn. Trên chiếc sạp chừng 4 m2, chiá»u chiá»u mấy ngư dân tụm lại lai rai và i chung rượu đế. Ai có cá hùn cá, ngưá»i hái rau, ngưá»i trổ tà i nấu nướng.
Hết mùa nước nổi, ông Thắng dỡ chòi, thu gom ngư cụ vá» nhà tiếp tục xuống sông đặt 12 “cá»a ngục” (tương tá»± dá»›n nhưng đặt nÆ¡i nước sâu và cách bà y lưới khác đôi chút). Vá»›i há», nghá» “bà cáºu” (đánh bắt theo con nước) nhẹ nhà ng hÆ¡n là m thuê, là m mướn, thu nháºp không bằng lúc trước song đủ nuôi 4 miệng ăn.

Nghá» kéo trứng nước mang lại thu nháºp khá cho ngưá»i dân trong thá»i gian nông nhà n. Ảnh: Ngá»c Tà i
Không thâm niên trong nghá» như ông Thắng, 3 năm gần đây, khi nước lên đồng, gió bấc thổi hiu hiu, ông Hồ Văn SÆ¡n xách vợt Ä‘i xúc trứng nước – loà i giáp xác li ti, mà u và ng nhạt, dùng là m thức ăn cho cá giống. Ngư cụ được ông đựng trong giá» gồm cán vợt, vải mùng may thà nh túi dà i 10 m, vợt nhá» và xô đựng trứng.
Sau khi rà ng số ngư cụ lên xe, ông chạy men các con đê, cùng chiá»u gió thổi rồi dùng vợt nhá» vá»›t thá» trứng nước nổi hay chưa. Ước lượng đủ để xúc, ông gắn ngư cụ rồi ùm xuống ruá»™ng, Ä‘i dá»c cánh đồng xúc loà i sinh váºt phù du. Nếu chá»§ ao nuôi cá giống muốn mua trứng sống, ông xúc và i mẻ chỉ tầm 30 phút; còn mua trứng chết, ông Ä‘i lâu hÆ¡n, chừng đôi ba tiếng, khi nà o đủ má»›i lên bá».
“Buổi sáng trứng nước nổi trên mặt nước dá»… xúc hÆ¡n. Trưa chiá»u cÅ©ng có nhưng chúng chìm, ngưá»i xúc Ä‘i nước sâu và lâu hÆ¡n”, ông SÆ¡n nói và cho biết bắt đầu Ä‘i từ 4h đến 7h thì vá». Ngà y nà o chá»§ ao đặt 100 kg trứng nước, ông kiếm được 400.000 đồng.
Cách đó chừng 2 km, nhiá»u ngưá»i là m nghá» xúc lươn trầm mình trong nước hà ng giá» liá»n. Há» dùng lưới cước may lại rồi mắc và o 3 thanh cây đóng hình tam giác. Không giống trứng nước nổi lá»nh bá»nh trên mặt ruá»™ng, lươn phải là m mô cho chúng trú ngụ.
Ông Phạm Văn ÄÆ°á»ng, má»™t ngưá»i xúc lươn giải thÃch, khi nước chá»›m lên đồng phải chất mô cao 0,5 m bằng xác thá»±c váºt (rau muống, chuối, bèo) và rải Ãt thức ăn lên. Khi thá»±c váºt mục tạo thà nh chá»— trú mát, trên mô có sẵn thức ăn nên lươn tụm lại. “Nghá» xúc mô lươn kỵ xuyệt Ä‘iện. Mô nà o bị xuyệt, lươn Ä‘i hết. Vịt lên quần là m động mô, chúng cÅ©ng không ở”, ông ÄÆ°á»ng nói.

Ông Phạm Văn ÄÆ°á»ng Ä‘ang xúc lươn trên đồng kiếm thêm thu nháºp. Ảnh: Ngá»c Tà i
Quy luáºt bất thà nh văn cá»§a nghá» “bà cáºu”, ai muốn ra đồng bắt cá Ä‘á»u được, không cát cứ, tranh chấp kể cả là m cùng ngư cụ hoặc xung khắc vá»›i nhau. Ai đặt dá»›n đồng nà o sẽ ở suốt chá»— đó, ngưá»i đến sau tá»± giác kiếm chá»— khác. “Chim trá»i cá nước mà , ai muốn bắt thì bắt”, ông Hồ Văn Thắng cho hay.
Khi nước trên đồng rút hết, nhiá»u ngư dân chuyển sang là m thuê là m mướn hoặc tiếp tục xuống sông đánh bắt. Ai cÅ©ng hiểu má»™t Ä‘iá»u, là m nghá» nà y “khô ngưá»i thì tiá»n trong túi cÅ©ng hết” nhưng chưa tìm được nghá» khác để xoay trở.
Ông Khương Lê Bình, Giám đốc Äà i khà tượng thuá»· văn Äồng Tháp cho biết, tháng 9 và 10, mưa tăng vá» diện và lượng nhưng vẫn thấp hÆ¡n 13% so trung bình những năm trước. Má»±c nước các nÆ¡i trong tỉnh chịu ảnh hưởng cá»§a thá»§y triá»u Biển Äông và lÅ© thượng nguồn, lên cao dần và đạt đỉnh cuối tháng 10 (ná»™i đồng Tháp Mưá»i) và đầu tháng 11 (khu vá»±c phÃa Nam).
Theo ông Bình, nhìn chung má»±c nước cao nhất năm nay tại Äồng Tháp thấp hÆ¡n năm 2020 từ 0,1 đến 0,2 m, so vá»›i trung bình hà ng năm thấp hÆ¡n 0,4 – 1,3 m. Cụ thể, ở đầu nguồn thấp hÆ¡n 1,3 m, khu vá»±c Tháp Mưá»i thấp hÆ¡n 0,4 m. Riêng khu vá»±c phÃa Nam, má»±c nước xấp xỉ trung bình hà ng năm.
Thạc sÄ© Nguyá»…n Hữu Thiện, chuyên gia độc láºp vá» sinh thái Äồng bằng sông Cá»u Long, cho biết các Ä‘áºp thá»§y Ä‘iện ở thượng nguồn sông Mekong đã giữ lại phần lá»›n lượng nước khiến mùa lÅ© năm nay vá» cháºm so vá»›i Ä‘iá»u kiện tá»± nhiên.
Theo chuyên gia nà y, lượng mưa đầu mùa trong lưu vá»±c lại thấp hÆ¡n mức trung bình nhiá»u năm đã tác động lá»›n đến má»±c nước sông Mekong. Nước không vá» nhiá»u ảnh hưởng đến lượng thá»§y sản tá»± nhiên do thiếu nÆ¡i sinh sản, cÅ©ng như tác động nông nghiệp ở má»™t số nÆ¡i trong lưu vá»±c.
“Sắp tá»›i ngưá»i dân đầu nguồn vá»›i sá»± há»— trợ cá»§a chÃnh quyá»n địa phương cần thÃch nghi việc không có lÅ© và tìm sinh kế khác thay cho đánh bắt ngoà i tá»± nhiên”, ông Thiện nói.
Ngá»c Tà i
Nguồn: Vnexpress
Link bà i viết gốc